VHO- Những năm gần đây, ngành giao hàng đồ ăn, thương mại điện tử đã thu hút lượng lớn người trẻ tham gia, thậm chí dịch vụ chuyển phát nhanh còn lôi kéo cả sinh viên mới ra trường. Xu hướng này thu hút nhiều người trẻ ở Trung Quốc dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động có chuyên môn ở quốc gia này.

 Cử nhân, thạc sĩ chọn nghề giao hàng khiến các xưởng sản xuất thiếu hụt lao động có trình độ Ảnh: THE PAPER

 Theo South China Morning Post, báo cáo của Meituan, nền tảng mua bán và giao đồ ăn trực tuyến tại Trung Quốc, hiện nay ước tính 24,7%, tương đương với 728.650 người trong tổng số 2,95 triệu tài xế giao hàng sở hữu ít nhất một bằng đại học, tăng 6,7% so với năm trước đó. Nhiều chủ doanh nghiệp ở khu vực đồng bằng sông Châu Giang cho biết rất khó tuyển lao động. Trong khi một số khu vực khác cũng thiếu hụt công nhân dù mức lương đưa ra là 10.000 nhân dân tệ/tháng (hơn 36 triệu đồng).

Vài ngày trước, tỷ phú Zhang Xinghai, Phó đại biểu Quốc hội và là Chủ tịch Tập đoàn Xiaokang, đã lọt top tìm kiếm trên Weibo khi đưa lời khuyên khuyến khích người trẻ vào làm việc ở công ty nhiều hơn trở thành shipper. Những ngành mà ông Zhang Xinghai đề cập được gọi chung là “kền kền” - việc làm linh hoạt. Dù nghe tên gọi khá hiện đại, song đây lại là nhóm nghề thiếu tính ổn định và ý nghĩa lâu dài, còn cần cải thiện các điều kiện về phúc lợi.

Hàng trăm nghìn cử nhân, thạc sĩ tại Trung Quốc chọn nghề giao hàng thay vì vào làm việc trong các nhà máy. Thực tế, nhìn chung mức lương của nghề giao đồ ăn không cao hơn so với công nhân sản xuất và mức độ cạnh tranh không hề thấp. Lý do khiến người trẻ theo nghề này là việc làm sẵn có, không đòi hỏi kỹ năng đặc biệt, chỉ cần có sức khỏe, chăm chỉ, họ có thể làm việc này bất kỳ khoảng thời gian nào và có thu nhập ngay. Dù là giao đồ ăn, giao hàng thương mại điện tử hay livestream bán hàng, chúng đều có đặc điểm chung là thu nhập hiển thị rõ ràng và tỷ lệ thuận với giá đơn hàng thanh toán. Điều này mang đến cảm giác công bằng và minh bạch, khi những gì bạn bỏ ra luôn được đền đáp xứng đáng.

Nhiều người cảm thấy khó hiểu khi người trẻ chọn làm nhân viên giao hàng thay vì vào làm cho một nhà máy với mức lương tương đương. Theo tác giả bài viết trên The Paper, điều mà nhóm việc làm linh hoạt mang lại cho giới trẻ không phải mức cạnh tranh về tiền lương mà là cảm giác tự do. Ngành sản xuất ổn định hơn và có sự phát triển kỹ năng. Từ công nhân nhỏ lên kỹ sư hay quản lý có một lộ trình rõ ràng, tuy nhiên thường thiếu tự do, thiếu bất ngờ và tính khám phá. Giao đồ ăn hay làm công nhân nhà máy không phải hai lựa chọn đối lập nhau và giao đồ ăn từ lâu đã phát triển thành ngành “chỉ cần có cầu là có cung”. Không thể thúc đẩy người trẻ chuyển từ nghề shipper vào làm trong nhà máy thông qua thương mại điện tử.

Ở góc độ khác, ngành công nghiệp sản xuất cần tạo ra những thay đổi. Bên cạnh tăng lương, các lãnh đạo cũng nên quan tâm đến “thu nhập tinh thần” của ngành này. Cần tìm giải pháp giúp người trẻ thoát khỏi cảm giác nhàm chán, sợ hãi với dây chuyền lắp ráp, để họ thấy được thành tựu và nhu cầu vươn lên trong công việc.

Doanh nghiệp, chính phủ và xã hội cần hiểu tâm lý của người trẻ trong nền văn hóa mới, họ cần tự do, tự chủ và được khẳng định bản thân. Giới trẻ có nhiều lựa chọn hơn chính là minh chứng cho sự tiến bộ xã hội. 

 CHI MAI