Nhà rông làng Kon Băh hồi sinh từ tro tàn

VHO - Sau một năm kể từ khi nhà rông bị thiêu trụi trong vụ cháy, với tinh thần đoàn kết, quyết tâm giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bà con làng Kon Băh (xã Ia Khươl, tỉnh Gia Lai) đã cùng nhau chung tay dựng lại nhà rông mới, biểu tượng của niềm tự hào, của sự hồi sinh và gắn kết cộng đồng.

Được khởi công xây dựng lại từ ngày 20.6, suốt những tháng qua, làng Kon Băh luôn nhộn nhịp, tất bật chuẩn bị từng công đoạn để dựng lại nhà rông.

Mỗi buổi sáng sớm, phụ nữ trong làng cùng nhau đi cắt cỏ tranh, đàn ông chia nhau vào rừng chặt tre nứa, tìm dây mây. Sau khi chuẩn bị xong những vật liệu cần thiết, vào thứ 7, Chủ nhật hàng tuần, mọi người trong làng lại tập trung ở khu đất trống rộng, cùng nhau đan liếp, ghép tranh, dựng cột nhà...

Nhờ sự chung sức, đồng lòng của toàn thể dân làng, chỉ trong thời gian ngắn, hình hài ngôi nhà rông dần hiện lên. Từ những khung gỗ vững chãi đến mái tranh óng vàng, những họa tiết trang trí mang đậm chất văn hóa riêng biệt của người Bahnar, tất cả đều được làm nên từ những đôi bàn tay khéo léo và niềm tự hào của mỗi người dân nơi đây.

Nhà rông không chỉ là nơi tổ chức các lễ hội hay sinh hoạt của cộng đồng mà còn được xem như là linh hồn buôn làng, là biểu tượng của sự đoàn kết, của khát vọng gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống ngàn đời của cha ông để lại.

Với bà con, tiếng cười mỗi buổi chiều tại nơi làm nhà rông không chỉ là niềm vui báo hiệu một công trình sắp được hoàn thành mà còn là niềm hạnh phúc, là minh chứng bền bỉ đối với tình yêu bản làng, tình yêu quê hương của người dân trong làng.

Nhớ lại thời điểm cách đây một năm, khi nhà rông chi còn là đống tro tàn đổ nát sau trận hỏa hoạn, già làng HYưuh xúc động chia sẻ:

“Tháng 8, năm 2024, nhà rông làng chúng tôi bất ngờ bị cháy, ngọn lửa lan nhanh, chỉ trong chốc lát đã thiêu rụi toàn bộ mái tranh, cột gỗ, khi đó người dân trong buôn làng ai nấy đều bàng hoàng, buồn rầu và lo lắng.

Bởi nhà rông không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động sinh hoạt cộng đồng, mà còn là nơi con cháu học đánh cồng chiêng, vui chơi thể thao, mọi người trao truyền những giá trị kinh nghiệm sống quan trọng, hơn nữa là chỗ dựa tinh thần giúp gắn kết người Bahnar trong từng nhịp sống.

Mỗi lần họp làng, mọi người đều mong muốn có thể dựng lại nhà rông mới để bà con có chỗ sinh hoạt, tổ chức các lễ hội truyền thống cũng như giữ gìn, bảo tồn và phát huy văn hóa thiêng liêng của buôn làng, dân tộc”.

Chia sẻ về quá trình dựng lại nhà rông, ông Mao - Trưởng thôn cho biết: “Làng Kon Băh có 139 hộ dân, trong đó 135 hộ là người Bahnar. Tất cả các hộ dân đều cùng đồng lòng góp công, góp sức để dựng lại nhà rông của làng.

Sau vụ cháy, từ nhà rông cũ chỉ còn 8 cột gỗ trắc là có thể tận dụng lại được. Tất cả các vật liệu khác đều phải thay mới. Làng dùng số quỹ còn lại là hơn 50 triệu đồng, người dân góp thêm 80 triệu, ngoài ra may mắn có một doanh nghiệp hỗ trợ 100 triệu đồng để cùng nhau dựng lại mái nhà chung này.

Rút kinh nghiệm từ vụ cháy trước, lần này chúng tôi đã mời thợ điện về lắp các hệ thống điện một cách cẩn thận, đồng thời tuyên truyền, nhắc nhở mọi người trong làng cùng nhau gìn giữ nhà rông, không để những rủi ro đáng tiếc xảy ra nữa”.

Những tháng ngày cả buôn làng vất vả, tất bật cùng nhau dựng nhà rông mới cũng đã khép lại. Mới đây, nhà rông mới của làng Kon Băh đã được hoàn thành.

Dưới mái nhà rông thơm mùi tranh vàng óng, tiếng cười rộn vang khắp sân làng. Già, trẻ, trai, gái quây quần bên nhau cùng làm lễ mừng nhà rông mới, ai nấy đều rạng rỡ niềm vui mừng và tự hào.

Ngôi nhà rông không chỉ được dựng lên từ tre, mây, nứa, mà còn là tấm lòng đoàn kết, yêu thương, tinh thần trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với làng, với cộng đồng.

Tham gia lễ mừng nhà rông mới cùng mọi người trong buôn làng, chị Kưn vui mừng kể:

“Một năm qua, chúng tôi ai cũng mong đến ngày này. Từ khi nhà rông cũ bị cháy, bà con ai cũng thấy trống vắng, như mất đi một phần linh hồn của làng. Nay nhà rông mới được dựng lên, đẹp hơn, vững chãi hơn, chúng tôi vui lắm. Đây là công sức, là tấm lòng của tất cả mọi người trong làng và nhà hảo tâm giúp đỡ”.

Chung vui cùng người dân làng Kon Băh, chị Rơ Châm H’Phik, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã, cho biết:

“Với đồng bào Bahnar nói riêng và các dân tộc Tây Nguyên nói chung, nhà rông là trung tâm của đời sống văn hóa cộng đồng, nơi diễn ra các cuộc họp, lễ hội, nơi truyền dạy phong tục, cồng chiêng, kể khan, hát dân ca... Mất nhà rông, làng như mất đi sợi dây gắn kết giữa các thế hệ. Bởi thế, khi nhà rông mới hoàn thành, bà con rất xúc động, ai cũng coi đây là niềm vui lớn, là dấu mốc quan trọng của làng.

Chúng tôi luôn khuyến khích bà con thường xuyên tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng, lễ hội truyền thống, sinh hoạt đoàn, hội dưới mái nhà rông. Đồng thời, xã cũng sẽ phối hợp với ngành văn hóa để gìn giữ và truyền dạy các giá trị văn hóa dân tộc, nhất là cho lớp trẻ.

Nhà rông không chỉ là nơi gặp gỡ, mà còn là “trường học” để thế hệ sau hiểu, tự hào và tiếp nối truyền thống của cha ông”.

Dưới mái nhà rông mới, tiếng chiêng lại vang vọng, hòa cùng điệu xoang uyển chuyển rộn ràng của trai, gái trong làng. Niềm vui đoàn tụ, tình làng nghĩa xóm càng thêm gắn kết như ngọn lửa truyền thống chưa bao giờ tắt trong lòng người dân Kon Băh.