VHO - Gần 200 tài liệu lưu trữ gốc khắc họa chân thực, sinh động Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, mang đến cơ hội tiếp cận và tìm hiểu sâu sắc hơn cho thế hệ hôm nay về một dấu mốc không bao giờ phai mờ trong lịch sử dân tộc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp họp bàn quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, tháng 12.1953 (Nguồn Trung tâm Lưu trữ quốc gia III)

 Những tài liệu gốc, quý hiếm được giới thiệu dịp này nằm trong khối lượng lớn hồ sơ, tài liệu tái hiện hoàn cảnh lịch sử, quá trình chỉ đạo, sự chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ; diễn biến và kết quả, ý nghĩa của chiến dịch; quá trình quân dân cả nước phối hợp cùng chiến trường Điện Biên Phủ…, hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ).

Những trang sử sống mãi

Nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7.5.1954 - 7.5.2024) và 70 năm Ngày ký Hiệp định Geneve về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam, khối tài liệu quý hiếm về những trang sử sống mãi đã được “mở kho”, đến với đông đảo công chúng.

Phó Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Nguyễn Thị Nga cho biết, tại Trung tâm lưu trữ quốc gia III hiện đang lưu giữ những khối tài liệu vô cùng quý giá của lịch sử dân tộc, trong đó có những khối tài liệu được công nhận là Bảo vật quốc gia. Tài liệu lưu trữ về Chiến thắng Điện Biên Phủ và Hội nghị Geneve là khối tài liệu đặc biệt giá trị, được Trung tâm bảo quản và phát huy giá trị trong thời gian qua. “Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia về Chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Geneve là hoạt động ý nghĩa, nhằm lan toả giá trị của chiến thắng lịch sử, đưa khối tài liệu đến rộng rãi với công chúng, giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Một phần quan trọng trong khối tư liệu đồ sộ về sự kiện lịch sử này được giới thiệu để qua đó sẽ tiếp tục mở ra nhiều hoạt động, phát huy tốt hơn nữa giá trị khối tài liệu. Đây cũng là dịp để các nhà khoa học, nghiên cứu và đông đảo công chúng tìm hiểu sâu sắc hơn về một dấu mốc quan trọng, tự hào trong lịch sử của dân tộc…”, bà Nga chia sẻ.

Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III Trần Việt Hoa cho biết, khối tài liệu về Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Geneve năm 1954 là một trong những khối tài liệu giá trị đang được Trung tâm bảo quản, phản ánh lát cắt của lịch sử dân tộc vẻ vang, hào hùng giữa thế kỷ XX. Tài liệu về các sự kiện này được lưu trữ trong quá trình hình thành của các cơ quan, tổ chức nhà nước thuộc các phông: Phủ Thủ tướng, Quốc hội, Bộ Lao động, Bộ Nội vụ, Ủy ban Kháng chiến Hành chính liên khu III, Ủy ban hành chính Khu tự trị Tây Bắc, Ủy ban Kháng chiến Hành chính khu Tả Ngạn, Nha Giao thông; tài liệu ảnh thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954), tài liệu ảnh phông Bộ Ngoại giao; tài liệu, tư liệu, sách, báo có nguồn gốc cá nhân thuộc các phông: Đặng Thai Mai, đại tá Hà Văn Lâu. Cùng với những hình ảnh tài liệu lưu trữ từ các cơ quan, tổ chức trong nước, Trung tâm còn giới thiệu khối tài liệu từ Lưu trữ quốc gia Pháp, Liên bang Nga, mang đến cơ hội quý giá để công chúng trong nước và bạn bè quốc tế có thêm hình dung sâu sắc và chân thực về sự kiện lừng lẫy cách nay đã tròn 7 thập kỷ.

 Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang quan sát tình hình mặt trận năm 1954

Nhiều khía cạnh, góc nhìn về Chiến thắng vĩ đại của dân tộc được thể hiện qua những tài liệu lưu trữ. Cùng với những tài liệu phản ánh trực tiếp về quá trình chuẩn bị, diễn biến của chiến dịch còn là khối tài liệu phản ánh về dư luận và tình cảm bạn bè quốc tế về chiến dịch Điện Biên Phủ; công tác hậu cần chiến dịch, chính sách của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa với các thương bệnh binh và các hàng binh; tinh thần lạc quan chiến đấu, phục vụ chiến đấu của quân và dân ta trong chiến dịch… Đặc biệt, khối tài liệu phản ánh về sự lãnh đạo tài tình, những quyết sách chiến lược nhạy bén của Đảng và Chính phủ, Quân đội nhân dân Việt Nam, về sức mạnh đoàn kết đồng lòng của toàn dân, toàn quân quyết chiến quyết thắng trong đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc; về vai trò của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Tổng chỉ huy chiến dịch. Khối tài liệu lưu trữ về Hội nghị Geneve gồm những tài liệu, hình ảnh về hoàn cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả Hội nghị, tác động và quá trình thực thi hiệp định; dư luận thế giới đối với Hội nghị, sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam.

