Hình mẫu tiên phong trong đổi mới nghệ thuật biểu diễn

VHO - Trên bức tranh rực rỡ của ngành nghệ thuật biểu diễn, Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam là một trong những điển hình về đổi mới, sáng tạo. Chính tinh thần thi đua đã trở thành động lực thôi thúc tập thể cán bộ, nghệ sĩ thực hiện hàng trăm chương trình nghệ thuật chất lượng, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, vừa đẩy mạnh biểu diễn doanh thu, mở rộng thị trường, đóng góp tích cực cho sự phát triển của ngành công nghiệp văn hóa.

Cân bằng nhiệm vụ, bản sắc và hiệu quả thị trường

Với lịch sử hình thành từ Đoàn Ca múa Nhân dân Trung ương năm 1951, Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam đã kế thừa và phát huy truyền thống thi đua của ngành văn hóa nghệ thuật, biến phong trào thi đua thành sức mạnh nội lực, tạo động lực cho đổi mới và phát triển, đặc biệt trong giai đoạn 2021-2025.

Năm 2025, nhờ phát huy tinh thần thi đua ấy, Nhà hát đã duy trì tốt hoạt động chuyên môn, bảo đảm chất lượng các chương trình và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Giám đốc Nhà hát, Nguyễn Thị Quỳnh Trang, cho biết: Đơn vị đã tổ chức thành công 750 buổi biểu diễn, bao gồm các chương trình phục vụ nhiệm vụ chính trị, sự kiện đối ngoại, biểu diễn cho vùng sâu vùng xa, biểu diễn doanh thu, chương trình du lịch và đặt hàng...

Các chương trình đều bảo đảm chất lượng nghệ thuật, an toàn kỹ thuật, đúng tiến độ, được lãnh đạo Bộ VHTTDL, các cơ quan, tổ chức cùng khán giả đánh giá cao. Nhiều chương trình quy mô lớn, mang tính chính trị - ngoại giao quan trọng, đã được Nhà hát dàn dựng thành công. Có thể kể đến: Chương trình kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa; Ngày Môi trường Thế giới; Đại hội thi đua yêu nước Bộ VHTTDL... Các hoạt động biểu diễn doanh thu, xã hội hóa và biểu diễn định kỳ tại Không gian Văn hóa Việt tiếp tục duy trì ổn định, thu hút hàng trăm nghìn lượt khán giả, đặc biệt là du khách quốc tế.

Trong bối cảnh đổi mới cơ chế quản lý văn hóa - nghệ thuật theo hướng tự chủ, Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam đã biến phong trào thi đua thành động lực để thực hiện thành công cơ chế tự chủ tài chính theo tinh thần Nghị định 60/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Nhờ thi đua sáng tạo, giai đoạn 2021-2025, Nhà hát đã đạt doanh thu ấn tượng, vượt kế hoạch Bộ giao từ 120-250%, với mức tăng trưởng đều đặn qua các năm. Nhà hát đã chứng minh mô hình “tự chủ nhưng không thương mại hóa nghệ thuật”.

Từ những thành tích này, Nhà hát đã được tặng thưởng Cờ Thi đua của Chính phủ vào các năm 2021 và 2024; Huân chương Độc lập Hạng Nhì vì thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc (năm 2021); Bằng khen vì có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong công tác giai đoạn 2021-2025, cùng nhiều Bằng khen của Bộ trưởng Bộ VHTTDL và các tỉnh, thành trong cả nước vì thành tích xuất sắc trong công tác tổ chức biểu diễn... Đây là phần thưởng xứng đáng cho phong trào thi đua sôi nổi và hiệu quả.

Thi đua sáng tạo nghệ thuật - khẳng định bản sắc

Với phong trào thi đua sáng tạo nghệ thuật, Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam đã xây dựng được bản sắc riêng biệt; nghiên cứu và dàn dựng các tiết mục ca múa nhạc đương đại, dựa trên chất liệu văn hóa dân tộc truyền thống, khai thác nguồn cảm hứng bất tận từ âm nhạc, vũ điệu, trang phục, nhạc cụ và phong tục của các vùng miền.

Các chương trình như: Sắc màu Văn hóa Việt Nam, Khát vọng Việt Nam, Như cánh vạc bay, Ký ức Điện Biên, Vĩnh Linh - Dấu ấn bảy thập kỷ... là minh chứng điển hình cho sự kết hợp sáng tạo giữa chất liệu truyền thống (âm nhạc, hình tượng văn hóa dân gian) và ngôn ngữ biểu diễn đương đại (ánh sáng, visual mapping, âm nhạc điện tử, múa đương đại).

Những tiết mục được dàn dựng dựa trên nền tảng dân gian như Lửa tình Cao Nguyên, Nón lá áo dài, Guốc mộc... đã thể hiện rõ sự hòa quyện giữa tinh thần dân tộc và hơi thở hiện đại. Các biên đạo và nghệ sĩ trẻ đã mạnh dạn thử nghiệm hình thức dàn dựng hiện đại, ứng dụng các kỹ thuật biểu diễn tiên tiến.

Bên cạnh đó, đội ngũ sáng tạo đã không ngừng học hỏi để làm chủ công nghệ sân khấu hiện đại. Các yếu tố như sân khấu ảo 3D, video mapping, hiệu ứng laser, ánh sáng lập thể và trình chiếu tương tác đã được tích hợp khéo léo trong các chương trình biểu diễn quy mô lớn. Đặc biệt, việc sử dụng drone và visual mapping trong các tiết mục múa tập thể đã góp phần nâng tầm quy mô dàn dựng, tạo nên những hình ảnh sống động, hoành tráng trên không gian sân khấu rộng lớn.

Nhà hát cũng tích cực tham gia các đề án, chương trình của Bộ VHTTDL về chuyển đổi số trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, triển khai dàn dựng chương trình sử dụng công nghệ kỹ thuật số, phát sóng trực tuyến và tạo kho dữ liệu số các tác phẩm tiêu biểu. Hoạt động này đã giúp lưu giữ và phổ biến di sản nghệ thuật, mở ra hướng khai thác thương mại mới, gắn nghệ thuật với kinh tế số và truyền thông đa nền tảng.

Nhờ tinh thần thi đua trong sáng tạo nghệ thuật, thông qua việc đầu tư nghiêm túc về nội dung, nghệ thuật và kỹ thuật dàn dựng, các chương trình biểu diễn đối ngoại của Nhà hát đã góp phần nâng cao hình ảnh quốc gia, quảng bá hiệu quả giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới, thúc đẩy giao lưu nhân dân. Đồng thời, bằng việc chuyển hóa nghệ thuật biểu diễn thành sản phẩm văn hóa có giá trị kinh tế, Nhà hát đã cụ thể hóa chủ trương biến văn hóa thành động lực phát triển bền vững. Qua đó, Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam đã trở thành một trong những đơn vị tiên phong hiện thực hóa mối liên kết giữa nghệ thuật - du lịch - kinh tế sáng tạo, góp phần đưa văn hóa trở thành một trụ cột quan trọng của phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ mới.

Có thể nói, chính phong trào thi đua yêu nước đã trở thành “chìa khóa” để Nhà hát Nghệ thuật Đương đại Việt Nam đạt được những thành tích rực rỡ, trở thành “hình mẫu” trong đổi mới nghệ thuật biểu diễn, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển công nghiệp văn hóa và ngoại giao văn hóa thời kỳ hội nhập. 

 (Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện)