Nỗ lực nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam

VHO – Chiều 22.3, Hội thảo khoa học “Vai trò của thực phẩm bổ sung trong nâng cao thành tích và phòng chống doping cho VĐV thành tích cao” đã được tổ chức tại Hà Nội. Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương đã tới dự.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh, trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt từ khi tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện, Đảng và Nhà nước đã sớm có định hướng về vị trí vai trò của Khoa học công nghệ (KHCN).

Nỗ lực nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam - Anh 1

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh vai trò của KHCN và chế độ dinh dưỡng của các VĐV

KHCN là nhân tố quyết định để đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước. Đối với lĩnh vực TDTT thì KHCN ngày càng quan trọng. Trong huấn luyện thể thao hiện đại, với khối lượng và cường độ vận động ngày càng lớn, đòi hỏi cơ thể VĐV đáp ứng và thích nghi ngày càng cao mới có thể đạt được thành tích như mong đợi. Để đạt được mục tiêu đề ra thì hồi phục sau lượng vận động lớn đóng vai trò hết sức quan trọng.

Trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày với các loại thực phẩm truyền thống, không thể đáp ứng được sự bù đắp các cơ chất tiêu hao trong quá trình tập luyện thể thao, do vậy vấn đề nghiên cứu và sử dụng các thực phẩm bổ sung được rất nhiều nước trên thế giới rất quan tâm nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn.

Từ đó theo Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương, Hội thảo tập trung làm rõ cơ sở lý luận của việc dùng thực phẩm bổ sung, thực trạng việc sử dụng thực phẩm bổ sung tại nước ta, cũng như kinh nghiệm thực tiễn của một số nước trên thế giới, trên cơ sở đó tham mưu cho cơ quan quản lý nhà nước có những chỉ đạo và triển khai một cách hiệu quả vấn đề rất cấp thiết và thời sự này trong toàn bộ quy trình đào tạo và huấn luyện vận động viên thành tích cao.

Nỗ lực nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam - Anh 2

Cục trưởng Cục Thể dục thể thao Đặng Hà Việt phát biểu tại Hội nghị

“Trong vài năm trở lại đây, Thể thao Việt Nam phát hiện một số trường hợp vận động viên dương tính với chất cấm (chất doping). Đây là vấn đề cấp thiết mà ngành TDTT cần có giải pháp khắc phục triệt để. Chúng ta thấy nổi lên vấn đề do thiếu hiểu biết về các chất doping và nguy hại hơn là các VĐV tự ý mua các thực phẩm chức năng trôi nổi trên thị trường mà chưa được phép của bác sĩ, huấn luyện viên và các Trung tâm huấn luyện thể thao. Điều này cũng cảnh báo, bên cạnh lợi ích của thực phẩm bổ sung nhằm tăng cường thành tích thể thao, thì nguy cơ vi phạm sử dụng các chất cấm không hề nhỏ”, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương phát biểu và đề nghị các nhà khoa học, các huấn luyện viên, VĐV và các nhà quản lý TDTT hết sức lưu tâm đến vấn đề này.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành đã có nhiều ý kiến bàn luận về vai trò của thực phẩm bổ sung trong nâng cao thành tích và phòng chống doping của VĐV thành tích cao. Trong đó hầu hết các ý kiến nêu, thực phẩm bổ sung (TPBS) ngày càng được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng, người tập thể thao, đặc biệt với vận động viên thành tích cao.

Một thống kê gần đây cho thấy gần 60% dân số Việt Nam từ 18 tuổi có sử dụng TPBS, trung bình mỗi người sử dụng 2-4 loại TPBS mỗi ngày ở nông thôn, và 4-6 loại ở thành phố, mức sử dụng còn nhiều hơn ở người trung niên và cao tuổi. Hầu hết các VĐV đỉnh cao đều sử dụng khoảng 3-5 loại mỗi ngày.

Nỗ lực nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam - Anh 3

GS.TS Lê Quý Phượng trình bày vấn đề cấp bách về phòng chống doping trong thể thao Việt Nam

Một số loại TPBS được chứng minh có tác dụng rõ rệt giúp nâng cao thành tích thi đấu, tăng chuyển hóa và miễn dịch, rút ngắn thời gian phục hồi, hỗ trợ bảo vệ xương khớp, tăng cơ bắp, cũng như phòng chống một số bệnh mạn tính, cấp tính có thể xảy ra với vận động viên. Trong khi đó có nhiều loại cũng chưa rõ tác dụng về mặt khoa học, cần được nghiên cứu thêm để có đủ bằng chứng tác dụng với vận động viên.

