Biên soạn sách giáo khoa với hành trình khó khăn và ý nghĩa

VHO - Quá trình biên soạn sách giáo khoa (SGK) theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của NXB Giáo dục Việt Nam là một hành trình dài đầy thử thách nhưng cũng vô cùng ý nghĩa. Dưới sự chỉ đạo của các nhà khoa học, giáo viên, và các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, các bộ SGK mới đã được ra đời với mục tiêu không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn phát triển năng lực học sinh một cách toàn diện.

Theo ông Nguyễn Tiến Thanh, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam, trong những năm gần đây, khi thực hiện nhiệm vụ đổi mới SGK theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, NXB đã vinh dự được sự hợp tác của gần một ngàn nhà giáo, nhà khoa học. Nhờ vào sự nỗ lực không ngừng, tâm huyết và tài năng của đội ngũ tác giả, cùng sự hỗ trợ của cán bộ, nhân viên NXB Giáo dục Việt Nam và các đơn vị thành viên, các bộ SGK theo Chương trình 2018 đã được hoàn thành, đưa vào sử dụng tại các cơ sở giáo dục. Chất lượng các bộ sách không chỉ được khẳng định qua các vòng thẩm định chặt chẽ, mà còn thể hiện rõ rệt qua tỷ lệ các cơ sở giáo dục trên toàn quốc lựa chọn sử dụng SGK của NXB Giáo dục Việt Nam.

Ông Phạm Quỳnh, Phó Tổng biên tập NXB Giáo dục Việt Nam, cho biết tính đến thời điểm này, về cơ bản đơn vị đã hoàn thành việc biên soạn hai bộ SGK theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Quá trình biên soạn trong 5 năm qua đối với NXB là một hành trình dài và đầy thử thách. Những khó khăn lớn nhất nằm ở việc xác định phương thức và quy trình thẩm định SGK, cũng như trong việc giới thiệu, tập huấn và phát hành sách đến với học sinh và giáo viên trên toàn quốc. Đồng thời, với sự đa dạng của các bộ SGK, các yêu cầu về việc biên soạn sao cho đáp ứng được chương trình giáo dục tổng thể từ lớp 1 đến lớp 12 là một thử thách vô cùng lớn.

Trong suốt hành trình này, NXB Giáo dục Việt Nam luôn nhận được sự đồng hành và hỗ trợ theo tinh thần “đồng cam cộng khổ” từ các Tổng chủ biên, Chủ biên, tác giả và các nhà khoa học. Họ đã cùng nhau vượt qua không ít thử thách trong công việc. Những tác giả của các bộ sách đã miệt mài làm việc, có khi thức khuya, thậm chí nghỉ lại tại NXB để kịp tiến độ thẩm định. Có những lúc các tác giả phải quên đi cả nỗi đau bệnh tật, vẫn cố gắng trao đổi với Hội đồng thẩm định để hoàn chỉnh bản thảo. Hành trình ấy còn chứng kiến những chuyến đi xa xôi, khi các tác giả sẵn sàng vượt hàng trăm cây số đến các huyện, xã hẻo lánh, mang những trang sách mới đến với giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, giúp họ hiểu rõ và áp dụng hiệu quả SGK vào giảng dạy.

Ngoài ra, NXB Giáo dục Việt Nam cũng đã tổ chức nhiều đợt giới thiệu và tập huấn SGK cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục. Dù việc thay đổi phương pháp giảng dạy ban đầu gặp phải một số khó khăn, nhưng nhờ vào sự tham gia tích cực của các giáo viên và các đợt tập huấn bài bản, công tác triển khai và sử dụng SGK đã dần trở nên thuận lợi hơn. Giáo viên, sau khi được hướng dẫn cụ thể, đã có thể sử dụng bộ SGK mới hiệu quả, áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực, đồng thời giúp học sinh khai thác, vận dụng kiến thức một cách sáng tạo. “Chúng tôi cũng cảm kích trước sự nhiệt huyết, say mê, thận trọng lựa chọn từng con chữ, từng hình ảnh tác giả đưa vào những trang SGK, với mong muốn đem đến cho các em học sinh bài học hay nhất, ý nghĩa nhất”, ông Quỳnh bày tỏ.

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là một bước đột phá trong việc thay đổi cách tiếp cận trong giảng dạy và học tập. Đây là một chương trình giáo dục có tính hệ thống, tổng thể và xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12. Mục tiêu lớn của Chương trình 2018 là phát triển năng lực học sinh, giúp các em không chỉ nắm vững kiến thức mà còn hình thành các kỹ năng quan trọng cho cuộc sống. Vì vậy, việc biên soạn SGK không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức thuần túy mà còn phải kết hợp với các yếu tố phát triển năng lực, kỹ năng sống, khả năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo.

Ông Hồ Ngọc Khải, Tổng Chủ biên SGK Âm nhạc trong Bộ sách Chân trời sáng tạo từ lớp 1 đến lớp 12, chia sẻ rằng quá trình biên soạn SGK mang lại cho ông và các tác giả nhiều bài học quý giá, đặc biệt là về tính khoa học, tinh thần đoàn kết, sự tử tế và cống hiến. Theo ông Khải, sự thay đổi lớn nhất trong chương trình âm nhạc của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là việc mở rộng từ lớp 1 đến lớp 12, trước đây chỉ áp dụng cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 9. Sự thay đổi này yêu cầu đội ngũ biên soạn phải làm việc chăm chỉ hơn, nghiên cứu kỹ lưỡng các chương trình âm nhạc quốc tế để áp dụng vào chương trình giáo dục Việt Nam một cách hợp lý và thực tế. Về phương pháp giảng dạy, ông Khải cho biết, chương trình âm nhạc chủ yếu tập trung vào thực hành và kỹ năng hơn là lý thuyết. Nhóm biên soạn chỉ lồng ghép kiến thức vừa đủ, với mục tiêu giúp học sinh cảm nhận và khai thác lý thuyết từ thực hành, thay vì truyền đạt các khái niệm quá sâu…

Với mục tiêu rõ ràng là phát triển năng lực học sinh, các bộ SGK mới của NXB Giáo dục Việt Nam không chỉ cung cấp kiến thức nền tảng mà còn khuyến khích học sinh phát triển các phẩm chất cá nhân, kỹ năng sống và khả năng giải quyết vấn đề. Việc áp dụng kiến thức vào thực tế, sự tích hợp các yếu tố thực hành vào SGK là minh chứng rõ ràng cho sự đổi mới này. Nói cách khác, các bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam không chỉ đáp ứng yêu cầu của Chương trình 2018 mà còn đi đúng hướng với xu thế giáo dục toàn cầu, khi mà học sinh không chỉ cần kiến thức mà còn cần khả năng vận dụng và phát triển các kỹ năng cần thiết trong thế kỷ 21.