VHO - Chợ phiên giàu bản sắc văn hóa truyền thống ở Vân Hồ luôn mang đến cho cho du khách những trải nghiệm thú vị về thiên nhiên, văn hóa, con người nơi đây. Do đó, việc bảo tồn, phát triển chợ phiên thành sản phẩm du lịch độc đáo, trở thành điểm đến hấp dẫn cho những người yêu mến, muốn khám phá tìm hiểu văn hóa vùng cao Tây Bắc là hướng đi mà huyện Vân Hồ đang hướng tới.

Bảo tồn, phát triển chợ phiên thành sản phẩm du lịch độc đáo là hướng đi mà huyện Vân Hồ đang hướng tới

Ông Phạm Hồng Thu, Phó giám đốc Sở VHTTDL Sơn La cho biết, Vân Hồ là cửa ngõ của tỉnh Sơn La với cảnh vật, thiên nhiên tươi đẹp cùng với nền văn hóa độc đáo và đa dạng của cộng đồng các dân tộc. Vân Hồ có nhiều dân tộc cùng sinh sống, mỗi dân tộc có nét văn hóa truyền thống, mang bản sắc riêng tạo nên một bức tranh văn hóa đa dạng, nhiều sắc màu.

Hiện nay, chợ phiên đang bị mai một về bản sắc văn hóa, các sản phẩm tiêu thụ chưa đa dạng, chưa nhiều giá trị sử dụng và giá trị nghệ thuật. Do đó, để lưu giữ những phiên chợ vùng cao mang nét nguyên sơ, độc đáo đầy bản sắc, các địa phương cần quan tâm đầu tư, nâng cấp, cải tạo các chợ phiên giúp bà con thuận lợi giao lưu, trao đổi hàng hóa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Bên cạnh đó, để giữ được những nét văn hóa truyền thống của các phiên chợ vùng cao trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại cần được sự quan tâm của các cấp, ngành và địa phương tham gia phục dựng, bảo tồn một cách khoa học đáp ứng được nhu cầu phục vụ đời sống, nhưng vẫn giữ được các giá trị văn hóa đặc sắc, tạo thành những mô hình phát triển du lịch hiệu quả.

Xác định mục tiêu bảo tồn chợ phiên và các di sản văn hóa khác trên địa bàn Vân Hồ trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách, Sở VHTTDL Sơn La chú trọng triển khai thực hiện hiệu quả Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, nhằm tạo đà thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển bền vững.

Lớp tập huấn bảo tồn, phát huy đặc trưng văn hóa truyền thống trong chợ phiên ở Vân Hồ

Mới đây, Bộ VHTTDL, Sở VHTTDL Sơn La đã phối hợp với UBND huyện Vân Hồ tổ chức lớp tập huấn về bảo tồn, phát huy đặc trưng văn hóa truyền thống trong chợ phiên của đồng bào dân tộc thiểu số tại bản Chiềng Đi 2, Vân Hồ. Với sự tham gia của 76 người là nghệ nhân, trưởng thôn, bản, người có uy tín, đại diện hộ sản xuất kinh doanh là người dân tộc thiểu số thuộc truộc các xã trên địa bàn Vân Hồ.

Với phương pháp gợi mở, lấy ý kiến đề xuất các giải pháp xây dựng mô hình bảo tồn chợ phiên trong đời sống thực tiễn, phát huy hiệu quả trong cộng đồng. Các học viên được các báo cáo viên là chuyên gia, nhà quản lý trình bày 4 chuyên đề về thực trạng, kết quả và hiệu quả chợ phiên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chợ phiên đặc trưng văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số trước thách thức của kinh tế thị trường; tổ chức không gian chợ phiên phù hợp phong tục, tập quán vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tái hiện mô hình chợ phiên của đồng bào các dân tộc vùng cao.

Đồng thời, các học viên được chia sẻ, trao đổi các nội dung về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số. Đặc biệt là việc vận dụng đúng đắn việc bảo tồn chợ phiên các các di sản văn hóa đặc trưng truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số nhằm tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách.

