Tìm cách phát huy giá trị của lễ hội Quán Thế Âm

VHO - Trong khuôn khổ Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn năm 2024, Sở VHTT Đà Nẵng vừa tổ chức Tọa đàm “Giải pháp nâng tầm lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”. Theo đó, nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu đặt ra vấn đề và giải pháp để phát triển lễ hội xứng tầm di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, gắn kết lễ hội Quán Thế Âm với di sản văn hóa trong phát triển du lịch tâm linh.

 Đông đảo du khách tới tham quan, chiêm bái tại Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn năm 2024

 Cuối năm 2018, danh lam thắng cảnh Ngũ Hành Sơn được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 1820/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ. Đây là thắng cảnh nổi tiếng có những ngôi chùa cổ như Tam Thai, Linh Ứng, Từ Tâm, Tam Đôn, Phổ Đà Sơn, Linh Sơn và Quán Thế Âm... Để giữ gìn, phát triển danh lam thắng cảnh Ngũ Hành Sơn một cách bền vững, năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 822/QĐ-TTG phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Ngũ Hành Sơn với nhiều nội dung quan trọng.

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến chuyên gia đồng thuận cho rằng nên gắn kết lễ hội Quán Thế Âm với các điểm du lịch sẵn có, tạo chuỗi hành trình di sản liên kết vùng miền để thu hút khách du lịch. PGS.TS Ngô Văn Minh, Hội Di sản văn hóa thành phố Đà Nẵng nhấn mạnh, các điều kiện về nội dung, hình thức, quy mô để lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn được nâng tầm, xứng đáng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cần phát huy giá trị lễ hội đặt trong phát huy tổng thể các giá trị văn hóa, lịch sử của cả quần thể danh thắng Ngũ Hành Sơn, phát triển lễ hội gắn với quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông, điện, nước và các dịch vụ đi kèm, đầu tư các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao để tạo sức lôi cuốn. Đặc biệt, bảo đảm tính thiêng liêng của phần lễ.

Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian thành phố Đinh Thị Trang đề xuất: “Ngành văn hóa và chính quyền địa phương có thể nghiên cứu mở tour du lịch tâm linh kết nối tham quan các di tích chùa, đình, miếu tại địa phương. Bên cạnh đó, sân khấu hóa các câu chuyện, sự tích vùng đất; tổ chức các hoạt động trải nghiệm trước khi diễn ra lễ hội. Đồng thời, sản xuất sản phẩm lưu niệm mang nét đặc trưng của địa phương, tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh gắn với lễ hội”. Cùng quan điểm, theo nhà nghiên cứu Hồ Xuân Tịnh, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa thành phố cho rằng nên kết nối lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn với các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu trên địa bàn thành phố Đà Nẵng như lễ hội Cầu Ngư, lễ hội Mục đồng Phong Lệ, làng nghề điêu khắc Mỹ nghệ... Rộng hơn là kết nối với các di sản văn hóa Phật giáo trong nước, đồng thời mở rộng không gian cho lễ hội Quán Thế Âm. Đơn cử, ở Đà Nẵng có hai ngôi cổ tự Tam Thai và Linh Ứng trên ngọn Thủy Sơn, cùng các chùa Quán Thế Âm, Pháp Lâm, Phổ Đà... có thể kết nối với các di sản Huế, Quảng Nam để hình thành tour du lịch văn hóa tâm linh ngắn ngày. Tuy nhiên, ông Hồ Xuân Tịnh cũng cho rằng muốn nâng tầm lễ hội cần mở rộng không gian, tổ chức lễ hội, nhưng vẫn bảo đảm kết nối, tương liên về địa lý, văn hóa và không khí lễ hội.

Quận Ngũ Hành Sơn có rất nhiều tiềm năng và lợi thế, cụ thể có hệ thống ma nhai, di sản tư liệu thế giới, làng nghề điêu khắc đá Non nước; khu căn cứ cách mạng K20 và hệ thống các chùa, đình làng, nhà thờ tộc đa dạng... Gắn kết các hoạt động của lễ hội Quán Thế Âm với phát triển du lịch sẽ đem lại một lợi thế rất lớn. Khi đến tham dự lễ hội, du khách sẽ vừa có điều kiện tham quan di tích lịch sử, văn hóa của địa phương, vừa có thể cúng tế, chiêm bái. Khảo sát của Viện Nghiên cứu và phát triển kinh tế - xã hội Đà Nẵng đối với doanh nghiệp du lịch trên địa bàn thành phố cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp du lịch được khảo sát đã và đang khai thác du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh. Trong đó, hình thức du lịch tâm linh chính yếu nhất là du lịch gắn với tham quan các cơ sở, không gian tâm linh, sau đó là du lịch gắn với lễ hội và phong tục tập quán. Tại Đà Nẵng, du khách chủ yếu tập trung cụm 3 chùa Linh Ứng, gồm chùa Linh Ứng ở Sơn Trà, chùa Linh Ứng ở Non Nước - Ngũ Hành Sơn, chùa Linh Ứng ở Bà Nà. Tuy nhiên, là người có kinh nghiệm lâu năm trong công tác quản lý và kinh doanh du lịch, ông Cao Trí Dũng, Chủ tịch Hiệp hội du lịch Đà Nẵng thừa nhận, việc tạo sản phẩm du lịch mới có sức thu hút dành riêng cho ngành du lịch là một “bài toán” không dễ dàng, đặc biệt là với loại hình du lịch mới như du lịch văn hóa tâm linh, trong đó hạn chế đầu tiên dễ thấy nhất là cơ sở hạ tầng.

Theo ông Dũng, thành phố cần chú trọng đến cơ sở thiết yếu nhất để phục vụ khách du lịch, như bãi đỗ xe, nhà vệ sinh, chỗ dừng chân nghỉ ngơi, dịch vụ đi kèm. Đặt ra các quy định khi viếng thăm các địa điểm tâm linh như giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa và sự tôn nghiêm của điểm đến, đội ngũ hướng dẫn viên cũng cần được đào tạo chuyên sâu, bài bản, để có thể truyền tải đúng các giá trị văn hóa tâm linh tại điểm đến. Phía các doanh nghiệp khai thác loại hình du lịch này cần xây dựng và khai thác các tour du lịch gắn với tham quan các địa điểm tôn giáo, tín ngưỡng. Trước đó, thành phố Đà Nẵng vừa tổ chức khai mạc lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn năm 2024, và đây là năm thứ hai lễ hội được tổ chức với quy mô cấp thành phố, diễn ra trong 4 ngày, từ ngày 26 - 29.3 (ngày 17 - 20.2 âm lịch). 

NGỌC HÀ