Cũng có nhiều trường hợp VĐV sử dụng không đúng về chủng loại, liều lượng, chất lượng... đã dẫn đến những hậu quả không tốt cho sức khỏe, thậm chí giảm thành tích thi đấu, bị nhiễm chất cấm (doping), dẫn đến tình trạng tiền mất, tật mang. Việc thanh kiểm tra giám sát chất lượng TPBS của các cơ quan chức năng cũng còn nhiều vấn đề bất cập, dẫn đến tràn ngập các loại TPBS chất lượng kém, hàng giả, hàng nhái... ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe người tiêu dùng.

Trả lời câu hỏi vì sao VĐV phải dùng thêm TPCN, các chuyên gia, nhà khoa học cho rằng VĐV đỉnh cao có cường độ vận động rất lớn trong tập luyện và thi đấu, vì vậy khẩu phần ăn cần năng lượng và dinh dưỡng lớn, thậm chí cao hơn 5-6 lần so với người không tập luyện.

Với nhu cầu lớn như vậy, khẩu phần ăn tự nhiên khó có thể cung cấp đủ các chất dinh dưỡng, do vậy có thể dẫn đến một số bệnh lý liên quan: thiếu năng lượng làm chỉ số BMI và mỡ thấp, mệt mỏi, giảm thành tích thi đấu; teo và đau nhức cơ xương do lượng protein cung cấp không đủ; bệnh đau nhức xương, thoái hóa xương khớp do thiếu canxi, vitamin D và chất khoáng khác; bệnh thiếu máu do thiếu sắt, folate nhất là ở VĐV nữ, bệnh suy giảm miễn dịch và suy nhược, lão hóa nhanh do sản sinh nhiều chất oxy hóa trong khi tập luyện.

Các TPBS được sử dụng với mục đích bổ sung dinh dưỡng cho các bữa ăn tự nhiên bị thiếu hụt, rất tiện lợi như các bữa ăn thay thế, bữa ăn nhanh gọn ngay trước, trong và ngay sau khi thi đấu, tập luyện; bữa ăn giúp bổ sung nhanh năng lượng với các môn sức bền, kéo dài, giữa các trận thi đấu, với các trận quay vòng liên tiếp sau 1 vài ngày, khi di chuyển nhỡ bữa...

Vấn đề cần chú ý là chọn loại TPBS nào cho phù hợp nhu cầu, thời điểm và liều lượng sử dụng là bao nhiêu? Ngoài ra cũng có những VĐV bị mắc một số bệnh lý mạn tính (đái tháo đường, huyết áp, rối loạn tiêu hóa...), hoặc một số môn thi đấu đòi hỏi giảm cân, hoặc tăng khối cơ nhanh, thì việc sử dụng TPBS là biện pháp cần thiết và hiệu quả.

Nỗ lực nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam - Anh 4

Hội nghị có sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia dinh dưỡng

Theo Cục trưởng Cục Thể dục thể thao Đặng Hà Việt, thể thao Việt Nam đang phải đối diện với thực trạng là nhiều VĐV tự ý dùng và giấu việc dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng trong khi các sản phẩm này bán tràn lan trên thị trường. Vì vậy đã dẫn đến những án phạt rất đáng tiếc. Đối với những VĐV đỉnh cao đang tập luyện tại các đội tuyển quốc gia, đặc biệt là những VĐV hướng đến đấu truòng Asiad và Olympic thì yếu tố dinh dưỡng trước, trong và sau bữa ăn là rất quan trọng.

Việc làm thế nào để lựa chọn những sản phẩm phù hợp, đảm bảo được chế độ dinh dưỡng, góp phần nâng cao thể lực, thành tích tốt cho VĐV đỉnh cao là những vấn đề cần được bàn thảo kỹ ở Hội thảo lần này. Ngoài việc chế độ ăn hàng ngày theo mức quy định của Bộ Tài chính thì những sản phẩm bổ sung, hỗ trợ nâng cao nguồn năng lượng, thể lực cho VĐV là rất cần thiết đối với VĐV đỉnh cao.

“Ở góc độ quản lý nhà nước, ngành Thể thao đang từng bước triển khai và phân tách rõ những gì trong thực phẩm bổ sung vào trong bữa ăn hàng ngày của VĐV để từ đó nắm bắt được VĐV đang cần hỗ trợ, bổ sung những gì để nâng cao thể lực, góp phần có được tinh thần thoải mái để có được phong độ thi đấu tốt nhất”, ông Đặng Hà Việt nói.

Được biết, sau Hội thảo các Trung tâm HLTTQG sẽ phối hợp với các chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng khẩu phần ăn khoa học cho các VĐV nhằm nâng cao thành tích. Thể thao Việt Nam cũng sẽ xây dựng quy trình để sử dụng thực phẩm bổ sung cho VĐV thuộc các đội tuyển quốc gia. Và Yangmiwa sẽ là đơn vị đồng hành cùng TTVN và các chuyên gia xây dựng chương trình sử dụng thực phẩm bổ sung cho VĐV trong thời gian tới

THU SÂM; ảnh: THÁI DƯƠNG