Toàn văn bài phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hoá

VHO - Sáng 23.8, tại Nhà hát Lớn Hà Nội đã diễn ra trọng thể Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hoá (28.8.1945 – 28.8.2025). Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng có bài phát biểu khai mạc. Văn Hoá điện tử trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Bộ trưởng.

Kính thưa đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,

Kính thưa đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,

Kính thưa các đồng chí Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch qua các thời kỳ,

Kính thưa các vị khách quốc tế,

Kính thưa các vị đại biểu khách quý, cùng thể các đồng chí cán bộ làm công tác văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch toàn quốc,

Hôm nay, trong niềm phấn khởi, tự hào, toàn ngành Văn hóa như được “trở về thời khắc thiêng liêng” của những ngày lịch sử 80 năm về trước - Cách mạng tháng Tám thành công, Bác Hồ kính yêu đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Càng ý nghĩa hơn khi được sự đồng ý của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa (28.8.1945 - 28.8.2025) tại Nhà hát Lớn Hà Nội - nơi cách đây gần 8 thập kỷ, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã chủ trì Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ nhất, mở ra tầm nhìn chiến lược “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”.

Thay mặt Lãnh đạo Bộ và toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành, tôi xin nhiệt liệt chào mừng đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm - Nhà Lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước, người đặc biệt quan tâm đến văn hóa và cán bộ văn hóa, với luận điểm: “Đội quân văn hóa của Đảng, nhân tố nòng cốt làm nên sức vóc, bề dày văn hóa mới, thúc đẩy quá trình hình thành, phát triển công nghiệp văn hóa định hướng xã hội chủ nghĩa, không ngừng nuôi dưỡng cuộc sống tinh thần của quần chúng nhân dân, góp phần bồi đắp nền văn hiến lâu đời, đặc sắc của dân tộc, làm rạng rỡ non sông, đất nước”.

Nhiệt liệt chào mừng đồng chí Phạm Minh Chính - Người đứng đầu Chính phủ đã thường xuyên chỉ đạo sát sao ngành văn hóa; cùng các đồng chí Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tới dự và chỉ đạo trong ngày lễ trọng đại của Ngành.

 Xin nhiệt liệt chào mừng và trân trọng cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch qua các thời kỳ; các vị khách quốc tế; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, thành phố Hà Nội, cùng 600 đại biểu là những cán bộ quản lý, văn nghệ sỹ, vận động viên, huấn luyện viên tiêu biểu đại diện cho đội ngũ những người làm công tác văn hóa toàn quốc đã về dự Lễ kỷ niệm với niềm tự hào, xúc động và phấn khởi cao nhất.

Trong thời khắc ý nghĩa này, chúng ta thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới; bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới các bậc tiền bối cách mạng, những người làm công tác văn hóa qua các thời kỳ đã không tiếc công sức, trí tuệ và xương máu để góp phần xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đạt được những thành tựu to lớn như ngày hôm nay.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, các quý vị đại biểu, khách quý,

Lịch sử đã khắc ghi khi 80 năm trước, ngày 28.8.1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Tuyên cáo thành lập Chính phủ lâm thời gồm 13 Bộ, trong đó có Bộ Thông tin, Tuyên truyền, tiền thân của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện nay.

Từ khi có Đảng lãnh đạo, văn hóa được xác định là một mặt trận trọng yếu. Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 - bản tuyên ngôn đầu tiên của Đảng về văn hóa đã xác định ba nguyên tắc cơ bản: “Dân tộc - Khoa học - Đại chúng” trong xây dựng, phát triển văn hóa; đến Nghị quyết các kỳ Đại hội, Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đều khẳng định văn hóa là hồn cốt dân tộc, là động lực của sự phát triển, là “sức mạnh mềm” của quốc gia. Nhờ vào đường lối đúng đắn, sáng tạo đó, hành trình 80 năm qua ngành Văn hóa đã làm nên một trường ca với nhiều cung bậc cảm xúc: Văn hóa đã nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc, từ khúc nhạc hào hùng của nền văn hóa kháng chiến, đến những vũ điệu tự tin của thể thao hội nhập với những khát vọng vươn cao, với những bước chân du lịch đưa đất nước ra thế giới và báo chí trở thành mạch dẫn tri thức kết nối niềm tin giữa Đảng với Nhân dân.

Nhìn tổng thể về thành tựu, đó không chỉ là niềm tự hào mà còn là điểm tựa tinh thần vững chắc để xây dựng một nền văn hóa Việt Nam giàu bản sắc. Soi rọi vào thực tiễn của những năm gần đây, lĩnh vực văn hóa có nhiều chuyển biến tích cực:

Nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước ngày càng toàn diện và sâu sắc; văn hóa được hiện diện trong hầu hết các Nghị quyết, Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về văn hóa được chú trọng, toàn ngành đã chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ “làm văn hóa” sang “quản lý nhà nước về văn hóa”, tiệm cận định hướng quản trị phát triển văn hóa. Điểm nhấn đặc biệt là Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa 2025 - 2035.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa được đề cao, trở thành phong trào sâu rộng và thực chất, nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là người thụ hưởng, xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay để bảo tồn văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa của các dân tộc thiểu số; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng cao, đã rút ngắn được khoảng cách thụ hưởng văn hóa giữa các vùng miền. Di sản được gìn giữ, bảo tồn và phát huy thành tài sản, nguồn lực, quan trọng của đất nước.

Công nghiệp văn hóa định hình nhiều hướng đi sáng tạo, từng bước chuyên nghiệp, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Ngoại giao văn hóa chuyển từ “giao lưu, gặp gỡ” sang “hợp tác thực chất”, nâng cao sức mạnh mềm của đất nước trên trường quốc tế; thể thao quần chúng phát triển sâu rộng, thể thao thành tích cao đã khẳng định vị thế, có nhiều bước tiến quan trọng tại các đấu trường khu vực và quốc tế.

