Zalo trước thách thức về quyền riêng tư người dùng

VHO - Việc Zalo cập nhật điều khoản dịch vụ theo hướng “chấp nhận hoặc ngừng sử dụng” đang làm dấy lên tranh luận về quyền riêng tư, tính tự nguyện của sự đồng ý và trách nhiệm của nền tảng số trong bối cảnh Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sắp có hiệu lực.

Trong bối cảnh quyền riêng tư ngày càng trở thành mối quan tâm lớn của người dùng internet, các nền tảng số liên tục bị đặt dưới sự giám sát chặt chẽ của dư luận về cách thức thu thập và xử lí dữ liệu cá nhân.

Mới đây, Zalo - ứng dụng nhắn tin và mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam đã trở thành tâm điểm tranh luận khi cập nhật điều khoản dịch vụ mới. Từ cuối tháng 12.2025, Zalo yêu cầu toàn bộ người dùng phải chấp thuận điều khoản sử dụng mới nếu muốn tiếp tục duy trì tài khoản.

Theo đó, người dùng gần như không có lựa chọn tùy chỉnh từng nội dung mà chỉ có thể “đồng ý tất cả” hoặc ngừng sử dụng dịch vụ. Trường hợp không chấp thuận, tài khoản sẽ bị xóa sau 45 ngày.

Theo nội dung công bố, điều khoản mới cho phép Zalo mở rộng phạm vi thu thập và xử lí dữ liệu cá nhân, bao gồm các thông tin cơ bản như số điện thoại, họ tên, giới tính, mối quan hệ gia đình, cũng như các dữ liệu nhạy cảm hơn như giấy tờ tùy thân, vị trí, hành vi sử dụng và nội dung tương tác. Một phần dữ liệu có thể được chia sẻ trong hệ sinh thái của đơn vị sở hữu nền tảng.

Ngay sau khi thông báo được phát đi, làn sóng phản ứng mạnh mẽ xuất hiện trên các kho ứng dụng và mạng xã hội, với nhiều đánh giá tiêu cực và bày tỏ lo ngại về nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư.

Không ít người cho rằng họ bị đặt vào thế buộc phải chấp nhận, bởi Zalo đã trở thành công cụ liên lạc quen thuộc trong công việc, học tập và đời sống hằng ngày.

Tranh cãi càng trở nên gay gắt khi nhiều ý kiến cho rằng cách triển khai của Zalo đi ngược tinh thần của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.1.2026. Luật nhấn mạnh nguyên tắc sự đồng ý phải rõ ràng, tự nguyện, có thể lựa chọn và rút lại; đồng thời yêu cầu việc thu thập dữ liệu phải minh bạch, có mục đích cụ thể và phù hợp.

Một điểm gây lo ngại khác là điều khoản cho phép nền tảng sử dụng, chỉnh sửa hoặc tạo sản phẩm phái sinh từ nội dung người dùng chia sẻ công khai.

Cách diễn đạt này mang tính bao quát rộng, khiến người dùng khó xác định phạm vi và mức độ kiểm soát đối với dữ liệu và nội dung cá nhân của mình.

Trong bối cảnh rủi ro lộ lọt dữ liệu và lừa đảo công nghệ cao ngày càng gia tăng, yêu cầu minh bạch và giới hạn rõ ràng trong việc xử lí dữ liệu cá nhân được xem là chính đáng.

Thực tế cho thấy, hầu hết các nền tảng lớn trên thế giới đều thu thập dữ liệu người dùng ở mức độ nhất định, song nhiều nền tảng cho phép lựa chọn từng nhóm quyền hoặc tiếp tục sử dụng dịch vụ ở mức hạn chế khi chưa đồng ý toàn bộ.

Với qui mô hàng chục triệu người dùng và việc được nhiều cơ quan, tổ chức sử dụng như một kênh liên lạc chính thức, câu chuyện của Zalo không còn là vấn đề riêng của một doanh nghiệp công nghệ.

Bài toán đặt ra là làm thế nào để hài hòa giữa mục tiêu kinh doanh, yêu cầu tuân thủ pháp luật và quyền được biết, được lựa chọn, được bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dùng.

Trước làn sóng phản ứng của dư luận, thách thức lớn nhất với Zalo không chỉ nằm ở nội dung điều khoản, mà còn ở cách tiếp cận, mức độ minh bạch và khả năng tạo dựng lại niềm tin trong bối cảnh quyền riêng tư đang trở thành giá trị cốt lõi của xã hội số.