Khánh Hòa: Đánh giá công lao và sự nghiệp Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong

VHO -Để làm rõ thân thế, sự nghiệp và đánh giá công lao Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong trong phong trào Cần Vướng, Sở VHTT tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Kế hoạch tổ chức hội thảo khoa học: Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong - Lãnh tụ phong trào Cần Vương. Hội thảo dự kiến được tổ chức vào tháng 7.2022, tại thị xã Ninh Hòa.

Miếu thờ Trịnh Phong được Bộ VHTTDL công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1991

Ông Nguyễn Thanh Hà – Giám đốc Sở VHTT tỉnh Khánh Hòa, cho biết: Dự kiến hội thảo sẽ có khoảng 160 đại biểu là các nhà khoa học, nghiên cứu văn hóa trong cả nước tham gia. Trong đó, Sở sẽ mời một số nhà khoa học hàng đầu Việt Nam như: PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; Nhà nghiên cứu Dương Trung Quốc - Tổng Biên tập Tạp chí Xưa và Nay; PGS.TS Trần Thị Phương Hoa - Quyền Viện trưởng Viện Sử học Việt Nam…

Thông qua hội thảo, ban tổ chức mong muốn sẽ làm rõ thêm lịch sử, quá trình hoạt động hưởng ứng chiếu Cần Vương của Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong và các nhân vật lịch sử khác ở Khánh Hòa; bổ sung thêm những tư liệu liên quan đến quá trình, địa điểm hoạt động, hình ảnh và năm sinh - ngày mất của Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong…

Theo sử sách ghi lại, ông Trịnh Phong sinh ra và lớn lên tại thôn Phú Vinh, xã Vĩnh Thạnh, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm được tài liệu chính thức đầy đủ nói về thân thế và sự nghiệp của ông Trịnh Phong. Tương truyền tháng 8.1885, vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương, lúc đó Trịnh Phong là một vị quan của triều đình, lãnh đạo nghĩa quân trấn thủ tại thành Diên Khánh. Ông vốn là người tài, đức vẹn toàn, lại kết giao rộng rãi với những người cùng chí hướng. Bởi thế khi ông dựng cờ khởi nghĩa đã được đông đảo các tầng lớp nhân dân, trí thức tại Khánh Hòa hưởng ứng. Ông được nhân dân suy tôn là Bình Tây Đại tướng quân.

Khuôn viên miếu thờ Trịnh Phong tại xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa

Phò tá Bình Tây Đại tướng quân còn có nhiều nghĩa sĩ tài giỏi như: Nguyễn Khanh, Nguyễn Dị, Nguyễn Lương, Lê Thiện Thuật, Nguyễn Sum, Nguyễn Trung Mưu, Lê Nghị… Trịnh Phong đã phất cờ khởi nghĩa, hội tụ hiền tài nhân dân đứng lên đánh đuổi thực dân Pháp. Dưới sự lãnh đạo của Trịnh Phong nghĩa quân ngày càng lớn mạnh và có một số trận đánh thắng lợi vang dội.

Thị uy sức mạnh, thực dân Pháp với vũ khí hiện đại điên cuồng bắn giết, tàn sát nhân dân, bắt bớ tra tấn những người có uy tín phò tá cho Trịnh Phong, do đó lực lượng nghĩa quân ngày càng tiêu hao. Đầu năm 1886 thành Diên Khánh bị thất thủ, Trịnh Phong bị thực dân Pháp bắt và tìm đủ cách mua chuộc. Không mua chuộc được Trịnh Phong, chúng dùng đòn roi tra tấn dã man. Biết không thể nào khuất phục được ông, thực dân Pháp đã hành quyết ông và chặt đầu bêu tại cây Dầu Đôi (xã Diên An, huyện Diên Khánh) bây giờ.

Trước sự hi sinh anh dũng của Bình Tây Đại tướng quân, người dân vô cùng thương xót đã lén lấy đầu của ông mai táng tại thôn Phú Vinh, xã Vĩnh Thạnh. Phần mộ ông hiện nay vẫn được nhân dân thắp hương thờ cúng quanh năm. Phần thân xác của ông bị vùi lấp và lưu lạc kể từ đó đến nay vẫn chưa tìm thấy.

Tại vị trí ông Trịnh Phong bị bêu đầu người dân đã lập miếu thờ (thuộc đường 23/10 xã Diên An, huyện Diên Khánh) vào năm 1886. Trong đền thờ có nhiều sắc phong ghi lại công lao của ông trong phong trào “Cần Vương” khởi nghĩa chống lại thực dân Pháp. Miếu thờ Trịnh Phong được Bộ VHTTDL công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1991.

Vào ngày 16.3 âm lịch hằng năm, UBND tỉnh Khánh Hòa lại tổ chức cúng giỗ ông Trịnh Phong, giỗ tiến hành theo nghi thức đại lễ. Lãnh đạo các cấp, nhân dân trong vùng lại quy tụ về miếu thờ thắp nhang tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của ông.

Bia di tích miếu thờ Trịnh Phong

Theo Sở VHTT tỉnh Khánh Hòa, 3.2018, trong khi đào móng làm nhà, một người dân tại tổ 6 Bình Tây, phường Ninh Hải, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa đã phát hiện miếng vải (đai áo quan thời phong kiến) và phần di cốt đã hóa đất đen nghi của Bình Tây Đại tướng quân Trịnh Phong. Sau khi phát hiện ngày 24.3.2018, gia đình ông Trịnh Nhơn, cháu đời thứ tư của cụ Trịnh Phong đã tiến hành khai quật và khâm liệm phần di cốt nói trên. Sự việc đã được trình báo với Sở VHTT, cơ quan chức năng và đang được xác minh làm rõ. Cho đến nay, kết quả xác minh vẫn chưa được công bố.

Ông Nguyễn Thanh Hà, cho biết: Việc tổ chức hội thảo về Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong để có cách nhìn toàn diện về những công lao đóng góp và sự hi sinh anh dũng của Bình Tây Đại tướng. Hội thảo cũng là dịp các nhà khoa học, nghiên cứu lịch sử  bổ sung thêm những tư liệu cần thiết về vị tướng này.

XUÂN HƯỚNG