Góp ý dự thảo Thông tư quy định chuẩn cơ sở giáo dục đại học

VHO - Ngày 1.8, tại ĐH Thái Nguyên, Bộ GD&ĐT tổ chức Tọa đàm góp ý dự thảo Thông tư quy định chuẩn cơ sở giáo dục đại học (CSGDĐH). Theo đó, Chuẩn CSGDĐH được xây dựng dựa trên nguyên tắc lấy lợi ích người học là trung tâm.

Theo Bộ GD&ĐT, các tiêu chuẩn, tiêu chí được đưa ra để đảm bảo quyền lợi các bên liên quan, đặc biệt là người học; trong ảnh: sinh viên Trường ĐH Sư phạm TP.HCM

Khác với chuẩn kiểm định chất lượng

Báo cáo về định hướng, mục đích, nguyên tắc xây dựng chuẩn, Phó Vụ trưởng Vụ Giáp dục ĐH, Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Thu Thuỷ cho biết: Chuẩn CSGDĐH quy định các yêu cầu tối thiểu về điều kiện bảo đảm chất lượng và kết quả hoạt động của một CSGDĐH làm cơ sở để thẩm định và giám sát điều kiện hoạt động đào tạo của các CSGDĐH theo quy định của pháp luật; công khai, minh bạch thông tin về năng lực, kết quả hoạt động của các CSGDĐH; quy hoạch, sắp xếp mạng lưới CSGDĐH.

Chuẩn CSGDĐH được xây dựng dựa trên 7 nguyên tắc: Duy nhất, phù hợp với các CSGDĐH; tập trung chính vào các yếu tố đầu vào, trạng thái hoạt động của CSGDĐH; phù hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí quốc tế; khả thi, không quá phức tạp; có tính kế thừa, không mâu thuẫn với các quy định hiện hành; lấy lợi ích người học là trung tâm.

Làm rõ sự khác nhau giữa chuẩn CSGDĐH với chuẩn kiểm định, bà Thủy cho hay: Chuẩn CSGDĐH đảm bảo tính thống nhất của quốc gia trong việc tuân thủ các yêu cầu tối thiểu cho các hoạt động GDĐH; trong khi đó chuẩn kiểm định không đánh giá được các CSGDĐH theo một thước đo chung hay những yêu cầu chung tối thiểu mà tất cả các CSGDĐH phải đáp ứng khi thực hiện các hoạt động.

Chuẩn CSGDĐH sử dụng để xem xét điều kiện hoạt động và giám sát thường xuyên các kết quả hoạt động chính hằng năm của CSGDĐH, quy hoạch, sắp xếp mạng lưới CSGDĐH; còn chuẩn kiểm định sử dụng để các CSGDĐH tự đánh giá và cải tiến chất lượng theo sứ mạng, mục tiêu đã công bố; để các tổ chức kiểm định đánh giá, xem xét công nhận chất lượng của CSGDĐH theo chu kỳ khoảng 5 năm một lần.

Theo bà Thủy, thực hiện chuẩn CSGDĐH sẽ mang lại lợi ích cho nhiều bên. Đối với CSGDĐH là xây dựng chiến lược, kế hoạch để duy trì, cải tiến các chỉ số hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút nguồn lực từ các bên liên quan và đảm bảo sự phát triển bền vững cho CSGDĐH.

Đối với người học có khả năng xác định, lựa chọn các CSGDĐH tốt, phù hợp hơn với các chương trình đào tạo có thể chuẩn bị tốt nhất cho họ để tham gia thị trường lao động. Doanh nghiệp có thông tin về các CSGDĐH mà họ cần quan tâm để giúp tăng cường hợp tác và tìm kiếm đối tác, thực hiện tuyển dụng.

Thay mặt tổ chuyên gia, GS.TS Vũ Văn Yêm - ĐH Bách khoa Hà Nội đã có những trao đổi xung quanh việc xây dựng chuẩn CSGDĐH. Theo đó, mục đích của Chuẩn nhằm định hướng phát triển cho CSGDĐH, nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực quản trị; giúp các CSGDĐH thực hiện trách nhiệm giải trình, đảm bảo quyền lợi của người học và các bên liên quan.

Nội dung Chuẩn gồm 6 tiêu chuẩn, 24 tiêu chí và 29 chỉ số chính. Trong đó, tiêu chuẩn về tổ chức và quản trị có 4 tiêu chí; tiêu chuẩn về giảng viên gồm 4 tiêu chí; tiêu chuẩn điều kiện học tập 5 tiêu chí; tiêu chuẩn tài chính 4 tiêu chí; tiêu chuẩn tuyển sinh và đào tạo 5 tiêu chí; tiêu chuẩn về nghiên cứu và đổi mới sáng tạo gồm 2 tiêu chí.

Theo thông tin của tổ chuyên gia, ngưỡng đạt chuẩn dựa trên số liệu khảo sát của 142 CSGDĐH, 24 CSGDĐH tư thục và tham khảo kinh nghiệm quốc tế.

