Lễ hội Đả ngư - Nét đẹp văn hoá tâm linh xứ Đoài

VHO - Sáng ngày 29.10 (tức ngày 15.9 âm lịch), Ban tổ chức lễ hội đền Và (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) tổ chức Lễ hội Đả ngư rằm tháng 9 năm Quý Mão 2023.

Lễ hội thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương về dự lễ. Nhân dân của 5 đình gồm Vân Gia, Nghĩa Phủ, Mai Trai, Thanh Trì, Ái Mỗ, phường Trung Hưng; đình Phù Sa, phường Viên Sơn; đình Phú Nhi, phường Phú Thịnh, thị xã Sơn Tây; đền Ngự Dội- xã Vĩnh Ninh- huyện Vĩnh Tường- Vĩnh Phúc rước lễ lên đền Và để tế, cầu mong một năm quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, xóm làng đổi mới.

Lễ rước kiệu tại đền Và

Đền Và hay còn gọi là Đông Cung tọa lạc tại thôn Vân Gia (phường Trung Hưng, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) là một cung trong tứ cung của xứ Đoài thờ Tản Viên Sơn Thánh -  vị thần đứng đầu trong tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt và đã được xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia từ năm 1964. Ngày 19.1.2016, Lễ hội đền Và đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Cùng với lễ hội rằm tháng giêng, tại đền Và còn có lễ hội rằm tháng chín hay còn gọi là hội Đả ngư nức tiếng xứ Đoài. Ngoài mục đích dựng lại tích Thánh Tản kéo vó, chế biến các món ăn từ cá, lễ hội đả ngư còn mang tính khuyến ngư và giữ gìn, bảo vệ môi trường sinh thái vùng sông Tích.

Nhân dân mở hội đánh cá trên trên sông Tích để tưởng nhớ công ơn của Đức Thánh Tản

Lễ hội Đả ngư đến nay vẫn giữ gìn và phát huy được với các tập tục cổ, những quan hệ cộng đồng làng xã thấu tình đẹp nghĩa, tôn vinh những giá trị văn hóa tốt đẹp của người xưa để lại cho thế hệ con cháu ngày hôm nay. Những giá trị to lớn của lễ hội đền Và vẫn đang được chính quyền và nhân dân thị xã Sơn Tây đang cùng chung tay gìn giữ, bảo tồn và phát huy để tồn tại mãi với thời gian.

Lệ vùng này quy định, mùa đánh cá trên sông Tích được diễn ra trong 3 tháng, nhất thiết chỉ được bắt đầu từ ngày mở hội, trước đó, ai lén lút phạm luật sẽ bị xui xẻo. Mỗi khi vào hội, dân hai bờ sông Tích đổ ra kín cả một khúc sông. Trai tráng dân làng các thôn Vân Gia, Nghĩa Phủ, Mai Trai, Ái Mỗ ùa ra các đoạn sông Tích từ Thượng Cầu Vang (đoạn giáp xã Đường Lâm) đến Hạ Mả Mang (đoạn giáp thôn Ái Mỗ) để cùng đánh bắt cá tập thể. Dưới nước trai đinh nhộn nhịp bơi lội úp xúc, trên bờ dân làng thôi thúc trống chiêng cổ vũ.

99 con cá sau khi hạ lễ sẽ được chế biến để nhân dân cùng thụ lộc

Ai đánh bắt được cá trắng to thì nộp cho làng, cá nhỏ thì mang về ăn. Ai được con cá nào to tâm niệm năm ấy Đức Thánh Tản sẽ phù trợ làm ăn gặp nhiều may mắn. Đánh đến khi nào chọn được 99 con cá trắng to thì mang số cá đó về làm lễ vật cảm tạ Thánh Tản. Sau đó số cá này được chế biến để dân làng cùng nhau thụ lộc, uống nước nhau trầu, gắn bó tình đoàn kết...

X.QUANG