Giã bánh giầy truyền thống tại phiên chợ luôn sôi động hấp dẫn 

Bà Nguyễn Thị Lư, Trưởng phòng Văn hóa, thông tin huyện Vân Hồ cho biết, hiện nay, huyện Vân Hồ đã khôi phục và phát triển mô hình chợ phiên truyền thống với các hộ gia đình là người dân tộc thiểu số tham gia, tạo nên không gian văn hóa mang tính cộng đồng, vừa góp phần cải thiện sinh kế, nâng cao thu nhập bằng cách phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Chợ phiên không chỉ góp phần làm đa dạng thêm các hoạt động thương mại, nâng cao đời sống cho người dân mà giờ đây chợ phiên đã trở thành một “sản phẩm” du lịch có sức hút mạnh mẽ góp phần thúc đẩy phát triển hoạt động thương mại, dịch vụ nâng cao đời sống, tinh thần cho bà con.

Chợ phiên giàu bản sắc văn hóa truyền thống ở Vân Hồ luôn mang đến cho cho du khách những trải nghiệm thú vị về thiên nhiên, văn hóa, con người nơi đây. Do đó, việc bảo tồn, phát triển chợ phiên thành sản phẩm du lịch độc đáo, trở thành điểm đến hấp dẫn cho những người yêu mến, muốn khám phá tìm hiểu văn hóa vùng cao là một hướng đi mà huyện Vân Hồ đang hướng tới.

Đội văn nghệ dân gian dân tộc Mông biểu diễn phục vụ người dân, du khách 

Nhiều năm qua, huyện Vân Hồ đã chú trọng xây dựng các sản phẩm du lịch mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống gắn với các hoạt động của chợ phiên trên địa bàn. Khuyến khích, động viên bà con các dân tộc tham gia tổ chức các đội văn nghệ truyền thống, sắp xếp bố trí khoa học các phiên chợ nhằm tạo ra không gian các phiên chợ truyền thống giàu bản sắc để du khách đến trải nghiệm, khám phá. 

Hằng năm, huyện Vân Hồ tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho những người làm văn nghệ tại các xã, các hạt nhân văn nghệ ở bản, tiểu khu, cơ quan và đơn vị. Phối hợp với Trung tâm Văn hóa, điện ảnh, Sở VHTTDL Sơn La mở các lớp tập huấn như truyền dạy “Dân ca, nhạc cụ dân tộc Mông”, truyền dạy “Dân ca, dân vũ dân tộc Dao”… Phong trào văn nghệ quần chúng trên địa bàn huyện Vân Hồ ngày càng phát triển góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, tạo sự đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng, đồng thời tạo ấn tượng sâu sắc đối với du khách khi đến tham quan trải nghiệm, tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch ở Vân Hồ.

Các hoạt động văn nghệ giàu bản sắc tại chợ phiên luôn thu hút đông đảo người dân, du khách

Nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Mông, vừa qua, UBND huyện Vân Hồ đã tổ chức hoạt động chợ phiên đêm Chiềng Đi 1, Chiềng Đi 2, xây dựng đội văn nghệ phục vụ phát triển du lịch tại bản nhằm phục vụ các nhiệm vụ chính trị, văn hóa tại địa phương và du khách khi đến tham quan, nghỉ dưỡng. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm, khám phá và thưởng thức những nét đặc sắc về văn hóa, ẩm thực truyền thống, các trò chơi dân gian của đồng bào các dân tộc.

Để phát huy tiềm năng, thế mạnh cảnh quan, thiên nhiên, Vân Hồ cần tiếp tục phát triển đa dạng các loại hình du lịch, chú trọng phát triển du lịch cộng đồng gắn với việc bảo tồn cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa của các dân tộc, từng bước đưa Vân Hồ trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong hành trình du lịch qua miền Tây Bắc.

NGUYỄN NAM