VHO - Phát triển du lịch nông thôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM) giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh KonTum. Trên cơ sở thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông thôn, khuyến khích cộng đồng dân cư làm du lịch, phát huy bản sắc văn hóa, hướng đến nông thôn hiện đại, văn minh… du lịch nông thôn được xem là động lực góp phần hỗ trợ các địa phương thực hiện hiệu quả, bền vững các tiêu chí nông thôn mới.

Nghị quyết số 12-NQ/TU (ngày 18/5/2023) của Tỉnh ủy về phát triển du lịch tỉnh Kon Tum đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 xác định phát triển ngành du lịch của tỉnh trở thành ngành kinh tế dịch vụ chuyên nghiệp, giàu bản sắc, có sức cạnh tranh ngày càng cao trong cả nước, kết nối và thúc đẩy các ngành, lĩnh vực khác cùng phát triển, có đóng góp quan trọng và sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.Việc xây dựng sản phẩm OCOP về du lịch cộng đồng có thể nói là một trong những giải pháp quan trọng góp phần đưa du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển theo hướng bài bản, bền vững. Để làm được điều này, đòi hỏi nỗ lực của các cấp chính quyền, ngành chức năng và hơn hết là sự chủ động và quyết tâm của các chủ thể làm du lịch.                

Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh có 2 sản phẩm thuộc nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đó là sản phẩm Làng văn hóa du lịch cộng đồng Kon K’tu của Tổ hợp tác dịch vụ du lịch làng Kon K’tu , xã Đăk Rơ Wa và Điểm du lịch A Biu của hộ kinh doanh A Biu, xã Ngọc Bay, thành phố Kon Tum. Để xây dựng sản phẩm OCOP du lịch, tại 2 điểm du lịch này, các chủ thể đã chú trọng đầu tư, đảm bảo chỗ nghỉ ngơi, ăn uống, tổ chức các hoạt động tham quan ngắm cảnh, trải nghiệm cuộc sống lao động, sinh hoạt của người dân trong làng, các hoạt động văn hóa, văn nghệ mang đậm nét văn hóa truyền thống địa phương để phục vụ nhu cầu của du khách.

Bên cạnh phát triển mô hình du lịch cộng đồng, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được xác định là một giải pháp quan trọng nhằm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị, gắn với XDNTM. Hiện chương trình đã phát triển được nhiều sản phẩm lợi thế của địa phương, thúc đẩy sản xuất theo chuỗi giá trị, khởi nghiệp sáng tạo. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã công nhận 188 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Riêng đối với nhóm sản phẩm du lịch cộng đồng, được công nhận là sản phẩm OCOP đã góp phần thu hút du khách, mang lại lợi ích thiết thực cho các chủ thể và cộng đồng dân cư. Đồng thời, thông qua phát triển du lịch, đã tạo động lực để người dân nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, bảo vệ tài nguyên, môi trường, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương.

Làng văn hóa du lịch cộng đồng Kon K’tu thu hút được khá đông khách du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng và tham gia trải nghiệm các hoạt động thường ngày của người dân như đan lát, dệt thổ cẩm, múa xoang, cồng chiêng, thưởng thức ẩm thực của đồng bào Ba Na. Nhờ đó, người dân trong làng có thêm việc làm, tăng thu nhập và động lực để gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Còn tại điểm du lịch A Biu cũng là một trong nơi đến hấp dẫn với không chỉ với khách du lịch mà cả các nhà nghiên cứu, thực tập sinh ngành văn hóa. Nhờ phát triển du lịch, Điểm du lịch này đã góp phần tạo thêm việc làm cho hơn 30 người dân trong làng Plei Klếch (xã Ngọc Bay), nâng cao thu nhập từ việc cung ứng dịch vụ du lịch. Qua đó, cũng khuyến khích người dân bảo vệ, khai thác giá trị văn hóa địa phương.

Với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa đồng bào các DTTS đặc sắc và vẫn được gìn giữ đã tạo nên bức tranh sinh hoạt cộng đồng đa dạng, phong phú, đây là tiềm năng lớn để KonTum phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm văn hóa, khám phá thiên nhiên. Đến nay, trên địa bàn tỉnh bước đầu hình thành và có một số điểm du lịch cộng đồng được UBND tỉnh công nhận như: Làng Kon K’tu, làng Kon Jơ Dri, (xã Ðăk Rơ Wa, thành phố Kon Tum), làng Kon Bring (xã Ðăk Long, huyện Kon Plông), làng Kon Trang Long Loi (thị trấn Ðăk Hà, huyện Ðăk Hà), làng Ðăk Răng (xã Ðăk Xú, huyện Ngọc Hồi. Theo Ông Nguyễn Văn Bình – Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch KonTum: để một sản phẩm OCOP du lịch ra đời và tồn tại cần tổng hòa của nhiều yếu tố như thuận lợi về địa lý du lịch, có yếu tố mới mẻ, sáng tạo thu hút du khách, kinh nghiệm trong quản trị, tiếp cận thị trường. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều điểm du lịch của tỉnh chưa đảm bảo các yếu tố này, trong đó, yếu tố hạ tầng có thể nói là một trong những điểm yếu, bởi hầu hết hạ tầng tại các điểm du lịch chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, các sản phẩm du lịch vẫn còn đơn điệu và manh mún,  nhân lực làm du lịch chưa chuyên nghiệp, việc tổ chức các tour, tuyến thiếu bài bản. Sự liên kết giữa chính quyền địa phương-cộng đồng-doanh nghiệp thiếu tính ổn định, chặt chẽ.

Để phát triển du lịch nông nghiệp gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM theo hướng bền vững cần có giải pháp cụ thể. Theo đó, cần nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị, các doanh nghiệp du lịch đến cộng đồng dân cư về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của ngành du lịch đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội. Các ngành liên quan và địa phương nên rà soát quy hoạch, xác định rõ thế mạnh để phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn riêng của từng địa phương. Việc xây dựng kế hoạch quảng bá du lịch nông nghiệp phải trên cơ sở giá trị đặc trưng, nổi bật của từng địa phương gắn với nhu cầu thị trường; sản phẩm du lịch nông nghiệp phải gắn với Chương trình OCOP, mang thương hiệu của địa phương. Cần tăng cường các hoạt động liên kết để xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm có tính cạnh tranh với thế mạnh nông nghiệp, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp lữ hành cùng địa phương có điểm đến để nghiên cứu thị trường, định hướng nhu cầu, thúc đẩy đầu tư, phát triển sản phẩm, giới thiệu, quảng bá thu hút khách, xây dựng kế hoạch và triển khai chương trình hỗ trợ đưa sản phẩm OCOP vào tiêu dùng du lịch…Ông Nguyễn Văn Bình chia sẻ

Phát triển du lịch nông nghiệp được xác định là một giải pháp, động lực thúc đẩy XDNTM bền vững và nông thôn mới sẽ là nền tảng hỗ trợ cho sự phát triển đa dạng, chất lượng, ổn định của điểm đến du lịch. Phát triển du lịch nông nghiệp hiệu quả sẽ góp phần thực hiện đồng thời hai mục tiêu là phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đạt mục tiêu quốc gia về XDNTM.

* Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương

Bảo Đan