Nhạc thể nghiệm​​​​​​​ gắn với kết nối di sản

VHO- Với chủ đề Kết nối di sản, dự án Lưu trú Nhạc thể nghiệm “Hình của Nhạc” 2020 sẽ trao cơ hội cho 4 đến 5 nhạc sĩ/nhóm nghệ sĩ trẻ được làm việc có chiều sâu với 5 loại hình âm nhạc và nghệ thuật sân khấu truyền thống Việt Nam, cùng sự đồng hành của các cốvấn nhạc sĩ có bề dày hoạt động và cách tiếp cận di sản đa dạng, để từ đó triển khai ý tưởng, sáng tác và thực hiện tác phẩm âm nhạc mới.

Dự án Hình của Nhạc nhằm phát triển tác giả trẻ cho âm nhạc đương đại Ảnh: ITN

 Cuối tuần qua, tại Hà Nội, Trung tâm Âm nhạc & Nghệ thuật Thể nghiệm Đom Đóm ra mắt dự án “Hình của Nhạc” - chương trình lưu trú và phòng thí nghiệm xúc tác đầu tiên dành riêng cho các hình thức âm nhạc mới do Đom Đóm khởi xướng và vận hành - nhằm phát triển các tác giả trẻ và tạo ra các tác phẩm mới cho âm nhạc đương đại và thể nghiệm Việt Nam.

Trong nhạc có… hình

Theo nhà soạn nhạc, nghệ sĩ đa phương tiện Trần Kim Ngọc, Giám đốc Đom Đóm, âm nhạc là một sản phẩm của văn hóa nhân loại, nó sinh ra cùng với xã hội loài người và biến thiên theo những thăng trầm của thời đại. Trước và trong khi hệ thống ký âm khuông nhạc của âm nhạc phương Tây được chấp nhận phổ quát, âm nhạc đã và vẫn đang tồn tại dưới muôn vàn hình thức khác nhau ở những nền văn hóa khác nhau.

Trên thực tế, hình thức ký âm âm nhạc theo tổng phổ khuông nhạc đã dần trở thành lỗi thời trước những nhu cầu thể hiện mới để bộc lộ cảm xúc vàthế giới quan của con người đương đại. Âm nhạc ngày nay, nhất làở chính các nước phương Tây, nơi những quy định khắt khe của nhạc cổ điển đã tồn tại hàng trăm năm, đang từng bước phá bỏ những lề thói cũ để tạo nên diện mạo mới. Những người thực hành âm nhạc đương đại đã không chịu bó hẹp trong những giới hạn của hệ thống âm giai: hòa âm tiết tấu và ký âm cổ điển, mà còn đi tìm sự biểu đạt ở trong chính các âm thanh, tiếng ồn với các hình thức biểu hiện vô cùng đa dạng, mà ở đó, sự kết nối tương tác với các loại hình nghệ thuật thị giác và nghệ thuật biểu diễn khác làvô cùng quan trọng để tạo nên một ngôn ngữ nghệ thuật mới, đánh thức một phức cảm đa giác quan từ người thưởng thức. Một tổng hòa nhận thức từ cái nghe, cái nhìn và thậm chí cái có thể sờ mó để cảm nhận.

Trong nhạc có hình? Có thể lắm chứ. Khi những hình dung qua đôi tai không chỉ còn là những tưởng tượng trong não bộ người thụ hưởng mà có thể hiện ra trước mắt họ, xung quanh họ, thách thức một xung động cảm thụ đa chiều, nhiều lớp. Ngoài ýnghĩa đó, nghệ sĩ Trần Kim Ngọc chia sẻ: Chọn tên “Hình của Nhạc” cho dự án Lưu trú còn bởi, mục tiêu của chương trình là nuôi dưỡng nghệ sĩ trẻ, những người sẽ là “hình hài” của âm nhạc trong tương lai. “Hình của Nhạc” còn có nghĩa là các hình thức mới của âm nhạc đương đại và thể nghiệm Việt Nam cũng như thếgiới...

Kết nối di sản

Theo Ban tổ chức, dự án Lưu trú Nhạc thểnghiệm dành cho tất cả các nhạc sĩ và nhóm nhạc sĩ/nghệ sĩ trẻ người Việt hiện đang sinh sống tại Việt Nam thực hành nhạc thể nghiệm và các loại hình âm nhạc có hình thức mới hoặc xuyên ngành (transdisciplinary). Các nhạc sĩ cũng có thể kết hợp với 1 hoặc vài nghệ sĩ từ các lĩnh vực nghệ thuật khác như sân khấu, thơ văn, thị giác, các loại hình nghệ thuật biểu diễn mới-cũ và new media để thực hiện 1 tác phẩm hợp tác liên ngành (số lượng nghệ sĩ tham gia không giới hạn). Sau khi tiếp nhận hồ sơ và công bố người tham gia, dự án sẽ gồm 2 giai đoạn: chia sẻ kiến thức chuyên môn (từ ngày 15.4- 25.5) và sản xuất tác phẩm âm nhạc (từ ngày 25.5- 12.10). Dự án sẽ kết thúc bằng buổi trình diễn các tác phẩm mới vào ngày 17.10, tại Hà Nội. Bên cạnh đó, các nhạc sĩ/nhóm nghệ sĩ có tác phẩm xuất sắc còn có cơ hội được chọn trình diễn tại Liên hoan Nhạc Mới Hà Nội 2021.

Các nhạc sĩ/nhóm nghệ sĩ trẻ tham gia dự án sẽ được làm việc có chiều sâu với các loại hình, yếu tố đa dạng của 5 loại hình âm nhạc và nghệ thuật sân khấu truyền thống của Việt Nam: gồm Chầu văn, Ca trù, Quan họ Bắc Ninh, Tuồng, Chèo, để từ đó triển khai ý tưởng, sáng tác và thực hiện tác phẩm âm nhạc mới trong 6 tháng lưu trú. Theo nhạc sĩ Nguyễn Xuân Sơn, thành viên Ban cố vấn của dự án: Đi tìm Hình của Nhạc và nuôi dưỡng những “hình hài” mới cho nền âm nhạc Việt Nam, chúng ta có lẽrất nên bắt đầu từ cội rễ. Với dự án, các bạn trẻ sẽ đến gặp những nghệ nhân truyền thống, nói chuyện với họ, nghe, xem họ biểu diễn. Nhưng dự án không phải bảo tồn, mà làm họ hiểu biết vềvăn hóa của mình, từ đó có những sáng tác mới.

Chương trình thử nghiệm và lưu trú nhằm tạo ra cơ hội, môi trường tiếp tục làm việc, tiếp tục đào sâu hơn kiến thức hiểu biết của các bạn trẻ từng tham gia các khóa học của Đom Đóm và mở rộng tới các nhạc sĩ trẻ khác có mong muốn phát triển sự nghiệp âm nhạc của mình theo hướng đương đại và thể nghiệm. Nghệ sĩ Kim Ngọc cho biết: Dự án Lưu trú là chương trình mà Đom Đóm hy vọng sẽ tổ chức thường kỳ, nhằm tạo môi trường nuôi dưỡng và phát triển nghệ sĩ, tác giả mới cho nhạc đương đại, thể nghiệm Việt Nam. 

MAI LAN