VHO- Đắk Lắk nằm ở Trung tâm vùng Tây Nguyên, là tỉnh có tiềm năng, lợi thế lớn về phát triển nông nghiệp với nhiều sản phẩm nông sản chủ lực của quốc gia như cà phê, cao su, tiêu, ca cao cùng với địa hình cảnh quan đẹp, đa dạng của địa hình đồi núi xen kẽ bình nguyên và thung lũng, hệ thống thác ghềnh hùng vĩ, những hồ chứa nước lớn cùng một hệ sinh thái đa dạng là thế mạnh lớn đặc trưng để phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp, nông thôn

 Đắk Lắk thuận lợi trong việc thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) gắn với du lịch nông thôn

Đắk Lắk nổi tiếng là vùng đất có cảnh quan đẹp, bản sắc văn hóa, ẩm thực đa dạng của các dân tộc. Nơi đây không khó để tìm về những vùng thôn quê, buôn làng thanh bình. Dáng dấp riêng của từng buôn làng, địa phương, không chỉ làm đẹp thêm bức tranh tổng thể du lịch của tỉnh mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho OCOP du lịch trên cao nguyên Đắk Lắk.

Xác định bước đi

Ông Nguyễn Hòai Dương, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Lăk, cho  biết: Tỉnh  định hướng phát triển đa dạng các loại hình du lịch nông nghiệp, nông thôn như trải nghiệm, khám phá, nghỉ dưỡng, thực hành nông nghiệp và gìn giữ văn hóa bản địa. Khi làm nông nghiệp kết hợp với dịch vụ du lịch, các doanh nghiệp lẫn chính quyền các địa phương phải tôn trọng tự nhiên, kiến tạo văn hóa trên tinh thần lấy nông nghiệp, cộng đồng, nông dân làm trọng tâm
Một trong những lợi thế cho Đăk Lăk khi thực hiện kế hoạch phát triển du lịch nông nghiệp là Đắk Lắk được biết đến với một cái tên rất đặc thù, “thủ phủ cà phê Việt Nam” và cũng là điểm đến của cà phê thế giới, đây là điều kiện để hình thành các sản phẩm cà phê độc đáo hấp dẫn du khách.  Bên cạnh đó là các điểm đến quen thuộc và nổi tiếng như Khu du lịch Hồ Lắk, Trung tâm Du lịch Buôn Đôn, Vườn Quốc gia Yok Đôn, Cụm thác Dray Nur - Gia Long (huyện Krông Ana), Thủy Tiên (huyện Krông Năng); Khu du lịch văn hóa - sinh thái cộng đồng Kô Tam, Bảo tàng thế giới Cà phê, Bảo tàng Đắk Lắk (TP. Buôn Ma Thuột)… Khẳng định lợi thế vượt trội của Đắk Lắk so với các địa phương trong vùng để phát triển du lịch nông nghiệp của tỉnh trong tương lai gần
Theo kế hoạch, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn dựa trên cơ sở phát huy giá trị văn hóa truyền thống, môi trường cảnh quan của khu vực nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tạo việc làm tại chỗ, tăng thu nhập cho người lao động, xây dựng nông thôn mới bền vững; Tăng cường thu hút các nguồn lực xã hội sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương cho đầu tư phát triển du lịch nông thôn trên địa bàn tỉnh nhằm xây dựng và phát triển sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ du lịch đạt tiêu chuẩn, có khả năng cạnh tranh trên thị trường cả trong nước và quốc tế.

Đến năm 2025, mỗi địa phương trong tỉnh có ít nhất 1 điểm du lịch nông thôn được công nhận gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái; trên 50% cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nông thôn đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch; … Mỗi huyện nông thôn mới có tiềm năng du lịch xây dựng ít nhất 1 mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp nông thôn đặc thù; ít nhất 70% chủ cơ sở du lịch nông thôn được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ quản lý du lịch; 80% lao động du lịch nông thôn được bồi dưỡng, tập huấn và nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng phục vụ khách du lịch.

