Tây Ninh như một Nam Bộ thu nhỏ

VHO-Tây Ninh có thể xem là một Nam Bộ thu nhỏ, nơi giao thoa, tích hợp của nhiều luồng văn hóa theo thời gian – từ cổ đến kim. Mọi giá trị cơ bản có ở Nam Bộ đều có thể tìm thấy ở Tây Ninh. Nhận định trên được GS.TSKH Trần Ngọc Thêm, Trường Đại học KHXH&NV – Đại học Quốc gia TP.HCM nhấn mạnh tại Hội thảo khoa học “Nhận diện bản sắc văn hóa và truyền thống gia đình tỉnh Tây Ninh” do Sở VHTTDL và Trường Chính trị tỉnh Tây Ninh tổ chức ngày 28.4.

Theo GS.TSKH Trần Ngọc Thêm, Tây Ninh thuộc trường hợp rất hiếm hoi là có một giá trị đặc trưng mà chỉ cần dùng một mình cũng đủ để phân biệt nó với tất cả các tỉnh, thành còn lại của cả hai vùng Đông và Tây Nam Bộ. Một cách vắn tắt, bản sắc độc đáo nhất của Tây Ninh nằm ở sự đa dạng, phong phú về nguồn lực, mọi giá trị cơ bản có ở Nam Bộ đều có thể tìm thấy ở Tây Ninh. Tây Ninh thuộc trường hợp rất hiếm hoi là có một giá trị đặc trưng mà chỉ cần dùng một mình cũng đủ để phân biệt nó với tất cả các tỉnh, thành còn lại của cả hai vùng Đông và Tây Nam Bộ. GS.TSKH Trần Ngọc Thêm phân tích, sự đa dạng phong phú  không dễ gì có được này có thể dẫn đến hai thái cực; một mặt, nếu khéo lựa chọn và phát huy thì có thể biến nó trở thành cội nguồn sức mạnh cho sự phát triển; trong trường hợp ngược lại,không nhận diện được nó, không biết lựa chọn và phát huy thì có thể gây nên sự phân tán nguồn lực, làm giảm đi sức mạnh. Tây Ninh thuộc trường hợp rất hiếm hoi là có một giá trị đặc trưng mà chỉ cần dùng một mình cũng đủ để phân biệt nó với tất cả các tỉnh thành còn lại của cả hai vùng Đông và Tây Nam Bộ.

GS.TSKH Trần Ngọc Thêm chia sẻ tại hội thảo

PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, Trường Đại học KHXH&NV – Đại học Quốc gia TP.HCM cho rằng, nói tới bản sắc văn hóa là nói tới nét riêng độc đáo mang tính chất tinh hoa trong văn hóa của một cộng đồng dân tộc, một địa phương. Do đó, bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa chính là tạo ra “bộ lọc” và  động lực cần thiết trong quá trình tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Tây Ninh có nét đặc trưng rất riêng về địa văn hóa, từ thực tế tín ngưỡng Bà Đen và tinh thần đạo Cao Đài thể hiện trong đời thường hoặc qua các sinh hoạt tâm linh tại Tòa Thánh Tây Ninh, đặc biệt là qua lễ hội “Hội Yến Diêu Trì Cung” vào rằm tháng 8 âm lịch hàng năm. Với định hướng phát triển văn hóa gắn liền trong đời sống kinh tế - xã hội, du lịch không thể không được đề cập trong mô hình phát triển toàn diện của địa phương. Trong đó, phát triển du lịch cộng đồng theo mô hình “bảo tồn, phát huy văn hóa - sinh thái” kết hợp với “phát triển kinh tế - xã hội” mang nét đặc thù của địa phương. Cũng theo PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, qua nhiều thời kỳ phát triển, truyền thống “Nhân văn – Thượng võ” đã được phát huy mạnh mẽ trên đất Tây Ninh.

Giới thiệu bộ trống Chhay – Dăm (Tây Ninh) đến du khách

Nhận định đạo Cao Đài là một đặc sắc, biểu tượng của văn hóa, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa của Tây Ninh. Tiến sĩ Nguyễn Văn Hiệu, Trường Đại học KHXH&NV – Đại học Quốc gia TP.HCM phân tích, trong văn hóa Cao Đài, văn hóa gia đình đạo Cao Đài chứa đựng nhiều giá trị đặc sắc. Trong quá trình dung hợp văn hóa, đạo Cao Đài đã giữ được và làm giàu thêm truyền thống gia đình Việt Nam ở việc đặc biệt coi trọng phong tục thờ cúng tổ tiên và giáo dục trong gia đình. Văn hóa gia đình đạo Cao Đài trước hết là có ý nghĩa với chính cộng đồng  Cao Đài, cũng có thể xem là một trong những biểu hiện của bản sắc văn hóa Tây Ninh khi đạo Cao Đài có dân số chiếm tỉ trọng lớn và văn hóa gia đình đạo Cao Đài đóng góp không nhỏ trong đời sống văn hóa - xã hội của Tây Ninh, kể cả về kinh tế lẫn biểu trưng văn hóa.
Ông Trương Văn Hùng, Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Tây Ninh cho biết, thông qua việc nhận diện bản sắc văn hóa và truyền thống gia đình tỉnh Tây Ninh, địa phương có thêm nền tảng và cơ sở quan trọng để xây dựng các chính sách về kinh tế - xã hội; phát huy các giá trị văn hóa, giáo dục, bồi đắp những truyền thống tốt đẹp phục vụ sự nghiệp xây dựng quê hương Tây Ninh ngày càng giàu mạnh, nhân dân ấm no hạnh phúc.

HOÀNG HẢI