Hiểu rõ hơn về vai trò của không gian thờ cúng trong đời sống tâm linh người Việt

VHO - Nằm trong chuỗi hoạt động nghiên cứu khoa học thuộc Dự án “Dòng chảy thời gian”, Hội thảo tham vấn chuyên gia Dự thảo nghiên cứu “Văn hoá tín ngưỡng và kiến trúc nhà thờ, không gian thờ cúng tổ tiên các dòng họ người Việt trong lịch sử” đã diễn ra chiều ngày 2.11 tại Hà Nội.

Chủ trì và điều hành hội thảo có nhà sử học Dương Trung Quốc, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Sử học Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Xưa & Nay; Chủ tịch Hội đồng Khoa học CTCP Viện Phong thuỷ Khoa học Toàn Cầu, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Xherozone Nguyễn Trọng Mạnh.  

Hội thảo quy tụ gần 50 đại biểu là các GS, TS, KTS, chuyên gia, nhà nghiên cứu về lịch sử, văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo, văn hoá dòng họ, kiến trúc, phong thuỷ, khảo cổ, di sản, mỹ thuật và cổ văn…

Hội thảo cũng nhận được sự quan tâm, tham gia, góp ý của các chuyên gia: KTS. Lê Thành Vinh, nguyên Viện trưởng Viện Bảo tồn Di tích; PGS.TS. Nguyễn Hồng Dương, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tôn giáo; GS.TS. Đinh Khắc Thuân, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Hán Nôm; PGS.TS. Phạm Văn Dương, Viện phó Viện Nghiên cứu Văn hoá Việt Nam; PGS.TS. KTS Khuất Tân Hưng, Trường Đại học Kiến trúc; TS. Tạ Hoàng Vân, Phó Giám đốc Cung Triển lãm Kiến trúc Quy hoạch Xây dựng Quốc gia…

Ngoài ra còn có các chuyên gia đại diện cho các khu vực miền Trung, miền Nam, gồm: TS. Trần Đình Hằng, Viện trưởng, Viện Văn hoá Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam – Phân viện Huế; KTS. Lương Hoài Trọng Tính - Viện Ứng dụng Khoa học công nghệ và Đào tạo Mekong…

Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động nghiên cứu khoa học thuộc Dự án “Dòng chảy thời gian” được Tập đoàn Xherozone, Hệ sinh thái Phong thuỷ Đại Nam triển khai trong thời gian gần đây nhằm thực hiện sứ mệnh tâm huyết trong việc lưu giữ các dấu tích di sản tư liệu, văn hoá, nghệ thuật, kiến trúc, phong thủy đồng thời tôn vinh và phát huy những giá trị đó trong tương lai.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Trọng Mạnh cho biết, tiếp nối thành công của Hội thảo “Diễn trình lịch sử Văn hoá - Kiến trúc - Phong thuỷ - Mỹ thuật từ thế kỷ X – XIV thế kỷ X – XIV” , Hội thảo hôm nay quy tụ các chuyên gia, nhà nghiên cứu có chuyên môn sâu trong các lĩnh vực như lịch sử, văn hóa, kiến trúc, phong thủy, khảo cổ, cùng các học giả uy tín... Tất cả cùng đồng hành trên con đường bảo tồn, lưu giữ các giá trị văn hoá, kiến trúc Việt.

“Việc hội tụ của các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khác nhau làm phong phú thêm nội dung nghiên cứu. Đồng thời, từ những góc nhìn lịch sử, văn hóa và kiến trúc sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò của không gian thờ cúng trong đời sống tâm linh người Việt”, ông Nguyễn Trọng Mạnh phát biểu.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu cùng bàn luận về những giá trị thiêng liêng của không gian thờ cúng và nhà thờ truyền thống - nơi chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc và di sản phong phú của người Việt. 

Nhà thờ và từ đường không chỉ là nơi thực hiện nghi thức thờ cúng mà còn là biểu tượng của lòng hiếu kính, là trung tâm văn hóa và gắn kết giữa các thế hệ trong dòng họ. Trong lịch sử dân tộc, rất nhiều dòng họ lớn đã góp phần hình thành và phát triển văn hóa Việt Nam. 

Nhà sử học Dương Trung Quốc khẳng định, chủ đề hội thảo là một nội dung điểm nhấn trong dự án “Dòng chảy thời gian”. Đề cập về văn hóa tín ngưỡng, nhưng gắn cụ thể với thành tố là kiến trúc nhà thờ, không gian thờ cúng tổ tiên các dòng họ người Việt.

“Đây là chủ đề chuyển tải nhiều thông điệp ý nghĩa đặc biệt trong đời sống văn hóa người Việt nói chung, văn hóa tín ngưỡng nói riêng, thể hiện tấm lòng hiếu kính tổ tiên, trân trọng những giá trị thiêng liêng trong tâm khảm mỗi người. Dòng chảy thời gian luôn không chờ đợi, ở đó có những lớp trầm tích văn hóa sâu sắc, kết nối các thế hệ”, nhà sử hoc Dương Trung Quốc nhận định.

Hội thảo là dịp tham vấn các chuyên gia về nội dung nghiên cứu “Văn hoá tín ngưỡng và kiến trúc nhà thờ, không gian thờ cúng tổ tiên các dòng họ người Việt trong lịch sử”; hoàn thiện Dự án nghiên cứu "Dòng chảy thời gian". Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, dựa trên ý kiến các chuyên gia, BTC sẽ xây dựng đề cương nghiên cứu, dưới nhiều góc độ khác nhau để từng bước làm rõ, hoàn thiện vấn đề được hội thảo đặt ra, một cách khoa học, bài bản và thấu đáo.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu đã góp ý kiến về Dự thảo nghiên cứu “Văn hoá tín ngưỡng và kiến trúc nhà thờ, không gian thờ cúng tổ tiên các dòng họ người Việt trong lịch sử”.

Các nội dung cụ thể được đề cập, phân tích gồm: Văn hoá thờ cúng tổ tiên, dòng họ qua các triều đại; Lựa chọn các dòng họ tiêu biểu qua các triều đại phong kiến Việt Nam; Lựa chọn các danh nhân/đại diện tiêu biểu của các dòng họ qua các triều đại phong kiến Việt Nam; Nhà thờ, từ đường truyền thống từ các góc độ kiến trúc, di tích; Hỗ trợ khai thác các nguồn tư liệu Hán Nôm: văn bia, hoành phi, câu đối, gia phả…

Ý kiến tham vấn của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu sẽ góp phần định hướng, bổ sung thêm các căn cứ khoa học về truyền thống thờ cúng dòng họ ở Việt Nam từ các góc độ lịch sử, tư liệu, văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo, kiến trúc và phong thuỷ .

Đây là cơ sở khoa học góp phần giúp BTC lưu giữ, bảo tồn các dấu tích di sản tư liệu, văn hoá, kiến trúc, phong thuỷ trong truyền thống thờ cúng dòng họ, đồng thời góp phần tôn vinh, lan toả các ý nghĩa, giá trị nhân văn sâu sắc trong đời sống xã hội, duy trì và phát huy hơn nữa truyền thống đạo lý Uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.