VHO – Những địa danh nằm trên dãy Trường Sơn huyền thoại qua địa phận Quảng Nam như Nước Oa, Nước Là, Nước Leng, Trung Mang, Sông Thanh, Phước Trà đã được chọn làm nơi trú ẩn an toàn, khu căn cứ vững chắc của Khu V, ghi dấu lịch sử hào hùng của quân và dân khu V trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Ngày nay, những địa danh đó luôn là điểm đến được người dân, các bạn trẻ, du khách tìm về để khám phá, tận mắt chiêm ngưỡng và hiểu hơn về lịch sử của cha ông. Đây là tài nguyên phong phú để địa phương thúc đẩy du lịch về nguồn.

Khu di tích Ban Tài mậu khu V, huyện Bắc Trà M. Ảnh: Phan Trọng Đạt

Khu căn cứ lịch sử Cách mạng Trung Trung Bộ- Nước Oa (Khu DT Nước Oa)  tại xã Trà Tân, huyện miền núi Bắc Trà My là căn cứ địa cách mạng của cơ quan Khu ủy khu V, Bộ Tư lệnh Quân khu V và các cơ quan ban ngành khu V trong kháng chiến chống Mỹ (giai đoạn 1960 -1973). 
Quần thể này được công nhận di tích lịch sử- văn hóa quốc gia, gồm nhiều điểm di tích (DT) nổi tiếng như : Khu DT Căn cứ Bộ Tư lệnh Quân khu V; Khu DT Khu uỷ Khu V; Khu lưu niệm An ninh khu V; Khu lưu niệm Ban Tổ chức khu uỷ;…
Các di tích được đầu tư tôn tạo, bảo tồn và kết nối nhau với kiến trúc hùng vĩ, không gian xanh. Tại các di tích trưng bày nhiều hình ảnh, tư liệu phong phú, có giá trị có liên quan đến hoạt động của Khu ủy khu V; nhà bia lưu niệm khắc tên ghi danh những đồng chí đã hi sinh; khu trưng bày những vật dụng, kỷ vật… của các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Khu ủy khu V trong những năm công tác và tham gia kháng chiến chống Mỹ. 

Du khách nghe thuyết minh tại Khu di tích khu V, huyện Bắc Trà My

Ông Lê Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My cho biết, các Ban quản lý Khu DTLS Trung Trung bộ - Nước Oa; Khu DT An ninh khu V làm tốt công tác đón khách về tham quan, tổ chức các hoạt động về nguồn, tìm hiểu lịch sử tại Khu di tích. Năm 2019, các di tích này đón 112 đoàn với 4.058 lượt khách, năm 2020 đón 89 đoàn với 2.386 lượt khách, năm 2021 đón 89 đoàn với 4.000 lượt khách, năm 2022 đón 144 đoàn với 6.462 lượt khách. Tổng giai đoạn 2019 – 2022 đón 434 đoàn với tổng cộng 16.906 lượt khách.
Địa phương cũng đầu tư thêm nhiều sản phẩm du lịch sinh thái, khám phá văn hóa, làng du lịch cộng đồng, Trung tâm triển lãm giới thiệu, trưng bày các sản phẩm OCOP tiêu biểu của địa phương phục vụ nhu cầu tham quan, mua sắm của nhân dân và du khách,…

Khu quần thể tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng, TP Tam Kỳ 

Liền kề với huyện Bắc Trà My là huyện Nam Trà My. Tại đây, năm 1959,  Liên Khu ủy V và Ban Quân sự Liên Khu V chọn vùng núi Nước Là, xã Trà Mai, huyện Nam Trà My làm căn cứ địa đầu tiên với tên gọi mật khu Đỗ Xá. Giai đoạn 1959-1964, đồng chí Võ Chí Công là Bí thư Liên khu ủy V đã về ở tại khu rừng này để lãnh đạo phong trào kháng chiến khu V,…
Tại xã Trà Mai, huyện Nam Trà My có khu rừng già nguyên sinh khoảng 30 ha được đồng bào ở đây đặt tên là rừng bác Năm Công- tên gọi của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (HĐNN) Võ Chí Công. 
Rừng cây cổ thụ, gỗ quý hàng trăm năm tuổi, đền thờ Chủ tịch HĐNN Võ Chí Công được các thế hệ người dân ở đây bảo vệ  nghiêm ngặt. Mọi người đều hiểu không phá rừng, không phát rẫy nơi đây, bảo vệ rừng nguyên sinh, bảo vệ “lá phổi xanh” của làng, cũng là giữ gìn nguyên vẹn di tích này để những thế hệ trẻ ghi nhớ về lịch sử, cũng là cách để phát huy giá trị di tích gắn với du lịch xanh ở đây. 
Anh Đỗ Tài, một bạn trẻ đến từ TP Đà Nẵng khi khám phá khu rừng này đã không giấu được sự bất ngờ về vẻ hùng vĩ cũng như câu chuyện giữ rừng của đồng bào. Theo anh Tài, đây là một “địa chỉ đỏ” không chỉ thu hút những du khách ưa thích tìm hiểu lịch sử mà cả những du khách, bạn trẻ thích du lịch khám phá, “phượt”.

Tham quan Khu lưu niệm Chủ tịch HĐNN Võ Chí Công 

Được biết, năm 2021, tỉnh Quảng Nam đã có  khảo sát, đánh giá hiện trạng các Khu lưu niệm Chủ tịch HĐNN Võ Chí Công, Quyền Chủ tịch nước Huỳnh Thúc Kháng và các di tích liên quan theo đúng tinh thần Hướng dẫn số 07 của Ban Tuyên giáo Trung ương về xây dựng, trùng tu, tôn tạo các khu lưu niệm, nhà lưu niệm các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước và lãnh đạo tiền bối tiêu biểu. 
Qua thực tế khảo sát, để phát huy hiệu quả di tích trong thời gian đến, UBND tỉnh Quảng Nam cũng đã có những đề xuất cần tiếp tục đầu tư, quy hoạch Di tích Khu ủy V và Di tích Căn cứ Bộ Tư lệnh Quân khu V; Đầu tư tổng thể toàn khu, ban hành Quy chế quản lý khu di tích theo quy định.
Xây dựng Đề án trùng tu, quản lý tổng thể khu di tích Khu ủy V gồm các di tích: Nước Là (huyện Nam Trà My); Sông Trà (huyện Hiệp Đức) và Khu di tích Trung Trung bộ - Nước Oa (huyện Bắc Trà My) để bảo tồn phát huy giá trị văn hóa lịch sử xứng tầm với vị thế, tiềm năng của di tích. Bên cạnh đó, UBND huyện Bắc Trà My đề xuất bàn giao toàn thể các di tích về huyện quản lý, trừ khu di tích An ninh Khu V. 
Đề xuất hỗ trợ triển khai thực hiện đầu tư, trùng tu, phát huy hiệu quả Khu lưu niệm cụ Huỳnh Thúc Kháng (huyện Tiên Phước);…

KHÁNH CHI