Du lịch và báo chí, truyền thông trở thành hai cánh cửa kết nối đất nước với thế giới. Du lịch liên tục tăng trưởng, trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế xã hội như nhận định của Thủ tướng Chính phủ. Du lịch Việt Nam vinh dự được bình chọn là điểm đến hàng đầu khu vực và thế giới trong 5 năm liên tục. Báo chí, xuất bản đang trở thành mạch dẫn tri thức, kết nối niềm tin, tiếp tục giữ vai trò tiếng nói của Đảng, Nhà nước và diễn đàn của nhân dân.

Ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành Văn hóa trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Đảng và Nhà nước đã trao tặng ngành Văn hóa nhiều danh hiệu cao quý, như Huân chương Sao Vàng và Huân chương Hồ Chí Minh; hàng trăm đơn vị, hàng ngàn cán bộ ngành Văn hóa đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều danh hiệu cao quý khác. Đặc biệt, tại buổi lễ trọng thể hôm nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất - đó là sự đánh giá, ghi nhận của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với Ngành trong 5 năm gần đây. Trong khuôn khổ Chương trình buổi Lễ sẽ vinh danh 80 gương điển hình tiên tiến của Ngành- đây thực sự là các “đại sứ văn hóa”, dù ở cương vị nào, lĩnh vực nào trong thời gian qua đều phát huy truyền thống vẻ vang của Ngành đó là tinh thần chủ động, sáng tạo trong tư duy; linh hoạt, quyết liệt và hiệu quả trong hành động để cùng với toàn thể đội ngũ những người làm công tác văn hóa thực hiện nhiệm vụ chấn hưng, phát triển văn hoá Việt Nam.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, các quý vị đại biểu, khách quý,

Với tinh thần “nhìn lại để tiến xa hơn”, chặng đường phía trước có nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức. Toàn cầu hóa và hội nhập mở ra cơ hội, song nguy cơ phai nhạt bản sắc văn hóa cũng rất hiện hữu. Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa còn chậm, nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành còn gặp khó khăn. Hơn lúc nào hết, toàn Ngành phải có các giải pháp để khắc phục những “điểm nghẽn” này; đồng thời phải “giữ được nhịp” và tạo ra “nhịp mới”: “Giữ nhịp” là giữ lấy giá trị cốt lõi, giữ cho dòng chảy văn hóa dân tộc không lạc hướng, giữ sự ổn định về tổ chức, về niềm tin, về đạo lý. “Tạo nhịp mới” là thúc đẩy bản lĩnh, tạo động lực mới cho sự phát triển, tạo dòng chảy sáng tạo trong tư tưởng lãnh đạo, tạo bứt phá sáng tạo trong các lĩnh vực mà Bộ và Ngành đang quản lý, quản trị. Trước mắt, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ có tính đột phá sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai nghiêm túc các quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những đột phá chiến lược từ “bộ tứ” nghị quyết 57, 58, 66 và 68 mà Bộ Chính trị đã ban hành. Trước mắt cần tập trung trí tuệ xây dựng và hoàn thiện hồ sơ báo cáo Đảng ủy Chính phủ trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về “Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới” ngay trong quý IV năm 2025.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ, bám sát các quan điểm, nguyên tắc của Đảng, xây dựng đội ngũ đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển của lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật; dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung; mỗi cán bộ văn hóa phải thực sự am hiểu về văn hóa, thực hành và phấn đấu để trở thành “đại sứ văn hóa”, “đại sứ thông tin”, “đại sứ du lịch”, “đại sứ thể thao”.

Thứ ba, Tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo đảm mọi thành viên của cộng đồng được phát triển các năng lực sáng tạo. Tập trung ưu tiên xây dựng văn hóa trong hệ thống chính trị, xây dựng văn hóa trong từng cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, văn hóa doanh nghiệp và mỗi gia đình là những đơn vị văn hóa thực chất. Tiếp tục xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam, khi khả năng chọn lọc cái tinh tế, tốt đẹp, định vị bản thân, giá trị, bản sắc dân tộc gắn với khát vọng hội nhập, cống hiến được đề cao sẽ trở thành lá chắn mềm loại trừ cái phản cảm, phi văn hóa như “hoa thơm sẽ lấn át cỏ dại”.

Thứ tư, huy động, sử dụng và phát huy tối đa hiệu quả mọi nguồn lực phát triển mà Đảng, Nhà nước, xã hội đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch. Triển khai ngay Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư; Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030; Chiến lược phát triển thể dục thể thao đến năm 2030. Đầu tư, xây dựng, hoàn thành các công trình, thiết chế văn hóa xứng tầm thời đại Hồ Chí Minh. Quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả tài sản công đối với tài sản kết cấu hạ tầng văn hóa, thông tin, thể thao.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, các vị khách quý,

80 năm là một hành trình không dài so với nền văn hóa dân tộc được xây dựng, hun đúc qua mấy ngàn năm lịch sử, nhưng hành trình ấy rất đổi vinh quang và tự hào. Toàn ngành Văn hóa dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đã vững vàng vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để có được những thành tựu như ngày hôm nay.

Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”, toàn Ngành quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao phó, đưa sự nghiệp phát triển văn hóa bước vào kỷ nguyên mới với những thành tựu mới, dấu ấn mới, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công băng, văn minh, phồn vinh và hạnh phúc.

Một lần nữa, xin kính chúc đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đồng chí Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, các đồng chí lãnh đạo Bộ VHTTDL qua các thời kỳ, các vị khách quốc tế, cùng toàn thể các quý vị đại biểu dồi dào sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!