Khi nét diễn phải “cứu cánh” kịch bản

VHO - Phim Hai Muối (đạo diễn Vũ Thành Vinh) xoay quanh chuyện của ông Hai (Quyền Linh đóng) - một diêm dân sống ở ấp đảo, một mình nuôi con khôn lớn. Bộ phim đã để lại ấn tượng khó quên cho người xem nhờ tạo hình và diễn xuất của tài tử 55 tuổi vô cùng thuyết phục, thành công lột tả nét chân chất của một người dân quê. Tuy nhiên, kịch bản được đánh giá là bị hạn chế ở nửa sau, bên cạnh đó cũng có một số tuyến nhân vật chưa được giải quyết triệt để.

Lấy bối cảnh ấp đảo Thiềng Liềng, Cần Giờ, Hai Muối kể câu chuyện về gia đình ông Hai Muối (Quyền Linh) và Muối (Huỳnh Bảo Ngọc). Góa vợ ngay khi con gái chào đời, ông Hai Muối sống vậy nuôi con bằng ruộng muối cơ cực, với tâm nguyện là Muối được ăn học đàng hoàng.

Hiểu được điều đó, Muối không phụ lòng cha, cô đỗ đại học ở Sài Gòn, bắt đầu công cuộc dùi mài kinh sử trong khoa Du lịch - Lữ hành. Cô cũng muốn phát triển du lịch ở quê nhà, giúp nông dân làm muối thoát cảnh cực khổ, giá cả bấp bênh. Nhưng thành phố lớn cũng chứa đầy những cạm bẫy với cô gái mới lớn.

Đạo diễn Vũ Thành Vinh chọn lối kể chuyện song hành để khắc họa mối quan hệ cha con. Ở quê, người cha lao đao khi muối rớt giá, kho chứa bị phóng hỏa, phải đi giao cá thuê. Trên thành phố, Muối rơi vào vòng xoáy cám dỗ sau khi chiến thắng cuộc thi hoa khôi du lịch, lọt vào tầm ngắm của một đại gia (Minh Luân). Mâu thuẫn liên tiếp xảy ra, ông Hai cho rằng con gái đang trượt dài trong sai lầm, còn cô giữ quan điểm muốn thoát nghèo vì "làm muối như ba thì khi nào mới khá".

Với kịch bản đơn giản, môtíp cũ, sức hút của phim chủ yếu đến từ dàn diễn viên giàu kinh nghiệm. Lối diễn của Quyền Linh ít biến hóa nhưng vẫn có nhiều khoảnh khắc đào sâu nội tâm. Ông Hai thể hiện tấm lòng của một người cha làm "gà trống nuôi con" gần 20 năm, từ việc mong Muối chuyên tâm học hành để đổi đời đến biểu cảm xót xa khi nghe tin cô giấu cha đi làm thêm. Khi giông tố ập đến, cuốn trôi ruộng muối sắp thu hoạch, đạo diễn chọn thủ pháp quay đối lập hình dáng ông Hai nhỏ bé, ngồi cô độc dưới trời mưa tầm tã.

Còn về chất đời, Hai Muối lấy nghề làm muối làm tâm điểm, còn hạt muối làm hình ảnh ẩn dụ. Nói đến muối là nói đến vị mặn, cuộc đời mặn vì sóng gió khổ đau, nhưng tình cha con càng mặn càng dạt dào. Và còn nhiều vị mặn khác nữa được bộ phim nhấn nhá bằng nhiều tuyến truyện.

Về chất liệu bối cảnh, ấp đảo trong phim hiện lên qua nhiều khung hình giàu tính thẩm mỹ. Cảnh người dân thu hoạch trên ruộng muối trắng xóa, những vỏ lãi chạy dưới ánh bình minh, được khắc họa bằng góc máy fly-cam. Đạo diễn cho biết tập trung vào phần hình ảnh vì muốn cuộc sống diêm dân được truyền tải, góp phần quảng bá du lịch cộng đồng tại đây.

Tuy vậy, nửa sau của phim bộc lộ nhiều hạn chế và một số chi tiết thiếu logic. Tác phẩm dần tập trung vào nhân vật Muối hơn với loạt đấu đá xoay quanh giới showbiz. Câu chuyện trở nên rời rạc khi biên kịch nhồi nhét những phân đoạn đối đáp giữa các người đẹp trong hậu trường giải trí – một mảng miếng cũ thường thấy nhiều ở các phim truyền hình. Do đó, yếu tố kịch tính của phim không hiệu quả, kém sáng tạo. Phản diện chính xuất hiện gượng ép, chủ yếu để phim đẩy mâu thuẫn của cha con ông Hai nhưng về cuối, tình tiết về nhân vật này cũng chưa được giải quyết triệt để.

Lời thoại là điểm yếu khác của phim. Một số vai đối đáp thiếu tự nhiên, cách trò chuyện còn mang tính sách vở, chưa gần gũi với đời sống. Phim lạm dụng dẫn dắt câu chuyện bằng voice-over (để một nhân vật thuyết minh), thay vì dùng thủ pháp "show, don't tell" (miêu tả, không kể lể) là chất liệu chính, giúp bộ phim có chiều sâu hơn.

Bộ phim có cái kết dễ đoán, nhuốm màu bi kịch khiến phim đuối ở phần cuối, rơi vào lối mòn của nhiều tác phẩm cùng thể loại. Đạo diễn cho biết ông chọn kết buồn vì muốn tạo day dứt cho người xem, đồng thời thể hiện sự bí bách, khốc liệt của cuộc sống. Anh thừa nhận có những điểm trong phim cần cải thiện sau khi được nhiều khán giả góp ý. "Đó là động lực để tôi sản xuất phim sau tốt hơn", Vũ Thành Vinh nói.

Theo Box Office Vietnam - đơn vị quan sát phòng vé độc lập, Làm giàu với ma (Nhật Trung đạo diễn) dẫn đầu cuộc đua kỳ nghỉ dịp Lễ 2.9, gấp đôi Hai Muối (thu 29 tỉ đồng). Ở ngày đầu phát hành, hai phim có doanh thu tương đương nhưng về sau, tác phẩm có Hoài Linh vượt lên do các rạp đều tăng suất chiếu. Đây là minh chứng cho việc kịch bản là một phần rất quan trọng giúp níu chân người xem tại các rạp chiếu bóng. Và đáng buồn thay, Hai Muối lại trở thành một trong rất nhiều ví dụ đáng buồn của điện ảnh Việt Nam về vấn đề này.