500 loài chim đứng trước nguy cơ biến mất trong 100 năm tới

VHO - Các nhà khoa học cảnh báo hơn 500 loài chim có nguy cơ tuyệt chủng trong vòng 100 năm tới nếu không có các biện pháp bảo tồn khẩn cấp. Mất môi trường sống và biến đổi khí hậu là những nguyên nhân chính đe dọa sự đa dạng sinh học của các loài chim trên toàn cầu.

Báo cáo đăng trên tạp chí Nature Ecology and Evolution cho biết, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu từ gần 10.000 loài chim (gần như toàn bộ các loài hiện còn tồn tại) và sử dụng thông tin từ Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) để đánh giá nguy cơ tuyệt chủng.

Kết quả cho thấy, nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, số loài chim tuyệt chủng trong thế kỷ 21 sẽ gấp ba lần so với toàn bộ 500 năm trước cộng lại.

Mất môi trường sống là mối đe dọa lớn nhất

Tác động lớn nhất dẫn tới nguy cơ tuyệt chủng là tình trạng mất môi trường sống, chủ yếu do nông nghiệp mở rộng và thâm canh. Ngoài ra, biến đổi khí hậu, săn bắn, khai thác gỗ và sự xuất hiện của các loài xâm lấn cũng là những nguyên nhân chính.

“Chúng ta đang đối mặt với cuộc khủng hoảng tuyệt chủng loài chim chưa từng có trong thời hiện đại,” Tiến sĩ Kerry Stewart từ Đại học Reading (Anh), tác giả chính của nghiên cứu, nhận định. “Đây là một thống kê gây sốc.”

Ngay cả trong kịch bản lạc quan nhất, tức là nếu tất cả các mối đe dọa trên dừng lại ngay lập tức, vẫn sẽ có khoảng 250 loài chim có thể biến mất do đã ở mức nguy cấp quá cao.

Do đó, các chuyên gia kêu gọi triển khai các chương trình phục hồi đặc biệt như nhân giống nuôi nhốt, phục hồi môi trường sống, và hỗ trợ sinh thái để cứu những loài này khỏi bờ vực tuyệt chủng.

“Nhiều loài đã bị đẩy đến giới hạn mà việc chỉ giảm áp lực từ con người sẽ không đủ.Chúng ta cần những can thiệp chủ động, quy mô nhỏ nhưng có trọng điểm”, Tiến sĩ Stewart nói thêm. 

Bảo tồn phải đi đôi với phục hồi

Trên thực tế, nhiều trường hợp phục hồi thành công đã chứng minh rằng việc cứu một loài khỏi tuyệt chủng là khả thi.

Điển hình như kền kền California, loài chim lớn nhất Bắc Mỹ, từng tuyệt chủng ngoài tự nhiên vào năm 1987. Với chỉ 22 cá thể còn lại trong điều kiện nuôi nhốt, sau nhiều năm nhân giống và tái thả, đến nay số lượng ngoài tự nhiên đã đạt khoảng 350 con.

Tại Anh, loài chim diệc sống ở cây sậy từng biến mất vào cuối thế kỷ 19 do vùng đất ngập nước bị khai phá để làm nông nghiệp. Nhờ các dự án khôi phục sinh cảnh, hiện có hơn 280 cá thể trống được ghi nhận vào năm ngoái, mức cao nhất trong hơn hai thế kỷ.

Giáo sư Manuela González-Suárez, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học Reading, nhận định: “Chỉ ngăn chặn các mối đe dọa hiện có là không đủ. Ước tính có từ 250 đến 350 loài chim sẽ cần các biện pháp bảo tồn bổ sung mới có thể tồn tại trong thế kỷ tới.”

Điều này càng được củng cố trong báo cáo mới nhất về Tình trạng các loài chim toàn cầu, khi gần 50% số loài chim trên hành tinh hiện đang suy giảm.

Ngoài việc môi trường sống bị tàn phá nghiêm trọng, các nguyên nhân như khai thác tài nguyên thiên nhiên, đánh bắt cá quá mức, biến đổi khí hậu và sự xâm lấn của các loài ngoại lai cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ tuyệt chủng.

Trước tình hình này, tiến sĩ Stuart Butchart, nhà khoa học tại BirdLife International, nhấn mạnh rằng: “Không có viên đạn thần kỳ nào cho khủng hoảng tuyệt chủng. Các khu bảo tồn, kiểm soát tác động từ nông nghiệp, lâm nghiệp, nghề cá, và can thiệp phục hồi có mục tiêu, tất cả đều là những phần không thể thiếu trong giải pháp toàn diện.”