Trải nghiệm văn hóa Cơ Tu ở làng du lịch cộng đồng Bhơhôồng
VHO - Làng du lịch cộng đồng Bhơhôồng, xã Sông Kôn, thành phố Đà Nẵng (trước đây thuộc xã Sông Kôn, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cũ) chính thức khai trương hoạt động du lịch từ năm 2013. Đây cũng là một mô hình điểm được tỉnh Quảng Nam (cũ) đăng ký phát triển du lịch nông thôn theo tiêu chí xanh-bền vững giai đoạn 2023-2025.

Nằm cách phố cổ Hội An 80km, cách thành phố Đà Nẵng 70km, làng Bhơhôồng có hơn 700 nhân khẩu, trong đó chủ yếu là đồng bào Cơ Tu, trên 50% số hộ làm nghề truyền thống dệt thổ cẩm và đan lát mây tre.
Đồng bào nơi đây có tính cố kết cộng đồng rất cao, từ bao đời nay vẫn luôn đoàn kết, bảo tồn và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Không gian, cộng đồng của làng vẫn còn nguyên vẹn gìn giữ, trưng bày những hiện vật, hình ảnh và kiến trúc nhà Gươl truyền thống của đồng bào Cơ Tu.

Sản phẩm, dịch vụ du lịch nổi bật của làng du lịch cộng đồng (DLCĐ) Bhơhôồng được du khách yêu thích như: Ẩm thực truyền thống, múa Tâng tung Dá dá, biểu diễn nhạc cụ - hát giao duyên, hướng dẫn tham quan, biểu diễn và dạy bắn nỏ, nghề đan lát, lưu trú homestay.
Tại làng còn có các nhóm, tổ dịch vụ khác như tổ an ninh, tổ dệt thổ cẩm và nấu rượu truyền thống...Các hoạt động của làng DLCĐ do Ban quản lý làng DLCĐ địa phương trực tiếp quản lý, điều hành các tổ, nhóm dịch vụ.
Du khách cũng có thể lưu trú tại homestay của dân làng, cùng trải nghiệm những nếp sinh hoạt đời thường, cùng học tiếng Cơ Tu, đốt lửa trại.

Đây cũng là một trong số những điểm đến tại huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam (cũ) được thụ hưởng dự án 6.
Cùng với các nguồn hỗ trợ khác, thời gian qua, song song với phát triển kinh tế - xã hội, huyện miền núi Đông Giang chú trọng đến bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Thời gian qua, địa phương cũng phối hợp với Sở VHTTDL tỉnh Quảng Nam (cũ) tổ chức tập huấn kiến thức, kỹ năng du lịch cộng đồng cho 50 học viên tại làng; tập huấn nghiệp vụ hướng dẫn viên tại điểm cho thành viên Ban quản lý làng DLCĐ; tập huấn nghiệp vụ tiếng Anh giao tiếp cơ bản với khách du lịch cho 30 học viên tại làng,…
Các giá trị văn hóa bản địa, các nghề thủ công, lễ hội, ẩm thực,...truyền thống của đồng bào được bảo tồn, phát triển thành sản phẩm văn hóa du lịch, tạo cơ hội để du khách được tiếp cận, khám phá giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào nơi đây.
Qua đó phát huy giá trị, gắn với khai thác và đầu tư có chiều sâu nhiều hơn từ các tiềm năng sẵn có, giá trị văn hóa bản địa để tạo dấu ấn riêng của cộng đồng để sản phẩm du lịch có bản sắc, tạo ra sự khác biệt cuốn hút du khách.

Tại làng vẫn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của người Cơ Tu như các lễ hội truyền thống mừng lúa mới, lễ đoàn kết, những điệu nói lý – hát lý, múa Tâng tung dá dá, đan lát. Nghề dệt thổ cẩm truyền thống được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, các đặc sản do người Cơ Tu chế biến.
Tại khu vực này có nhiều điểm đến thiên nhiên như hồ, suối khoáng nóng, thác, hang,..còn hoang sơ có thể kết hợp du lịch nghỉ dưỡng, các món đặc sản phong phú của người Cơ Tu.

Công tác quảng bá hình ảnh con người, văn hóa truyền thống Cơ Tu và các sản vật nông thổ sản đặc trưng tiếp tục được đẩy mạnh qua các sự kiện văn hóa, du lịch,…
Đặc biệt quảng bá hình ảnh của làng tại các lễ hội văn hóa truyền thống Cơ Tu của xã Sông Kôn (cũ), tạo điều kiện cho tổ hợp tác làng nghề dệt thổ cẩm tham gia các hội chợ, triển lãm thương mại trong và ngoài tỉnh Quảng Nam cũ.
Mới đây, sau khi sáp nhập và vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại xã miền núi Sông Kôn, thành phố Đà Nẵng, Ngày hội văn hóa truyền thống Cơ Tu xã Sông Kôn lần thứ I đã diễn ra trong 2 ngày 20-21.9 với chủ đề “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa Cơ Tu – Đoàn kết, hội nhập và phát triển”.

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội văn hóa truyền thống Cơ Tu
Đây là lễ hội văn hóa quy mô lớn đầu tiên sau khi 3 xã gồm Sông Kôn, Jơ Ngây và A Ting (huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cũ) sáp nhập thành xã Sông Kôn, thành phố Đà Nẵng, qua đó đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình gắn kết cộng đồng, khơi dậy sức mạnh đoàn kết của người Cơ Tu.

Giai đoạn 2022–2024, doanh thu dao động ở mức 30–60 triệu đồng/năm giai đoạn, bước sang năm 2025 doanh thu tăng đột biến nhờ lượng khách và dịch vụ lưu trú phát triển.
Thời gian đến, địa phương sẽ tiếp tục thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống Cơ Tu gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030.
Trong đó, chú trọng chỉ đạo các ngành liên quan phối hợp tháo gỡ những vướng mắc, tiếp tục quá trình triển khai công trình dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi.

Tập trung thực hiện lồng ghép có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ của các tổ chức FIDR,... để hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu, phát triển toàn diện đời sống kinh tế - xã hội của nhân dân vùng nông thôn miền núi, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống Cơ Tu hướng đến du lịch xanh và bền vững.

Đặc biệt đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng địa phương về vai trò chủ động của chính cộng đồng trong việc quản lý, vận hành và hưởng lợi từ hoạt động khai thác du lịch cộng đồng.
Đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến du lịch, kêu gọi thu hút đầu tư đa dạng các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Tổ chức các chương trình famtrip để liên kết, tìm kiếm các đối tác, doanh nghiệp lữ hành tiềm năng.
Duy trì họp và kiện toàn Ban quản lý tổ hợp tác, câu lạc bộ “Nói lý, hát lý; đánh trống chiêng, múa Tâng tung dá dá” nhằm có tính kế thừa để truyền đạt cho thế hệ trẻ tương lai.

Bên cạnh đó tiếp tục khai thác tìm điểm check- in, trải nghiệm văn hóa của Cơ Tu như suối khoáng nóng A Păng...Tập trung khách hướng nội địa, kích hoạt du lịch; làm mới các dịch vụ để khách đến không nhàm chán và hợp với nhu cầu thực tế của khách. Tiếp tục quảng bá hình ảnh, sản phẩm của địa phương; phát triển du lịch cộng đồng gắn với nông thôn mới.