Hòa cùng lễ cúng bến nước của người Gia Rai

Bà con mang lễ vật ra bến nước

 Từ bao đời nay trong ý nghĩ của đồng bào dân tộc Gia Rai, hình ảnh bến nước gần gũi và thiêng liêng. Bến nước là tặng phẩm của thiên nhiên (thiên nhiên của họ là thần), họ nhờ thần gội rửa bụi đất của nương rẫy để mỗi bước lên nhà sàn là mọi nhọc nhằn tan biến. Ở một phương diện nào đó, bến nước đồng nghĩa với làng, là cùng nhau uống chung một nguồn nước. Xa làng là xa bến nước, nhớ làng là nhớ bến nước, về làng là về với bến nước. Tình yêu đôi lứa luôn có bến nước vun đắp, làm lãng mạn hơn, son sắc hơn nên họ cũng thường trao những chiếc vòng đính hôn nơi bến nước. Bến nước cũng là nơi rửa sạch bụi trần của tự nhiên, thanh lọc tâm hồn con người, trả con người lại cho sự tinh khiết của tình làng.

 Theo tục lệ, lợn và gà lễ được thui trên lửa

 Chỉ đàn ông mới được thực hiện các nghi lễ

Không quy định thời gian cụ thể, nhưng thường là khi thu hoạch mùa màng xong dân làng tổ chức cúng lễ cúng bến nước. Già làng họp dân làng tại nhà Rông để chuẩn bị cho buổi lễ, thông báo tới dân làng biết ngày tổ chức làm lễ cúng để người dân chuẩn bị thu xếp thời gian góp vui, góp công, góp rượu, góp rau… Địa điểm tổ chức tại khu bến nước của làng, đây được xem là nguồn nước chính để phục vụ sinh hoạt cho cả cộng đồng làng, là không gian linh thiêng được thần linh ban tặng trong quá trình lập làng.

 Chủ lễ sau khi khấn cầu sẽ dâng lễ vật lên cho thần Yang

Người dân lần lượt hứng những giọt nước mới

Trước ngày diễn ra lễ, những người đàn ông khỏe mạnh trong làng ra phát quang nơi làm lễ và dọn vệ sinh. Trước nghi lễ, già làng dùng vật cứng đập lợn và gà. Sau đó thanh niên trong làng tiến hành mổ bụng moi gan ngay cạnh bến nước để làm lễ vật dâng Yang. Sau đó đồng bào bài trí lễ vật trong lá chuối gồm thịt lợn, gà cắt phần gan được thái nhỏ ra mỗi thứ một ít, phần thịt để cúng này để bên cạnh ghè rượu và ly bằng lồ ô. Sau khi bài trí xong, thầy cúng lấy nước bằng lồ ô đổ xuống ghè và bắt đầu khấn.

Sau phần lễ với những nghi thức cúng, chủ lễ sẽ hứng những giọt nước đầu tiên

Kết thúc lời khấn già làng dùng một que nhỏ khơi thông những cặn bẩn, sau đó người giúp việc cho già làng nhận lấy quả bầu khô lấy nước đổ vào ghè rượu, già làng là người đầu tiên uống rượu cần sau đó dân làng mới uống.

Sau phần lễ người Gia Rai hòa chung vào điệu múa truyền thống trong tiếng cồng chiêng rộn ràng

Lễ cúng bến nước của đồng bào dân tộc Gia Rai là một phong tục góp phần quảng bá, lan toả những giá trị tốt đẹp đến với du khách thập phương, thực hiện hiệu quả công tác "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch". 

 Phóng sự ảnh: MINH HOÀNG