Đánh thức đêm di sản Mỹ Sơn bằng sắc màu văn hóa Chăm

VHO - Từ không gian linh thiêng của thung lũng di sản, Mỹ Sơn đang từng bước “thức giấc” trong đêm bằng những sản phẩm văn hóa mới mang đậm bản sắc Chăm. Chương trình nghệ thuật Đêm Mỹ Sơn huyền thoại cùng chuỗi lễ hội, trình diễn dân ca - dân vũ, hô hát bài chòi, ẩm thực và trải nghiệm làng nghề… được Ban Quản lý Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn triển khai như một hướng đi sáng tạo trong bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch.

Đây là nỗ lực làm phong phú thêm đời sống văn hóa vùng di sản, đồng thời là cách để Mỹ Sơn lan tỏa giá trị văn hóa phi vật thể đến du khách trong hành trình khám phá dải đất miền Trung giàu bản sắc.

Đánh thức đêm di sản Mỹ Sơn

Ban Quản lý Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn (xã Thu Bồn, TP Đà Nẵng) cho biết, hiện phòng Văn hóa và Nghệ thuật phối hợp cùng các phòng chuyên môn đang gấp rút tập luyện để chuẩn bị ra mắt chương trình nghệ thuật Đêm Mỹ Sơn huyền thoại.

Công tác chuẩn bị trang phục, đạo cụ được đầu tư kỹ lưỡng nhằm tạo nên một sản phẩm nghệ thuật ấn tượng, mang dấu ấn riêng biệt, đem đến cho người dân và du khách những trải nghiệm văn hóa độc đáo. Chương trình được kỳ vọng sẽ trở thành điểm nhấn mới quảng bá hình ảnh văn hóa Chăm tại khu đền tháp Mỹ Sơn, góp phần kích cầu du lịch bền vững.

Dự kiến, chương trình sẽ ra mắt vào tối 21.11, phục vụ các đại biểu đến từ 10 di sản thế giới tại Việt Nam, nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23.11.2005 - 23.11.2025). Đêm Mỹ Sơn huyền thoại gồm 3 phần: Thung lũng câu chuyện thời gian, Đêm Mỹ Sơn huyền thoại và Ánh sáng chan hòa, tái hiện vẻ đẹp khu đền tháp qua từng thời kỳ, trở thành dấu gạch nối giữa quá khứ và hiện tại, tôn vinh giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất di sản.

Chương trình được nâng cấp và rút gọn so với bản gốc trước đây, giúp người xem cảm nhận rõ nét hơn về quá trình hình thành và phát triển của Mỹ Sơn cũng như Vương quốc Champa xưa. Qua đó, tôn vinh di sản văn hóa Chăm, đồng thời mang đến sự mới mẻ, hấp dẫn cho khán giả và du khách. Đây cũng là kế hoạch trọng tâm trong định hướng phát triển thời gian tới của Ban Quản lý Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn - nhằm đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, tăng thời gian lưu trú, mức chi tiêu của du khách và gắn kết giữa bảo tồn di sản với phát triển sinh kế cộng đồng.

Đa dạng hóa sản phẩm văn hóa phi vật thể

Bên cạnh công tác bảo tồn, trùng tu di tích, việc phát huy giá trị di sản và phát triển sản phẩm du lịch tại Khu Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn đạt nhiều kết quả quan trọng. Nhiều sản phẩm đã được hoàn thiện và đưa vào phục vụ du khách như: Sản phẩm văn hóa Khu đền tháp Mỹ Sơn, trải nghiệm cảnh quan - không gian di sản, múa Chăm, trình diễn dân ca Chăm và các sản phẩm hỗ trợ phục vụ khác. Những sản phẩm văn hóa phi vật thể này luôn được du khách yêu thích, góp phần đa dạng hóa trải nghiệm khi tham quan Mỹ Sơn.

Hoạt động múa Chăm được đưa vào biểu diễn phục vụ du khách hơn 10 năm qua, trở thành “thương hiệu” của du lịch Mỹ Sơn với 7 suất diễn/ngày. Thời gian gần đây, Ban Quản lý đã phát triển thêm hai sản phẩm mới được đánh giá cao là trình diễn hát dân ca Chăm tại dốc tháp H và hô hát Bài chòi của cộng đồng địa phương vùng di sản. Đơn vị cũng nỗ lực sưu tầm, phục dựng các bài múa cung đình Chăm qua tư liệu, hình ảnh, xây dựng không gian biểu diễn và hỗ trợ nghệ nhân truyền dạy, đào tạo lớp kế cận.

Tuy nhiên, theo Ban Quản lý Mỹ Sơn, do vướng mắc về cơ chế, chính sách và quy hoạch tổng thể, đơn vị vẫn chưa khai thác hết tiềm năng du lịch hiện có, việc phát triển sản phẩm mới thời gian qua còn gặp nhiều hạn chế. Là đơn vị tự chủ về tài chính, song các thủ tục đầu tư xây dựng cho hạng mục sản phẩm vẫn phải qua nhiều khâu phê duyệt, khiến các loại hình dịch vụ chưa được đầu tư phát triển toàn diện. Các sản phẩm mang tính trải nghiệm, giải trí chưa phong phú; sản phẩm du lịch về đêm và các dịch vụ đi kèm chưa khai thác hiệu quả. Chương trình “Đêm Mỹ Sơn huyền thoại” từng được đề xuất thử nghiệm nhưng chưa hoàn thiện; sản phẩm du lịch cộng đồng còn thiếu, khiến hoạt động lưu trú tại các homestay vùng đệm chưa đạt hiệu quả mong muốn.

Với mong muốn khẳng định giá trị và gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống, phát huy các giá trị của dân tộc Chăm, thời gian tới Ban Quản lý Di sản Văn hóa Mỹ Sơn sẽ tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, củng cố các sản phẩm hiện có và mở rộng thêm những sản phẩm mới phục vụ du khách. Trong đó, đơn vị đặc biệt chú trọng tăng cường các sản phẩm văn hóa phi vật thể trong mùa lễ hội cuối năm.

Cụ thể, bên cạnh chương trình nghệ thuật Đêm Mỹ Sơn huyền thoại, đơn vị sẽ đầu tư các dịch vụ đi kèm như ẩm thực, chợ phiên, trải nghiệm du lịch làng nghề Chăm - Việt, không gian trò chơi dân gian. Đồng thời, xây dựng các chương trình hoạt động gắn với mùa lễ hội Katê hằng năm; tổ chức biểu diễn thường xuyên bài chòi (6 suất/ngày), hát dân ca Chăm hằng ngày và chương trình nghệ thuật thực cảnh Âm vang Mỹ Sơn vào các dịp lễ, Tết và ngày cố định trong tháng.

Ông Nguyễn Công Khiết, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Di sản Văn hóa Mỹ Sơn cho biết, với tiềm năng tài nguyên thiên nhiên, cảnh quan vùng lõi và vùng đệm, đơn vị định hướng phát triển du lịch sinh thái làm trọng tâm, kết hợp các loại hình dịch vụ mang tính trải nghiệm để đa dạng hóa sản phẩm, thu hút du khách. Song song đó, Mỹ Sơn tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thông qua các buổi biểu diễn, chương trình nghệ thuật, góp phần nâng cao giá trị trải nghiệm du lịch. Việc lồng ghép nghệ thuật dân gian Chăm vào các sự kiện văn hóa - du lịch lớn cũng là cách quảng bá hình ảnh văn hóa Chăm đến đông đảo công chúng, tạo dấu ấn riêng cho Khu đền tháp Mỹ Sơn.