Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

19 Tháng Ba 2024

Đảm bảo công tác xét tặng "Giải thưởng Hồ Chí Minh", "Giải thưởng Nhà nước" sát yêu cầu thực tiễn

Thứ Hai 28/11/2022 | 13:44 GMT+7

VHO- Sáng 28.11 tại Hà Nội, Bộ VHTTDL tổ chức Hội nghị Tổng kết thực hiện Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ về “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” về Văn học, nghệ thuật (Nghị định 90); Nghị định số 133/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2014/NĐ-CP (Nghị định 133) khu vực phía Bắc. Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thủy điều hành Hội nghị.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy phát biểu tại Hội nghị

Tham dự Hội nghị có đại diện các Ban, Bộ, ngành Trung ương; các Cục, Vụ, đơn vị chức năng thuộc Bộ VHTTDL; các Sở VHTTDl, Sở VHTT; các Hội VHNT chuyên ngành cùng nhiều chuyên gia, văn nghệ sĩ…

Đề xuất đối tượng xét tặng Giải thưởng phù hợp hơn

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cho biết, tại Hội nghị, Bộ VHTTDL mong muốn lắng nghe các ý kiến từ quá trình thực thi hai Nghị định, từ đó, Bộ sẽ tổng hợp, xây dựng Nghị định mới và trình cấp có thẩm quyền ban hành, phù hợp với thực tiễn công tác xét tặng các Giải thưởng trong tình hình hiện nay.

Báo cáo Tổng kết thực hiện Nghị định 90, Nghị định 133, ông Lê Ngọc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Thi đua Khen thưởng cho biết, Nghị định số 90 là văn bản có tính pháp lý và nhân văn sâu sắc, kịp thời ghi nhận và tôn vinh các tác giả có tác phẩm, công trình có giá trị cao về nghệ thuật và nội dung tư tưởng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã có một số vướng mắc nảy sinh. Ngày 01.10.2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 133, sửa đổi, bổ sung những quy định tạo điều kiện thuận lợi trong việc xét tôn vinh tác phẩm, cụm tác phẩm văn học, nghệ thuật, tránh “bỏ sót” các tác phẩm thực sự có giá trị.

Cụ thể, tại Nghị định 133, về tiêu chuẩn xét tặng Giải thưởng, quy định tác phẩm được công bố, sử dụng trước năm 1993 thì không cần giải thưởng (Nghị định số 90); quy định về số lượng thành phần Hội đồng các cấp, giảm bớt đại diện các cơ quan, tổ chức hành chính, tăng thêm các nhà chuyên môn, chuyên gia, chuyên ngành cơ bản đạt 2/3 trong thành phần Hội đồng; quy định Hội đồng tổ chức phiên họp khi có mặt ít nhất 90% thành viên; quy định tỷ lệ phiếu đồng ý của các thành viên Hội đồng phải đạt từ 80% phiếu đồng ý của tổng số thành viên có mặt tại cuộc họp.

Toàn cảnh Hội nghị

Cũng theo Vụ Thi đua khen thưởng, qua các đợt xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” về văn học, nghệ thuật năm 2016, 2021, bên cạnh việc tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xét tặng, vẫn còn một số vướng mắc, khó khăn. Đơn cử, một số loại hình của một lĩnh vực chuyên ngành khi đưa chung vào một thể loại hoặc một nhóm chưa thực sự phù hợp. Hội Điện ảnh Việt Nam đề nghị tách tác phẩm điện ảnh và phim truyền hình thành hai hạng mục độc lập. Việc xác nhận về đồng tác giả của các tác phẩm ở lĩnh vực Điện ảnh, Múa, Sân khấu còn gặp  khó khăn. Trong lĩnh vực điện ảnh, hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng, các tác giả gặp khó khi cung cấp bản sao tác phẩm do vấn đề bản quyền…

Ông Lê Ngọc Trung cho biết, Luật Thi đua, Khen thưởng  đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 3 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2024. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phân công Bộ VHTTDL chủ trì soạn thảo Nghị định về xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” về VHNT thay thế Nghị định số 90 và Nghị định số 133. Nêu những đề xuất, kiến nghị khi xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 90, Nghị định số 133, lãnh đạo Vụ Thi đua Khen thưởng nêu, xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn qua 2 đợt xét tặng năm 2016, 2021 và ý kiến của các địa phương, các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương khi tổng kết thi hành hai Nghị định, Bộ VHTTDL đề xuất, kiến nghị một số nội dung khi xây dựng Nghị định thay thế. Theo đó, về đối tượng xét tặng, nghiên cứu đề xuất đối tượng xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” của từng lĩnh vực văn học, nghệ thuật chuyên ngành cho sát và phù hợp hơn. Bổ sung những quy định về quyền tác giả để có căn cứ giải quyết những nội dung liên quan đến vấn đề đồng tác giả.

