Đưa phim hoạt hình Việt Nam ra thế giới

VHO- Tọa đàm Phim hoạt hình Việt Nam- Năng lực sản xuất và xu hướng hợp tác quốc tế đã được Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam tổ chức sáng 18.10 tại Hà Nội. Tọa đàm có sự tham gia của các nhà quản lý, đại diện các cơ quan ban ngành, các nhà làm phim hoạt hình, các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực hoạt hình.

TS. Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam phát biểu tại Tọa đàm

Đây là tọa đàm đầu tiên nhìn nhận, đánh giá thực lực, tiềm năng và xu hướng hợp tác quốc tế cho phim hoạt hình.
Theo TS. Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam, phim hoạt hình Việt Nam có lịch sử 63 năm, từ ngày thành lập Xưởng phim hoạt họa búp bê Việt Nam ngày 9.11.1959. Đến tháng 6.1960, bộ phim hoạt hình đầu tiên ra đời là Đáng đời thằng cáo. Trong nhiều năm qua, điện ảnh Việt Nam đã có khoảng 700- 800 phim hoạt hình với quy mô sản xuất hiện nay là 15-17 phim/năm.

“63 năm đồng hành cùng lịch sử dân tộc, qua các giai đoạn chiến tranh, thống nhất đất nước, đổi mới và hội nhập, phim hoạt hình là một bộ phận không thể thiếu được của điện ảnh Việt Nam, là người bạn của các thế hệ khán giả nhỏ tuổi. Gần một trăm bộ phim hoạt hình được trao giải thưởng Bông Sen Vàng, Bông Sen Bạc, Cánh Diều vàng, Cánh Diều bạc và các giải quốc tế”, TS. Ngô Phương Lan nhấn mạnh.

Nguyên Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch chuyên trách Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam Vương Duy Biên phát biểu

Bà Ngô Phương Lan cũng cho rằng, đã đến lúc chúng ta mở rộng tầm nhìn, thay đổi cách đánh giá năng lực và cách thức sản xuất phim hoạt hình để tập hợp sức mạnh, từ đó mở ra hướng hợp tác quốc tế, tạo sự phát triển bền vững để hoạt hình Việt Nam thành một ngành công nghiệp trong công nghiệp văn hóa Việt Nam.  Đó chính là mục đích của Tọa đàm Phim Hoạt hình Việt Nam- Năng lực sản xuất và xu hướng  hợp tác quốc tế.
 "Những năm gần đây, bên cạnh Hãng phim hoạt hình Việt Nam còn có nhiều hãng phim hoạt hình tư nhân phát triển lớn mạnh. Nhưng thực tế, chúng ta thấy phim hoạt hình Việt Nam tham dự các LHP trong nước lại không có sự tham gia của các hãng tư nhân. Điều này buộc chúng ta nhìn nhận lại. Đặc biệt trong bối cảnh xây dựng công nghiệp văn hóa, trong đó có điện ảnh, hầu như doanh thu của phim hoạt hình chưa được tính vào doanh thu của điện ảnh mà chỉ tính phim chiếu rạp", theo bà Ngô Phương Lan.
Việc nhìn nhận lại thực lực của ngành hoạt hình Việt Nam, đánh giá những yếu tố truyền thống cần gìn giữ, những yếu tố cần mở rộng diện hoạt động để thu hút các công ty phim hoạt hình tư nhân cùng vào guồng quay, cùng tham gia vào thúc đẩy phát triển công nghiệp điện ảnh, công nghiệp văn hóa là vô cùng cấp thiết. "Nếu chúng ta gọi điện ảnh là nghệ thuật thứ 7 thì phim hoạt hình cũng  được gọi là nghệ thuật thứ 8. Nhiều hãng phim hoạt hình nổi tiếng trên thế giới, nhiều quốc gia có những tác phẩm hoạt hình nổi tiếng như Anime, Doreamon, Bánh mì đám mây… có số lượng hàng tỉ người xem. Làm sao để chúng ta đạt được đỉnh cao như vậy?", bà Ngô Phương Lan nêu.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội

Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam cũng khẳng định: "Điểm khó khăn của phim hoạt hình Việt Nam là thiếu vắng những bộ phim lớn, có thời lượng dài, đủ sức để thu hút người xem xếp hàng mua vé tại rạp. Để có những bộ phim hoạt hình chiếm lĩnh thị trường, có dấu ấn, có tên tuổi trên thị trường quốc tế thì phải có những người làm phim tên tuổi, dẫn dắt được ngành làm phim hoạt hình Việt Nam".
PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhìn nhận, trong khoảng 10 năm gần đây, sự tăng trưởng của phim hoạt hình khá tốt, đem lại 10-15% doanh thu của điện ảnh. Phim hoạt hình có đóng góp tích cực đối với thị trường điện ảnh. Nhưng nhìn ra thế giới, hoạt hình của chúng ta vẫn còn nhiều thứ phải ước mơ.
"Phim hoạt hình có tác dụng lan tỏa thông điệp nhân văn, từ đó khai thác và quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam, xây dựng sức mạnh mềm của quốc gia, thương hiệu quốc gia", PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhận định. 
Nguyên Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch chuyên trách Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam Vương Duy Biên đặt câu hỏi: Phải chăng, phim hoạt hình Việt Nam cũng phải tính đến việc thu hút đông đảo khán giả nhiều lứa tuổi chứ không chỉ là trẻ em như hiện nay. Phim hoạt hình có chất nghệ thuật rất mạnh. Nhưng thử đặt vấn đề, nếu Tễu là nhân vật của múa rối Việt Nam được thế giới biết đến thì hoạt hình Việt Nam đã có nhân vật đặc biệt để tạo nên thương hiệu hay chưa?
"Xây dựng được nhân vật điển hình cho hoạt hình Việt Nam chính là xây dựng thương hiệu Việt Nam. Đã đến lúc hoạt hình không chỉ phục vụ công chúng nhỏ tuổi mà phải tham dự các LHP lớn của thế giới, được công chúng thế giới biết đến", ông Vương Duy Biên nói.

Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Lý Phương Dung

Theo Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Lý Phương Dung, Hãng phim hoạt hình Việt Nam mỗi năm được Nhà nước đặt hàng 30-35 bộ phim nhưng vẫn chỉ dừng lại ở những bộ phim ngắn chỉ 10-15 phút, cũng có  phim 30 phút nhưng ít. Chúng ta có tiềm năng, tiềm lực để phát triển phim hoạt hình, tuy nhiên thời gian tới  cần có sự hỗ trợ từ chính sách của nhà nước, không chỉ với những hãng phim nhà nước mà với những công ty tư nhân để phát triển chung cho phim hoạt hình.
"Điện ảnh Việt Nam chưa có nhiều phim hoạt hình dài, nhất là phim 90 phút đủ để chiếu rạp. Để làm được phim dài cần nhiều yếu tố như kịch bản, trang thiết bị, nhân lực… đó là một sự kết hợp nhiều nguồn lực", bà Lý Phương Dung chia sẻ.
Ông Phan Quân Dũng, Đại học Văn Lang (TP. HCM) cho rằng, hiện có nhiều đơn vị tư nhân sản xuất phim hoạt hình, điều đó khiến hoạt hình đổi mới, đa dạng nội dung, nhiều đề tài trong cuộc sống. Đặc biệt, công nghệ phát triển đã thúc đẩy, đổi mới tư duy trong sáng tạo, cách nhìn, cách triển khai của đội ngũ trẻ hoàn toàn mới. Tuy nhiên, ông Dũng cho rằng, dù phát triển nhưng hoạt hình vẫn không có đầu tầu, không có dẫn dắt. Để phát triển hoạt hình Việt Nam, cần học hỏi kinh nghiệm của Nhật Bản, Hàn Quốc...

"Chúng ta thiếu sự làm phim chuyên nghiệp, ví dụ như cần phải có sự đồng bộ từ khâu viết kịch bản phân cảnh đến dựng phim, quay phim, âm thanh, ánh sáng... Bên cạnh đó, đội ngũ các nhà làm phim của chúng ta chuyên môn giỏi nhưng thuần túy quan tâm nghề nghiệp, không quan tâm đến chính sách. Cứ có phim thì làm, không có phim thì thôi, chúng ta cần đòi hỏi phải đáp ứng được yêu cầu của xã hội", ông Phan Quân Dũng khẳng định, đồng thời đề nghị: "Cần xây dựng chiến lược phát triển hoạt hình Việt Nam nằm trong chiến lược phát triển văn hóa. Phải có người có tài, có tâm, có tầm để dẫn dắt hoạt hình Việt Nam phát triển. Phải có chính sách, nguồn lực kinh tế và sự tôn vinh xứng đáng cho người sáng tạo thì mới tạo nên sự phát triển đột phá của hoạt hình Việt Nam".

Đại diện của các công ty sản xuất phim hoạt hình Sconnect, Colory Animation, Sun Wolf Animation Studio, DeeDee Animation Studio, Freaky Motion tham gia tọa đàm

NSND Hà Bắc cho biết, khi đến Bảo tàng Điện ảnh thế giới, ông có xem phần hoạt hình thì thấy có 2 phim hoạt hình Việt Nam là Quả dưa đỏ- sự tích Mai An Tiêm làm trước giải phóng và Tiếng sáo Trương Chi. NSND Hà Bắc cho rằng: "Điện ảnh Việt Nam, đặc biệt là hoạt hình chưa có quan hệ với thế giới, nhiều phim chúng ta làm được và hay, được giải nhưng chưa có tên trong Bảo tàng điện ảnh thế giới vì họ thiếu thông tin về chúng ta". Bởi vậy, NSND Hà Bắc cho rằng, cần có một LHP hoạt hình quốc tế tại Việt Nam để có sự thu hút, giao lưu học hỏi cho đội ngũ làm phim hoạt hình.

Tọa đàm chia thành 2 phiên thảo luận với hai chủ đề: Phim hoạt hình Việt Nam, hình thành, phát triển và chính sách của nhà nước; Phát triển sản xuất hoạt hình cùng các sản phẩm liên quan và xu hướng hợp tác quốc tế.

Phim hoạt hình của Sconnect

Tham gia chương trình có đại diện của Công ty CP Hãng phim Hoạt hình Việt Nam và đại diện của các công ty sản xuất phim hoạt hình như Sconnect, Colory Animation, Sun Wolf Animation Studio, DeeDee Animation Studio, Freaky Motion. Đây là những đơn vị tư nhân chủ lực trong sản xuất phim hoạt hình Việt Nam.
Sự năng động trong quá trình tổ chức sản xuất và kinh doanh thành công trên các nền tảng quốc tế đã chứng tỏ tiềm năng của các doanh nghiệp  hoạt hình Việt Nam. Tuy nhiên, việc đầu tư hạ tầng máy móc  và nâng cao năng lực chuyên môn là những cản trở lớn trong quá trình hợp tác quốc tế của các doanh nghiệp.
“Mục tiêu của Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam là xác định xu hướng hợp tác quốc tế của hoạt hình Việt Nam nhằm từng bước đưa hoạt hình và các sản phẩm liên quan ra thị trường quốc tế một cách bài bản, vừa góp phần xây dựng ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam, vừa bảo vệ bản sắc văn hóa Việt trong phim hoạt hình”, theo TS. Ngô Phương Lan.

PHƯƠNG ANH