“Những tài liệu lưu trữ gốc đặc biệt quý hiếm này được đưa đến công chúng là những trang sử thiêng liêng, sống mãi”, bà Trần Việt Hoa nhấn mạnh.

Nhớ về những tháng ngày gian khó và tự hào

Đại tá Nguyễn Bội Giong, nhân chứng lịch sử đã trải qua những tháng ngày gian khó trong trận chiến lịch sử tự hào và xúc động nhìn lại những khoảnh khắc không thể nào quên qua những tài liệu lưu trữ vô giá. Ông nói, chiến thắng lịch sử đã lùi xa 70 năm nhưng ký ức thiêng liêng vẫn còn mãi với dân tộc, đặc biệt với những nhân chứng lịch sử, những tháng ngày gian khó nhưng rất đỗi tự hào đó không thể nào quên. Ông vui khi những tài liệu lưu trữ về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đang được bảo quản và phát huy giá trị, lan tỏa ý nghĩa để chuyển tải thông điệp tự hào, giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

 Xe đạp vận chuyển lương thực, vũ khí chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ

Hàng trăm bức ảnh tư liệu từ phía Việt Nam, Pháp và Nga được giới thiệu, mang đến một hình dung chân thực cho thế hệ hôm nay về Chiến thắng Điện Biên Phủ 70 năm về trước. Người xem được sống lại những thời khắc có một không hai của lịch sử dân tộc, qua những hình ảnh tài liệu lưu trữ giá trị như: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp họp quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ, tháng 12.1953; hình ảnh những đoàn xe thồ chở lương thực nối đuôi nhau ra mặt trận; hình ảnh chiến đấu dũng cảm của chiến sĩ; bộ đội rước ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đi tuần hành trên những chiếc xe tăng chiến lợi phẩm, giữa những tiếng hoan hô vang dậy của quân dân Điện Biên Phủ năm 1954; hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm lễ trao cờ quyết chiến, quyết thắng cho những đơn vị có nhiều thành tích nhất trong chiến dịch Điện Biên Phủ…, hoặc những hình ảnh do Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp cung cấp như Tướng Na-va, Tướng Cô- nhi, Tướng Đờ Ca-xtơ-ri họp bàn kế hoạch xây dựng trận địa phòng thủ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, năm 1953; hình ảnh quân Pháp nhảy dù xuống Điện Biên Phủ ngày 20.11.1953…

GS.TS.NGND Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam khẳng định giá trị của khối tài liệu về Chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Geneve được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III là minh chứng hết sức quan trọng, góp phần phục vụ nghiên cứu khoa học về các sự kiện lịch sử, quân sự, ngoại giao và về lịch sử dân tộc Việt Nam. “Tài liệu lưu trữ gốc là tài liệu có giá trị nhất để trở về với sự kiện lịch sử. Trưng bày của Trung tâm Lưu trữ quốc gia III không chỉ giới thiệu những tư liệu gốc về phía Việt Nam mà còn có những tư liệu liên quan từ Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp, Viện Lưu trữ phim ảnh nhà nước Nga..., qua đó mang đến cái nhìn đầy đủ, toàn diện, khách quan hơn để nhận diện chuẩn xác hơn về lịch sử”, GS Nguyễn Quang Ngọc nhấn mạnh.

Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III Trần Việt Hoa cho biết, gần 200 tài liệu được Trung tâm Lưu trữ quốc gia III công bố lần này là con số rất nhỏ trong hàng nghìn tài liệu lưu trữ mà đơn vị đang bảo quản. Nhiều tài liệu về Điện Biên Phủ đặc biệt giá trị có thể trở thành bảo vật quốc gia. Khai thác khối tư liệu này, Trung tâm phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quân sự, Sở Nội vụ tỉnh Bắc Giang, Sở VHTT Hà Nội tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, xuất bản sách. Đặc biệt, Trung tâm đang phối hợp Lưu trữ Quốc gia Pháp, Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam tổ chức triển lãm “Quan hệ Việt Nam - Pháp: Từ Điện Biên Phủ đến đối tác chiến lược” từ nguồn tài liệu của nhiều cơ quan, tổ chức. 

BẢO NGÂN