Bên cạnh đó, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định cơ quan thường trực Hội đồng được sử dụng con dấu của Cơ quan thường trực Hội đồng trong thực hiện một số hoạt động của Hội đồng. Sửa đổi quy định về người đại diện làm hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng cho tác phẩm, cụm tác phẩm của tác giả đã mất.

“Trên cơ sở ý kiến kiến nghị của các đại biểu tại Hội nghị cũng như các kiến nghị, đề xuất của các Hội đồng cấp cơ sở của các tỉnh/thành phố và các Hội VHNT TƯ,  Bộ VHTTDL sẽ tổng hợp, nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định số 90, Nghị định số 133, để công tác xét tặng Giải thưởng được triển khai thực hiện hiệu quả, phù hợp hơn với tình hình thực tế hiện nay, góp phần tôn vinh được các tác phẩm văn học, nghệ thuật thực sự có giá trị, có sức lan tỏa trong đời sống xã hội, đồng thời khuyến khích, tạo động lực phát huy tài năng sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ cả nước…”, Phó Vụ trưởng Lê Ngọc Trung cho biết.

Sửa đổi với những quy định cụ thể, phù hợp thực tiễn

Nhiều ý kiến về quá trình thực thi Nghị định 90, Nghị định 133 đã được lãnh đạo các Cục, Vụ thuộc Bộ VHTTDL; lãnh đạo các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương và một số địa phương nêu lên tại Hội nghị.

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà văn Nguyễn Quang Thiều đăng đàn với kiến nghị xem xét lại quy định về xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh. “Quy định tác phẩm đã sử dụng để xét Giải thưởng Nhà nước không được tiếp tục sử dụng để đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh còn bất cập. Trong văn học, một nhà văn được xét tặng Giải thưởng Nhà nước hầu hết đã qua thời kỳ sung sức của sáng tạo, thường trên 50 hoặc 60,70 tuổi. Những thăng hoa, đột phá trong sáng tạo sau giai đoạn này rất hiếm. Do vậy sẽ khó có thể có tác phẩm xuất sắc hơn những tác phẩm đã được đề nghị xét Giải thưởng Nhà nước. Trong khi, Giải thưởng Hồ Chí Minh là một giải thưởng danh giá, kiêu hãnh, cần là sự ghi nhận cả cuộc đời sáng tác của mỗi tác giả”, theo nhà văn Nguyễn Quang Thiều.

Ý kiến của Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam được nhiều người đồng tình. Phó Chủ tịch thường trực Hội Điện ảnh Việt Nam Nguyễn Văn Tân cho rằng, xuất phát từ những quy định về tiêu chuẩn, điều kiện xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh nên dẫn đến thực trạng còn bất cập này. Để nâng cao hiệu quả xét tặng các Giải thưởng, theo ông Tân, cần có cơ chế lấy ý kiến phản hồi công chúng, từ đó định lượng sức ảnh hưởng của tác phẩm đối với đời sống. Bên cạnh đó, Giải thưởng Hồ Chí Minh là giải thưởng cao quý,  phải chọn lọc, kết tinh từ các giải thưởng cao nhất của các cuộc thi chuyên ngành,  nếu lấy các giải thấp trong những cuộc thi này để đưa vào hồ sơ xét tặng sẽ hạ thấp uy tín giải.

 Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trịnh, Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam đồng tình: “Nhiều nhạc sĩ phải đến 50-60 tuổi mới được trao Giải thưởng Nhà nước, sau đó họ không còn đủ quỹ thời gian để có thể có tác phẩm đỉnh cao. Do vậy khó có thể từ sau Giải thưởng Nhà nước đến Giải thưởng Hồ Chí Minh, tác giả khó có thể sáng tạo tác phẩm xuất sắc”.

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành đề xuất, để khắc phục bất cập này, nên chăng sửa đổi quy định thành tác giả có thể đăng ký đề nghị xét luôn Giải thưởng Hồ Chí Minh mà không cần qua bước xét Giải thưởng Nhà nước. Ông Thành nêu, trong mỹ thuật, họa sĩ Nguyễn Gia Trí cũng đã đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và đã được trao tặng Giải thưởng này mà không qua xét Giải thưởng Nhà nước.

