Cần giải quyết các nhóm vấn đề lớn trong Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa

VHO - Ngày 18.3 tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp nghe Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp

Dự cuộc họp có Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông; lãnh đạo các Bộ, ngành; các chuyên gia về văn hóa.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh cần xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, tư duy đổi mới trong công tác quản lý, bảo tồn và phát triển văn hóa Việt Nam.

Hai nhóm vấn đề lớn cần giải quyết trong Chương trình Mục tiêu Quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 được Phó Thủ tướng nhấn mạnh là những vấn đề cấp thiết trong bảo tồn, phục dựng giá trị, di sản văn hóa bằng ngân sách Nhà nước kết hợp với nguồn lực xã hội; xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, tư duy đổi mới trong công tác quản lý, bảo tồn và phát triển văn hóa Việt Nam.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng nêu rõ một trong những mục tiêu lớn nhất của Chương trình là chuyển sức mạnh tinh thần nội sinh trở thành nền tảng cơ bản để phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Vì vậy, Chương trình phải đánh giá khái quát, toàn diện về vai trò, ý nghĩa của văn hóa trong lịch sử dân tộc cũng như một số tồn tại, yếu kém hoặc vấn đề mới đặt ra trong bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa.

Báo cáo tại cuộc họp Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông cho biết, Chương trình đặt ra 7 mục tiêu tổng quát và 9 nhóm mục tiêu cụ thể; tập trung vào các hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm: Di sản văn hóa; văn hóa cơ sở; nghệ thuật biểu diễn; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thư viện, giáo dục văn hóa; đào tạo; văn hóa dân tộc; văn hóa đối ngoại; công nghiệp văn hóa…

Các đại biểu tham gia cuộc họp

Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, với 10 yêu cầu, nguyên tắc đã được đặt ra, Chương trình nhấn mạnh nhiệm vụ tạo chuyển biến quan trọng trong nhận thức; tăng cường hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước trong điều hành thực hiện; tập trung huy động các nguồn lực tạo ra động lực tổng thể và chuyển biến đột phá cho phát triển văn hóa, xây dựng con gười Việt Nam. Đồng thời bảo đảm ngân sách cho xây dựng, phục dựng, trình diễn của các đoàn nghệ thuật truyền thống; khai thác tốt hơn khía cạnh kinh tế của văn hóa…

Chương trình gồm 10 nội dung thành phần, 153 chỉ tiêu chi tiết, 42 nhiệm vụ cụ thể, 186 hoạt động chi tiết. Một số nội dung thành phần gồm: Phát triển con người Việt Nam có nhân cách, lối sống tốt đẹp; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh; phát triển hệ thống hạ tầng, cảnh quan, thiết chế văn hóa đồng bộ, hiệu quả; nâng cao hiệu quả thông tin tuyên truyền và giáo dục văn hóa; bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc; thúc đẩy phát triển văn học, nghệ thuật; phát triển các ngành công nghiệp văn hóa; đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ trong lĩnh vực văn hóa; phát triển nguồn nhân lực văn hóa; hội nhập quốc tế, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và lan tỏa các giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới…

Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 là chương trình có ý nghĩa quan trọng, tạo động lực, nguồn lực cho sự phát triển của văn hoá góp phần phát triển bền vững của đất nước.

Thời gian qua, trên cơ sở các ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Bộ  đã khẩn trương soạn thảo, gửi Công văn tới các bộ, ngành, Viện nghiên cứu… xin ý kiến về đề xuất chính sách làm cơ sở xây dựng chương trình. Đồng thời, Bộ cũng đã xin ý kiến các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố về dự thảo Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư của chương trình, đề nghị các địa phương đề xuất nhiệm vụ cụ thể, kinh phí để đưa vào chương trình.

Phát biểu tại cuộc họp, các đại biểu đã đánh giá cao Chương trình được xây dựng công phu, bài bản, có trọng tâm, trọng điểm, cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng trong lĩnh vực văn hóa.

Nhấn mạnh yêu cầu đồng thời thực hiện chấn hưng và phát triển văn hóa trong thực hiện Chương trình, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh, nguyên Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cho rằng, các nhiệm vụ phải làm cho văn hóa thấm sâu vào đời sống tinh thần của mỗi con người, mỗi cộng đồng, mỗi dân tộc, bằng sức mạnh nội sinh của toàn xã hội. Bên cạnh đó, yêu cầu, nguyên tắc đặt ra của Chương trình cần tăng cường đầu tư ngân sách Nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa trong từng giai đoạn cụ thể. PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh cũng đề nghị thống nhất tên gọi của Chương trình, căn cứ vào các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, đặc biệt chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Toàn cảnh cuộc họp

Một số đại biểu đề nghị đẩy nhanh việc lấy ý kiến thẩm định của các Bộ, ngành bảo đảm tiến độ trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 7, tháng 5.2024; các nhiệm vụ, mục tiêu phải mang tính định lượng cao, khả thi; nguồn vốn thực hiện chương trình, nhất là giai đoạn 2025-2030, cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng; xây dựng bộ tiêu chí xác định các nhiệm vụ, đề án ưu tiên, cấp bách…

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng giao Bộ KH&ĐT tổng hợp ý kiến xác đáng các thành viên Hội đồng Thẩm định Nhà nước, sớm hoàn thiện báo cáo thẩm định, gửi Bộ VHTTDL nghiên cứu tiếp thu. Cần quán triệt sâu sắc và bám sát các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, đặc biệt phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021.

Đồng thời, Chương trình cần kế thừa, tiếp thu các chương trình, đề án, chiến lược phát triển lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật chuyên ngành; tập trung triển khai thực hiện chương trình tổng thể với các cơ chế, chính sách đặc thù, tránh dàn trải nguồn lực.

Chương trình cần rà soát, kế thừa, tổng hợp các nhiệm vụ, mục tiêu của các chương trình, đề án, chiến lược phát triển văn hóa, nghệ thuật chuyên ngành, nhằm tạo nguồn lực, sức mạnh tổng hợp, tránh dàn trải.

Theo đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong gìn giữ, phục dựng những di sản, giá trị văn hóa cấp bách; xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện có, đồng thời tạo nền tảng đổi mới căn cơ, đồng bộ công tác quản lý, khai thác, phát huy, phát triển văn hóa.

Bên cạnh việc cho ý kiến về tên Chương trình, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, phạm vi thực hiện "trước hết phải tập trung ở trong nước". Các hội văn hóa nghệ thuật, địa phương, chuyên gia cần đóng góp tích cực vào việc xây dựng tiêu chí xác định đối tượng, mục tiêu, nhóm nhiệm vụ, giải pháp về đầu tư, đào tạo, cơ chế, chính sách,… cho từng lĩnh vực chuyên ngành, cũng như những người hoạt động, quản lý Nhà nước về văn hóa nghệ thuật.

"Có những nhiệm vụ có thể thực hiện ngay mà không cần kinh phí như xây dựng chuẩn mực đạo đức trong cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp, nơi công cộng và trên môi trường số… dựa trên hệ giá trị văn hóa quốc gia", Phó Thủ tướng gợi mở.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến về một số vấn đề tồn tại trong quản lý Nhà nước, cơ chế tài chính, đào tạo nhân lực... liên quan đến lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.

TÙNG QUANG; ảnh: VĂN ĐIỆP