Đời sống người Việt Cổ qua những dấu ấn lịch sử, văn hóa Cổ Loa

VHO - Được mệnh danh là tòa thành cổ lớn nhất Việt Nam, Thành Cổ Loa không chỉ gắn liền với những truyền thuyết vua An Dương Vương định đô, chiếc nỏ thần Kim Quy, Ngô Quyền xưng Vương... mà còn là một di sản văn hóa, một bằng chứng về sự sáng tạo, trình độ kỹ thuật trong công cuộc giữ nước và chống giặc ngoại xâm.

Hòa chung không khí toàn TP Hà Nội tưng bừng với các sự kiện, các chương trình trọng điểm kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng Thủ đô, tại Di tích quốc gia đặc biệt Cổ Loa, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức khai mạc Trưng bày “Cổ Loa - Dấu ấn lịch sử và văn hóa”.

Được mệnh danh là tòa thành cổ lớn nhất Việt Nam, Thành Cổ Loa không chỉ gắn liền với những truyền thuyết của dân tộc, như vua An Dương Vương định đô, xây thành, chiếc nỏ thần Kim Quy bắn hạ hàng trăm tên giặc, Ngô Quyền xưng Vương, chọn Cổ Loa làm kinh đô, hay mối tình bi thương và cảm động của Mỵ Châu - Trọng Thủy; Cổ Loa còn là một di sản văn hóa, một bằng chứng về sự sáng tạo, trình độ kỹ thuật cũng như văn hóa của người Việt cổ trong công cuộc giữ nước và chống giặc ngoại xâm.

Phát biểu tại lễ khai mạc Trưng bày, ông Nguyễn Thanh Quang – Giám đốc Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long Hà Nội cho biết, Trưng bày “Cổ Loa - Dấu ấn lịch sử và văn hóa” giới thiệu các tư liệu, hiện vật, hình ảnh được chắt lọc từ các công trình khoa học, nghiên cứu của các nhà khoa học, sưu tầm của Viện Viễn Đông Bác cổ (EFEO), Viện Khảo cổ học, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Hà Nội, các sưu tập ảnh tư nhân, sẽ mang đến cho du khách trong nước và quốc tế một cái nhìn sâu sắc về các dấu ấn lịch sử và văn hóa của Khu di tích Cổ Loa.

 Trưng bày “Cổ Loa - Dấu ấn lịch sử và văn hóa” giới thiệu các tư liệu, hiện vật, hình ảnh được chắt lọc từ các công trình khoa học, nghiên cứu của các nhà khoa học, sưu tầm của Viện Viễn Đông Bác cổ (EFEO), Viện Khảo cổ học, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Hà Nội, các sưu tập ảnh tư nhân, sẽ mang đến cho du khách trong nước và quốc tế một cái nhìn sâu sắc về các dấu ấn lịch sử và văn hóa của Khu di tích Cổ Loa.

“Ngày nay, Cổ Loa là một điểm đến lý tưởng cho các du khách thập phương mong muốn khám phá những giá trị văn hóa, những hình ảnh quen thuộc của một làng quê Bắc Bộ thanh bình và đối với người dân nơi đây. Thành Cổ Loa luôn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần và sinh hoạt văn hóa.

Thông qua trưng bày này, chúng tôi mong muốn lan tỏa những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, đề cao trách nhiệm của cộng đồng địa phương và du khách trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương“, Giám đốc Hoàng Thành Thăng Long chia sẻ.

Trưng bày giới thiệu hơn 100 tài liệu, hình ảnh về ba chủ đề, trong đó, Chủ đề 1: “Miền đất của người Việt cổ”, giới thiệu các dấu vết vật chất hiện còn ở Cổ Loa minh chứng cho một tiến trình phát triển lâu dài, liên tục qua các giai đoạn văn hóa khảo cổ: Phùng Nguyên - Đồng Đậu - Gò Mun - đến đỉnh cao Đông Sơn với sự hình thành nhà nước Âu Lạc.

Nội dung tư liệu, hình ảnh chủ đề 2: “Cổ Loa - Kinh thành, Quân thành, Thị thành” giới thiệu những chức năng nổi bật của Cổ Loa thời kỳ nhà nước Âu Lạc của Vua An Dương Vương.

Đến với Chủ đề 3: “Không gian văn hóa đặc sắc” là sự tái hiện các sinh hoạt văn hóa, truyền thuyết dân gian, phong tục, tập quán, hội hè, ẩm thực truyền thống của người Việt cổ, cùng các thế hệ người Việt trải qua hàng nghìn năm, vẫn đang được bảo tồn và gìn giữ tại Cổ Loa.

Theo các nhà khoa học, Cổ Loa là một trong những di tích lịch sử quý giá của Thủ đô và dân tộc, đã nhiều lần được chọn làm kinh đô của nước Việt (thời kỳ An Dương Vương thế kỷ III trước Công nguyên, thời Hậu Lý Nam Đế thế kỷ VI và thời kỳ Ngô Quyền thế kỷ X).

Khoảng hơn 2.000 năm về trước, mảnh đất Cổ Loa đã được những người anh hùng vừa chiến thắng hàng chục vạn quân xâm lược Tần hung bạo chọn làm đất dựng đô, mở cơ đồ Âu Lạc, thúc đẩy nền văn hóa Đông Sơn, nền văn minh lúa nước phát triển lên tới đỉnh cao.

Thành Cổ Loa với 3 chức năng Kinh thành, Quân thành và Thị thành, đồng thời là kết tinh, hội tụ những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của cả mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc.

TS. Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Sử học Hà Nội cho rằng: Thành Cổ loa có lịch sử lâu đời, trước hết là trung tâm cư trú của người Việt cổ, có lịch sử phát triển từ thời văn hoá Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun, Đông Sơn. Như vậy trước khi trở thành Kinh đô, nơi đây đã là trung tâm cư trú của người Việt cổ nhiều năm trước.

Bên cạnh đó, đây là khu vực bán sơn địa, tiếp giáp với đồng bằng, trung du miền núi và ở gần lưu vực các sông Hoàng, sông Hồng… Quy luật hình thành các đô thị cổ phần lớp ở khu vực ngã ba sông. Như vậy Cổ Loa trở thành khu vực trọng yếu của người Việt từ rất sớm do có vị trí đặc biệt.