Phát triển OCOP du lịch

Ngoài sản phẩm OCOP được công nhận như hiện nay (chủ yếu thuộc ngành thực phẩm), Đắk Lắk hướng đến phát triển ngành dịch vụ du lịch nông thôn và bán hàng, phát huy nền tảng văn hóa tinh thần, văn hóa truyền thống của các dân tộc, các lễ hội, các sản phẩm văn hóa vật thể và phi vật thể quý giá của tỉnh nhà đến du khách trong và ngoài nước.

Các sản phẩm đạt 4 sao đều có tiềm năng để hoàn thiện, chuẩn hóa các tiêu chí để nâng cấp chất lượng đạt chuẩn 5 sao (cấp quốc gia) để tham gia vào thị trường quốc tế. Tuy nhiên, tỉnh vẫn chưa có sản phẩm thuộc nhóm sản phẩm “Dịch vụ du lịch nông thôn, bán hàng”.

Đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, huyện Lắk) được xem là nơi duy nhất trên Tây Nguyên còn nghề làm gốm cổ của người M’nông Rlâm. Với cách làm gốm “nguyên thủy” lưu truyền hàng nghìn năm từ quy trình sản xuất thủ công đến cách nung gốm lộ thiên nhưng rất bền và tinh xảo. Hay Buôn Kuốp nơi có 302 ngôi nhà, trong đó có 243 ngôi nhà của đồng bào Êđê và M’nông, hiện còn lưu giữ 50 nhà sàn truyền thống. Ở buôn, nhiều truyền thống văn hóa lâu đời như văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, hát ayray, múa xoang; một số lễ hội như cúng bến nước, cúng mừng lúa mới, cúng Yàng, cúng mừng thọ… vẫn được thực hiện thường xuyên. Buôn có một số nghệ nhân biết chế tác nhạc cụ dân tộc, biết làm rượu cần, dệt thổ cẩm. Đặc biệt, buôn có hai danh thắng quốc gia là thác Dray Sáp Thượng (thác Gia Long) và thác Dray Nur, thu hút trên 100 nghìn lượt du khách đến với cụm thác trong mỗi năm.

Theo đề xuất đăng ký của UBND tỉnh Đắk Lắk, địa phương này đã được Bộ NN&PTNT phê duyệt mô hình thí điểm thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2021-2025 với môhình “Phát triển sản phẩm OCOP vềdu lịch cộng đồng gắn với phát huy giátrịvăn hóa vànghềtruyền thống tại buôn Kuốp, xãDray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk”, thời gian thực hiện từ 2023 đến 2025. Hiện UBND tỉnh đã giao UBND huyện Krông Ana lập dự án/kế hoạch triển khai mô hình.

Bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Giám đốc Sở VHTTDL cho biết: Toàn tỉnh có 17 buôn làng có thể khai thác các yếu tố đặc trưng gắn với phát triển du lịch OCOP. Mang những sức hút khác nhau, các buôn làng sẽ tạo nên sự đa dạng, phong phú; nếu có những “cú hích” đủ mạnh, các buôn làng sẽ có thêm điều kiện để tạo ra những “câu chuyện” riêng cho sản phẩm du lịch OCOP của địa phương mình.

Theo ông Dương Tín Đức, Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh, việc gắn kết sản phẩm OCOP với du lịch là hướng đi cần thiết và quan trọng, ngày càng được khuyến khích nhằm tạo ra không gian phát triển kinh tế cho khu vực nông thôn. Đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa, bảo vệ cảnh quan và môi trường nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững ở các địa phương. Để gắn kết phát triển du lịch với các sản phẩm OCOP, góp phần định vịđiểm đến, tạo nét khác biệt, thu hút du khách, đòi hỏi các cấp, các ngành cósựphối hợp đồng bộ. Mỗi chủthểcủa điểm đến hay sản phẩm OCOP đều cần chúýgìn giữphát huy vàchuyển tải các giátrịvăn hóa đặc trưng trong phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, trong từng sản phẩm OCOP.

“Dịch vụ du lịch nông thôn, bán hàng” là một trong những nhóm sản phẩm OCOP rất khó thực hiện, đòi hỏi một lộ trình dài với nhiều nguồn lực. Nếu được quan tâm kịp thời, Đắk Lắk sẽ dễ dàng hơn trong thực hiện các bước hình thành sản phẩm du lịch OCOP. 

 MINH NGỌC