VHO- Đình Thượng Phú, ngôi đình cổ hơn 600 năm (thuộc thôn Kim Sơn, xã Hà Đông, Hà Trung, Thanh Hóa) được huyện này thông qua chủ trương đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo ngày 30.5.2022. Thời gian thực hiện trong 3 năm (2022-2024), do UBND huyện Hà Trung làm chủ đầu tư. Thế nhưng, sau gần 2 năm trôi qua, đến nay dự án tu bổ ngôi đình cổ này vẫn đang triển khai trên “giấy”, khiến cho dư luận địa phương bức xúc.

 Đình Thượng Phú hơn 600 tuổi đã và đang xuống cấp trầm trọng

 Theo các cụ cao niên thôn Kim Sơn, đình Thượng Phú được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XIV. Dù mang kiến trúc đình cổ với đầy đủ cột, kèo truyền thống, nhưng điểm nhấn lớn nhất tạo nên nét độc đáo của di tích lại chính là những hoa văn văn hóa Chăm. Đó là những tác phẩm điêu khắc với họa tiết, hoa văn đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật tạo hình. Trải qua thời gian, đến thời Nguyễn, đình Thượng Phú được trùng tu song vẫn cơ bản giữ lại kiến trúc ban đầu. Với những giá trị lịch sử văn hóa, kiến trúc quan trọng đình đã được UBND tỉnh Thanh Hóa quyết định xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Đầu năm 2021, thực trạng xuống cấp nghiêm trọng của ngôi đình cổ này đã được Văn Hóa phản ánh qua bài viết “Nín thở” với... ngôi đình cổ hơn 600 năm”. Sau đó, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản chỉ đạo Sở VHTTDL và các đơn vị liên quan kiểm tra, làm rõ. Đến ngày 30.5.2022, huyện Hà Trung thông qua chủ trương đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo đình Thượng Phú, bao gồm các hạng mục công trình gồm nhà Đại đình và Hậu cung trên quy mô kiến trúc mặt bằng chữ Nhị hiện có, với diện tích khoảng 270m². Tổng mức đầu tư dự án khoảng 8,6 tỉ đồng, trong đó ngân sách tỉnh Thanh Hóa hỗ trợ 3 tỉ đồng, còn lại là ngân sách huyện và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Dự án được thực hiện trong 3 năm (2022-2024). UBND huyện Hà Trung được giao tổ chức triển khai, hoàn thành thủ tục đầu tư dự án, trình cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư dự án theo đúng quy định của pháp luật; đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả nguồn vốn đầu tư. Mặc dù đã có chủ trương đầu tư tu bổ gần 2 năm nay, tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại di tích này vẫn chưa được tu bổ. Tiếp tục ghi nhận, toàn bộ phần mái ngói của ngôi đình vẫn đang xuống cấp nghiêm trọng, hệ thống cột kèo của đình bị mối mọt gây hại làm biến dạng, nhiều vị trí người dân phải đóng gỗ tạm thời để giữ kèo không bị sụt, chống nguy cơ đổ đình. Thêm vào đó, nền đình sụt lún, khiến mái đình xô về phía trước khoảng 20-30cm, người dân ngày càng lo lắng khi đến đình làng sinh hoạt, nhất là vào mùa mưa vừa qua không ai dám đến vì lo sợ ngôi đình có thể sập gây nguy hiểm đến tính mạng.

Ông Lê Văn Thanh, Bí thư Chi bộ thôn Kim Sơn chia sẻ: “Ngôi đình mỗi ngày một xuống cấp nghiêm trọng, một cơn mưa cũng khiến cả đình ngập trong nước. Hằng năm, chính quyền địa phương đều kêu gọi nhân dân đóng góp kinh phí tu sửa che chắn tạm thời, không để đình sập xuống. Năm 2022, khi biết tin ngôi đình cổ sẽ được tu bổ, người dân trong làng mừng lắm..., nhưng chờ mãi vẫn không thấy triển khai”. Ông Trần Văn Nam với 21 năm trông coi đình chỉ cho chúng tôi từng vết nứt, những mộng gỗ bị vỡ và mối mọt xâm hại: “Xót xa lắm, mỗi ngày tôi đi tới đi lui nhìn những chỗ bị hư hỏng. Lực bất tòng tâm, chỉ mong sao ngôi đình có giá trị lịch sử văn hóa này sớm được trùng tu theo chủ trương đã được các cấp phê duyệt theo quy định”. Trao đổi với Văn Hóa, Bí thư Đảng ủy xã Hà Đông Phạm Văn Vĩnh thừa nhận, nhìn thấy đình cổ oằn mình từng ngày mà không thể làm gì khác được. “Mỗi ngày qua đi, kết cấu của ngôi đình lại yếu và hỏng một ít. Cứ tình trạng chờ đợi thế này thì lo lắm, ngôi đình có nguy cơ đổ bất cứ lúc nào. Địa phương cũng đã nhiều lần kiến nghị thông qua hội nghị, tiếp xúc cử tri để dự án sớm được triển khai, theo chủ trương đã được phê duyệt”, ông Vĩnh chia sẻ.

Lý giải về việc chậm triển khai dự án tu bổ, tôn tạo đình Thượng Phú theo chủ trương đã được phê duyệt, ông Hoàng Văn Long, Phó Chủ tịch UBND huyện Hà Trung cho hay, đình Thượng Phú là di tích cấp tỉnh, công tác bảo tồn tu bổ đều cần tuân thủ quy trình. Theo đó, hiện nay dự án vẫn đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục pháp lý và trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định thì mới tiến hành tu bổ được. Thiết nghĩ, thời gian tới nếu quá trình thực hiện dự án tu bổ di tích đình Thượng Phú tiếp tục chậm trễ, thì nguy cơ ngôi đình cổ có giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật bậc nhất xứ Thanh sẽ trở thành phế tích. 

NGUYỄN LINH