Những phát hiện mới sau tại nhóm tháp L Mỹ Sơn

VHO - Từ những kết quả ban đầu, các nhà khảo cổ nhận định những kiến trúc tháp L khu đền tháp Mỹ Sơn có niên đại khá muộn khoảng vào thế kỷ XIII và có thể được sử dụng đến đầu thế kỷ XIV. Đây là lần đầu tiên việc nhận định niên đại kiến trúc được rõ ràng hơn dựa trên những kết quả khai quật đạt được.

Chiều ngày 2.8, Ban Quản lý Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn ( BQL DSVHTG Mỹ Sơn) đã tổ chức hội thảo báo cáo sơ bộ kết quả dự án khai quật lần thứ 2 tại nhóm tháp L khu đền tháp Mỹ Sơn (xã Thu Bồn, thành phố Đà Nẵng).

Sau đợt khai quật lần đầu tiên vào năm 2019, trước những giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, đặc biệt là những phát hiện mới cần được làm rõ thêm, Bộ VHTTDL đã có Quyết định số 1263/ QĐ-BVHTTDL (ngày 6.5.2025) cho phép BQL DSVHTG Mỹ Sơn phối hợp với Viện Bảo tồn di tích, Viện Khảo cổ học và Quỹ C.M. Lerici (Italia) tiếp tục khai quật khảo cổ tại nhóm L.

Đợt khai quật lần 2 được thực hiện từ ngày 9.5 đến ngày 30.7 với diện tích khai quật cho phép là 150m² (10m x 15m/1 hố), Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Quý - Viện Khảo cổ học chủ trì khai quật.

Đây được xem là dự án quan trọng, để từ đó có phương án bảo tồn nhóm tháp L- một trong số ít nhóm tháp cuối cùng của Mỹ Sơn cần được khai quật bảo tồn khẩn cấp.

Trong 2 tháng qua, các hố khai quật mới đã được mở và công tác bóc tách có hệ thống các lớp vật liệu sụp đổ bên trong và xung quanh kiến trúc L1 được tiến hành nhằm làm lộ rõ các đặc điểm kiến trúc cũng như nghiên cứu trình tự sụp đổ và quá trình biến đổi của di tích theo thời gian.

Từ những kết quả ban đầu các nghiên cứu các nhà khảo cổ nhận định những kiến trúc tháp L có niên đại khá muộn khoảng vào thế kỷ XIII và có thể được sử dụng đến đầu thế kỷ XIV, đây là lần đầu tiên việc nhận định niên đại kiến trúc được rõ ràng hơn dựa trên những kết quả khai quật đạt được.

Phát biểu tại hội thảo báo cáo sơ bộ kết quả dự án, ông Nguyễn Công Khiết – Phó Giám đốc phụ trách BQL DSVHTG Mỹ Sơn nhấn mạnh: Kết quả khai quật lần này tại nhóm tháp L là những phát hiện mới, góp phần nhận diện rõ hơn sự phong phú, đa dạng của không gian văn hóa khu đền tháp, chứng minh khu di sản còn nhiều những giá trị độc đáo chứa đựng trong lòng đất.

Những phát hiện này đóng góp vào lịch sử bảo tồn, khai quật trùng tu của Mỹ Sơn là nguồn tài nguyên có giá trị để khai thác phát triển du lịch, thu hút khách.

"Đơn vị cũng quan tâm đến việc phát huy giá trị khu tháp L sau khai quật, mong muốn biến nơi đây thành điểm tham quan du lịch khai quật khảo cổ học, để du khách có điều kiện chiêm ngưỡng một Mỹ Sơn không chỉ bằng những giá trị hiện hữa trên mặt đất mà còn chứa đựng bề sâu văn hóa dưới lòng đất”, ông Khiết chia sẻ. 

Nhóm L nằm cách nhóm B-C-D khoảng 75m về phía Nam, nằm trên đỉnh một con đồi nhỏ. Tương tự như các nhóm đền tháp xây dựng muộn tại thung lũng Mỹ Sơn như nhóm H và G. Vị trí cao này vừa mang lại tầm quan sát rộng lớn, bao quát toàn bộ khu đền tháp, vừa tạo nên một cảnh quan nổi bật trong tổng thể không gian.

Từ đầu thế kỷ 20, địa điểm nhóm L được ghi nhận bởi Henri Parmentier (Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp) là một kiến trúc như một phòng dài, lợp ngói có hai cửa mở đối diện.

Cuộc khai quật đầu tiên do C.M. Lerici tiến hành vào năm 2019 đã ghi nhận thêm một nền móng kiến trúc nằm phía Tây của phòng dài L, các nhà khảo cổ đặt tên cho công trình phát hiện trước đó là L1 và nền móng phát hiện sau là L2. L1 và L2 nằm trên trục kiến trúc theo hướng Đông Tây và có tường bao xung quanh.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Quý - Viện Khảo cổ học, người chủ trì khai quật lần thứ 2 thông tin thêm: Sau khi hoàn thành các công tác nghiên cứu trên nhóm L, cả khu vực khai quật và cấu trúc L2 đã được lấp lại nhằm đảm bảo sự bảo vệ lâu dài cho di tích.

Trong đợt khai quật lần nay, công tác nghiên cứu các hiện vật được phát hiện từ các mùa khai quật trước tiếp tục được triển khai. Việc nghiên cứu và lập danh mục các hiện vật thu được trong đợt khai quật hiện tại sẽ được hoàn thiện trong giai đoạn tiếp theo của dự án, dự kiến thực hiện vào năm tới.