Góp ý Thông tư, chuyên gia đề nghị bổ sung tiêu chí về cơ sở thực hành phù hợp, nhất là với các trường đặc thù như y dược cần có bệnh viện thực hành; trong ảnh, sinh viên Trường ĐH Y dược TP.HCM 

Cơ sở để thực hiện tốt quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học

Tại Toạ đàm, đại diện các CSGDĐH đã thảo luận, nêu các ý kiến xung quanh các tiêu chuẩn, tiêu chí. Một số tiêu chuẩn, tiêu chí còn ý kiến khác nhau là diện tích đất, tỉ lệ giảng viên, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Theo ông Đào Văn Đông, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Hoà Bình, dự thảo Thông tư này ra đời cần đi kèm với quy hoạch Hà Nội và TP.HCM để có quỹ đất cho các CSGDĐH; các trường nhìn thấy quỹ đất để có kịch bản đầu tư, mở rộng thì độ tin cậy của dự thảo Thông tư sẽ tốt hơn nữa. Ngoài ra, Bộ cũng nên xem xét có lộ trình áp dụng từng nấc thang của tiêu chuẩn, tiêu chí về diện tích đất.

Cho rằng, dự thảo Thông tư đã tính đến diện tích đất cho các cơ sở trong nội thành Hà Nội, TP.HCM, tuy nhiên đại diện Trường ĐH Hà Nội vẫn mong dự thảo Thông tư sẽ tính đến đặc thù, ví dụ nếu cơ sở chưa đủ diện tích theo quy định thì không tăng chỉ tiêu tuyển sinh cho đến khi đáp ứng được.  

Đánh giá cao nỗ lực của ban biên soạn bởi đây là Thông tư khó, đại diện Trường ĐH Y dược, ĐH Huế nhận định, tiêu chuẩn 3 điều kiện học tập là rất quan trọng, đồng thời đề nghị bổ sung tiêu chí về cơ sở thực hành phù hợp, nhất là với các trường đặc thù như y dược cần có bệnh viện thực hành.

Liên quan đến tiêu chí tỉ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ và tiêu chuẩn nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, các ý kiến hầu hết tập trung vào việc cần cơ chế đặc thù trong từng khối, lĩnh vực khi đưa ra các tiêu chuẩn, tiêu chí này. Trong đó, cả 2 đại diện khối ngành quân đội, công an là Học viện Hậu Cần và Học viện An ninh nhân dân đều đề nghị có cơ chế đặc thù cho các CSGDĐH thuộc 2 khối này.

Đại diện tổ chuyên môn trao đổi ý kiến từ đại diện các CSGDĐH, TS Lê Đông Phương chia sẻ: Diện tích đất là băn khoăn mấy chục năm nay nhưng khi GDĐH đang hiện đại hoá thì tiêu chuẩn về diện tích là không tránh khỏi. Không thể nào từ bỏ tiêu chuẩn, tiêu chí này. “Hà Nội hiện tại gần 600 nghìn sinh viên ĐH, nếu cứ giữ khư khư diện tích ở trong nội đô sẽ không thể “thở”, các trường mạnh dạn với tiêu chuẩn này để mở rộng ra ngoài nội đô”, TS Phương nói.

Từ góc độ ban soạn thảo, GS.TS Phạm Hồng Quang, Chủ tịch Hội đồng ĐH Thái Nguyên cho biết, ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến; đồng thời bày tỏ quan điểm: Dự thảo Thông tư chuẩn CSGDĐH cho thấy sự kỳ vọng, khát vọng, phấn đấu đến những gì chất lượng, vì con em chúng ta. Vấn đề quy hoạch ĐH mặc dù khó nhưng là vì đất nước, vì lâu dài.

Phát biểu tại Toạ đàm, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh, mỗi CSGDĐH đang nhìn các tiêu chuẩn, tiêu chí từ cơ sở mình, nhưng cần góc nhìn rộng hơn cho cả hệ thống. “Làm sao để quy hoạch, sắp xếp hệ thống tốt hơn, trật tự, bài bản, khang trang hơn. Để làm được phải đưa ra tối thiểu để hệ thống cố gắng, cùng sự vào cuộc của các bên liên quan: Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, các nhà đầu tư… Các trường nhìn tầm nhìn rộng như vậy, đóng góp ý nghĩa hơn, không phải nhìn có đáp ứng không, tuyển sinh thế nào”, Thứ trưởng nói.   

Từ góc độ chế tài và tác động khi ban hành chuẩn CSGDĐH, Thứ trưởng cho biết: Bộ đưa ra chuẩn không phải để xử phạt mà quan trọng là các trường nhìn vào để phấn đấu. Các tiêu chuẩn, tiêu chí được đưa ra để đảm bảo quyền lợi các bên liên quan, đặc biệt là người học; người học nhìn vào phải biết sức khoẻ của trường thế nào. Việc đưa ra chuẩn cũng không phải để đối sánh, xếp hạng nhưng hiệu ứng phụ của việc công bố chuẩn sẽ là thông tin minh bạch cho xã hội, xã hội nhìn vào đó có sự đối sánh.

“Dự kiến tháng 6.2025 đưa ra lần đầu tiên, Chuẩn CSGDĐH sẽ có tác động lớn. Tỷ lệ khác nhau ở mỗi trường về từng tiêu chuẩn, tiêu chí sẽ dẫn đến những tác động khác nhau. Đây là công cụ quan trọng quản trị trong từng trường học và toàn hệ thống”, Thứ trưởng nêu rõ.

ANH HUY