Nét đẹp văn hóa dân gian dân tộc Si La ở Mường Tè

VHO - Sở VHTTDL Lai Châu vừa phối hợp với UBND huyện Mường Tè tổ chức Chương trình biểu diễn nghệ thuật trình diễn dân gian, ngữ văn dân gian dân tộc Si La nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch trên địa bàn Mường Tè.

Tái hiện lễ Mừng cơm mới của người Si La do các nghệ nhân bản Sì Thâu Chải thể hiện

Người Si La ở huyện Mường Tè(Lai Châu) là một trong 16 dân tộc thiểu số rất ít người dưới 10.000 người. Dù sống chung với các dân tộc đa số khác trên địa bàn, người Si La nơi đây vẫn có bản sắc văn hoá riêng phong phú và đặc sắc.

Trong diễn xướng dân gian, người Si La ở Mường Tè có nhiều điệu hát như hát dân ca, hát đối, giao duyên, hát ru, đám cưới, đám ma, chúc mừng, hát vào mùa cầu mùa, hát về huyền thoại đá thần, hát nguồn gốc dân tộc Si La. Người Si La có nền âm nhạc truyền thống độc đáo mang đậm bản sắc với các đạo cụ chủ yếu làm từ tre, nứa, gỗ rừng được chế tác thủ công, đơn giản nhưng có âm hưởng riêng, tạo ấn tượng với người nghe. 

Người Si La thường hát giao duyên, đối đáp giữa nam nữ thanh niên trong lao động sản xuất, trong lúc hội hè hay trong đêm khuya thanh vắng với lời ca mộc mạc, lối ví von giản dị, dễ hiểu nhưng giàu sự biểu cảm, dễ rung động lòng người.

Các điệu múa của người Si La được biểu diễn vào các ngày hội, lễ, Tết, thường kèm theo các nhạc cụ như sáo, đàn bầu, đàn môi, đàn nhị. Người Si La còn có một số điệu múa xòe, múa sạp được tổ chức vào dịp lễ hội, múa cầu mùa, múa trình diễn trang phục, các động tác múa thường mô phỏng các hiện tượng trong thiên nhiên, trong đời sống và lao động sản xuất.

Nghi thức đón dâu mới của người Si La do các nghệ nhân bản Seo Hai thể hiện

Hiện nay, đồng bào Si La ít có điều kiện tổ chức sinh hoạt vui chơi, giải trí, văn nghệ, do đó các làn điệu dân ca, dân vũ đang dần bị mai một, các điệu múa hát, giao duyên, trò chơi tập thể đang dần bị thay thế bởi âm nhạc hiện đại. Bên cạnh đó, nhiều giá trị văn hóa phi vật thể được lưu truyền, nuôi dưỡng từ bao đời nay chỉ còn trong trí nhớ, tiềm thức của những người cao tuổi.

Để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Si La trước nguy cơ mai một, thất truyền, nhiều năm qua Sở VHTTDL Lai Châu, UBND huyện Mường Tè đã tăng cường nguồn lực và phương tiện cho hoạt động bảo tồn văn hóa vật thể và phi vật thể dân tộc Si La, hỗ trợ để đồng bào Si La tham gia giao lưu các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch.

Mới đây, Sở VHTTDL Lai Châu phối hợp với UBND huyện Mường Tè tổ chức trình diễn, tái hiện nghệ thuật trình diễn dân gian, ngữ văn dân gian dân tộc Si La tại xã Can Hồ, huyện Mường Tè nhằm khơi dậy nét đẹp văn hóa dân gian dân tộc Si La. Là dịp để các nghệ nhân, hạt nhân văn nghệ quần chúng dân tộc Si La gặp gỡ, giao lưu, trao đổi học tập kinh nghiệm, cùng nhau thể hiện những lời ca, tiếng hát, điệu múa mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc mình. 

Trình diễn trang phục truyền thống của người Si La

Tại chương trình, các nghệ nhân, diễn viên quần chúng bản Seo Hai và bản Sì Thâu Chải đã tái hiện lễ Mừng cơm mới và Nghi lễ đón dâu trước lễ cưới truyền thống của dân tộc Si La; trình diễn những tiết mục dân ca, dân vũ đặc sắc như hát ru, hát dân ca “Bì khứ dò dừ”, “Xồ xồ mố bi xô ì xô”, “Pơ khị pơ lơ”; múa “Nhăm nhăm bơ”... thu hút đông đảo bà con và lớp trẻ dân tộc Si La tham gia. 

Tiết mục diễn xướng dân gian "Pơ khị pơ lơ" của người Si La tại chương trình

Việc tổ chức chương trình nghệ thuật trình diễn dân gian, ngữ văn dân gian dân tộc Si La tại xã Can Hồ góp phần để cộng đồng người Si La phát huy vai trò chủ thể, nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, gắn với phát triển du lịch trên địa bàn.

Có thể nói phong tục tập quán mang đậm nét văn hóa truyền thống đã và đang người Si La tiếp tục duy trì thực hiện, góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu trên mảnh đất biên cương của Tổ quốc. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thấy chỉ cần tình yêu văn hoá dân gian và lòng tự hào dân tộc của người dân được khơi dậy, văn hoá dân tộc Si La sẽ luôn được gìn giữ và phát huy trong tương lai.    

QUỲNH VY