Từ tổng kết thực tiễn đến kiến tạo chính sách

VHO - Sau một ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, trí tuệ và đầy tâm huyết, chiều 6.8, Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển” đã bế mạc.

 Đây là chủ đề thu hút sự quan tâm rất lớn của xã hội, của người dân và cộng đồng doanh nghiệp cũng như các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương và địa phương.

Tại Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã có bài phát biểu với nhiều gợi mở, định hướng cho hoạt động giám sát cũng như phát biểu của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long với góc nhìn khái quát của các cơ quan chịu sự giám sát.

Các đại biểu cũng đã theo dõi 02 báo cáo tổng quan, 02 phóng sự ngắn, 08 tham luận của các diễn giả và gần 50 bài viết của các cơ quan, tổ chức, chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà khoa học cùng với gần 20 ý kiến phát biểu trao đổi, thảo luận tại các phiên chuyên đề.

Qua đó, góp phần làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề và những đổi mới của hoạt động giám sát của Quốc hội, kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, những yêu cầu và giải pháp tiếp tục đổi mới trong thời gian tới gắn với tổng thể các hoạt động của Quốc hội, phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan liên quan tạo sức lan tỏa tích cực của Diễn đàn.

Phát biểu kết luận Diễn đàn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá, hai phiên chuyên đề đã diễn ra chất lượng, sôi nổi, hấp dẫn, lôi cuốn với nhiều thông tin phong phú, bổ ích và các ý kiến phát biểu sâu sắc, trách nhiệm, thẳng thắn.

 “Diễn đàn đã thực sự trở thành trung tâm thông tin đa chiều và toàn diện, là nơi chia sẻ tiếng nói của đối tượng giám sát, đối tượng chịu sự giám sát, cơ quan thực thi pháp luật, các địa phương, các chuyên gia, các nhà khoa học.

Những nội dung trao đổi tại Diễn đàn không chỉ tổng kết thực tiễn, rút ra bài học kinh nghiệm mà còn đề xuất nhiều kiến nghị quan trọng, khả thi phục vụ công tác xây dựng pháp luật và hoạch định chính sách; đồng thời, tập trung làm rõ vai trò, tác động và những giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội trong giai đoạn đất nước bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Phó Chủ tịch Quốc hội đánh giá.  

Đồng thời cho biết, Diễn đàn đã dành nhiều thời gian trao đổi về các nội dung trọng tâm không chỉ vào các vấn đề kinh tế - xã hội mang tính thời sự mà còn tiếp cận các vấn đề lớn, mang tính lý luận, bao quát, những định hướng mới trong hoạt động giám sát, góp phần để Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ kiến tạo phát triển đất nước, nhất là trong việc thể chế hóa hiệu quả các chủ trương lớn của Đảng tại các Nghị quyết mới, nhất là “bộ tứ chiến lược”.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, Diễn đàn đã đạt được sự thống nhất cao về nhiều vấn đề lớn, nhiều nội dung quan trọng, cụ thể là 5 vấn đề.

Một là, giám sát của Quốc hội là công cụ quan trọng góp phần tổng kết thực tiễn, tháo gỡ khó khăn để phát huy nội lực, khai thông điểm nghẽn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội. Giám sát phải hướng tới hiệu quả thực chất, có trọng tâm, trọng điểm, gắn với giải trình, phản biện chính sách và hậu kiểm chặt chẽ.

Hai là, giám sát phải đóng vai trò “kiến tạo” - không chỉ giám sát “điều hành” thực hiện chính sách, pháp luật mà còn “định hướng” nhằm góp phần hoàn thiện những chính sách dài hạn, ổn định, có tầm nhìn. Quốc hội cần tiếp tục đổi mới cả về nội dung, phương pháp và cách thức tổ chức thực hiện hoạt động giám sát theo hướng chuyên sâu, dựa trên dữ liệu và thông tin từ thực tiễn.

Ba là, tăng cường sự gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động giám sát và công tác xây dựng pháp luật, trong đó, khi công tác giám sát “đi trước một bước” cũng góp phần làm rõ cơ sở thực tiễn, kiến tạo cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật.

Thực hiện yêu cầu muốn đưa pháp luật vào thực tiễn có hiệu quả thì trước hết phải đưa thực tiễn vào pháp luật. Ở chiều ngược lại, cần tăng cường công tác giám sát việc thực hiện ngay từ khi chính sách, pháp luật có hiệu lực thi hành, qua đó nâng cao, phát huy hiệu lực, hiệu quả của chính sách, pháp luật đã ban hành.

Bốn là, tư duy của hoạt động giám sát phải dựa trên kết quả và tác động, thay vì chỉ dừng ở quy trình, hình thức. Kết quả của hoạt động giám sát phải trả lời được các câu hỏi: chính sách, phát luật được giám sát có mang lại lợi ích gì cho người dân? Có đạt hiệu quả không? Có cần điều chỉnh không?

Năm là, cần có sự phối hợp chặt chẽ để giám sát hiệu quả, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, chuyên gia, báo chí và người dân. Cần tăng cường minh bạch, công khai kết quả giám sát và trách nhiệm giải trình.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, kết quả Diễn đàn sẽ là nguồn tư liệu và kinh nghiệm quý giá cho hoạt động của Quốc hội trong thời gian tới, đặc biệt là trong chuẩn bị các chương trình giám sát nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI và hằng năm.

Ngay sau khi kết thúc Diễn đàn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo xây dựng Báo cáo tổng thuật với đầy đủ kết quả của Diễn đàn gửi đến các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ để nghiên cứu, tham khảo trong quá trình nghiên cứu sửa đổi các quy định của pháp luật nói chung và pháp luật về hoạt động giám sát nói riêng cũng như trong quá trình hoạch định các chủ trương, chính sách, định hướng về phát triển kinh tế - xã hội.