Cũng theo Cục trưởng Vi Kiến Thành, không nên tách phim điện ảnh, truyền hình thành hai hạng mục khi xét giải, bởi đây là hai loại hình cùng chung ngôn ngữ, tư duy sáng tác, chỉ khác nhau về độ dài và kỹ thuật. Trong Nghị định sửa đổi sắp tới, theo ông Vi Kiến Thành, cần xác định ai là tác giả chính trong các tác phẩm điện ảnh, sân khấu và biểu diễn- những tác phẩm nghệ thuật của một tập thể sáng tạo. Như vậy sẽ tránh được những tranh chấp kéo dài.

Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Hướng Dương nêu, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các văn nghệ sĩ, sau tiếng nói quan trọng của Hội đồng cơ sở, đến Hội đồng cấp Nhà nước, ý kiến của Chủ tịch Hội chuyên ngành tham gia Hội đồng này cần mang tính chất định hướng, quyết định.

Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Hướng Dương 

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam Trần Thị Thu Đông nêu dù tại Nghị định 133 đã quy định tác phẩm được công bố, sử dụng trước năm 1993 thì không cần giải thưởng nhưng kể cả giai đoạn sau 1993, trong hoạt động của Hội VHNT chuyên ngành, lãnh đạo các Hội và nhiều nghệ sĩ lâu năm, tên tuổi lại không tham gia liên hoan giải thưởng, do vậy không đủ tiêu chuẩn để tham gia xét tặng Giải thưởng. Dây là một bất cập cần nghiên cứu giải pháp sao cho vừa bám sát Luật Thi đua khen thưởng, vừa tránh sự cứng nhắc thiệt thòi cho văn nghệ sĩ.

Một số ý kiến cho rằng, quy định tỉ lệ phiếu đồng ý của các thành viên Hội đồng phải đạt từ 80% phiếu đồng ý của tổng số thành viên có mặt tại cuộc họp vẫn là con số cao, cần tiếp tục nghiên cứu, xem xét cho phù hợp.

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam Trần Thị Thu Đông phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy khẳng định, qua tổng kết việc triển khai hai Nghị định cho thấy đã cụ thể hóa được Nghị quyết 23 về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới , đáp ứng được yêu cầu về quan điểm và chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; từng bước cụ thể hóa được những yêu cầu thực tiễn đối với công tác xét tặng các Giải thưởng cũng như đáp ứng nguyện vọng chính đáng của tác giả, người yêu mến VHNT và nhân dân; tìm tòi và phát hiện, tôn vinh những cống hiến xuất sắc của các tác phẩm trong cuộc sống. Công tác xét tặng Giải thưởng thể hiện sự quan tâm kịp thời của Đảng, Nhà nước đối với cống hiến của tác giả; tạo làn gió mới trong thúc đẩy, định hướng, động viên khuyến khích các tác giả trong cống  hiến cho nền VHNT nước nhà.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cho biết: "Bộ VHTTDL luôn lắng nghe và mong muốn có sự phối hợp các Bộ, ngành, địa phương, các Hội chuyên ngành để triển khai xây dựng, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định mới đạt hiệu quả, hoàn thiện nhất, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra"

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cũng nêu, quá trình thực thi hai Nghị định cũng bộc lộ nhiều bất cập. Cụ thể, như các quy định với đối tượng áp dụng ở từng lĩnh vực chuyên ngành, dù hai Nghị định đã cụ thể hóa để đáp ứng tính phù hợp với từng đối tượng nhưng các quy định để thỏa mãn được tất cả các lĩnh vực rất khó. Bên cạnh đó, việc xác nhận đồng tác giả trong các tác phẩm sáng tạo mang tính tập thể như sân khấu, điện ảnh… cũng cần cụ thể hơn, chi tiết hơn để Hội đồng các cấp áp dụng, đảm bảo chính xác, tránh bất cập.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cho biết, Bộ VHTTDL sẽ tổ chức Hội nghị về nội dung này tại TP Hồ Chí Minh để lấy ý kiến đóng góp của các nghệ sĩ, nhà quản lý khu vực phía Nam. Từ đó, Bộ VHTTDL sẽ tổng hợp, ghi nhận những ý kiến đóng góp trong quá trình nghiên cứu, tham mưu, sửa đổi Nghị định 90 và Nghị định 133.

"Bộ VHTTDL luôn lắng nghe và mong có sự phối hợp các Bộ, ngành, địa phương, các Hội chuyên ngành để triển khai xây dựng, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định thay thế hai Nghị định 90, Nghị định133 đạt hiệu quả, hoàn thiện nhất, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra", Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy nhấn mạnh.

PHƯƠNG ANH; ảnh: THU THƯƠNG

Print

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
192021222324
25262728293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top