VHO - Hội thảo “Phát triển du lịch bền vững tại các đô thị Việt Nam - Những vấn đề đặt ra” do Viện Nghiên cứu phát triển du lịch (Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam) tổ chức ngày 2.11 đã thu hút gần 200 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến.

Hội thảo “Phát triển du lịch bền vững tại các đô thị Việt Nam - Những vấn đề đặt ra” do Viện Nghiên cứu phát triển du lịch tổ chức thu hút 200 đại biểu

Tham dự Hội thảo Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy, đại diện lãnh đạo một số Sở quản lý du lịch, các trường đào tạo du lịch, đại diện Viện Văn hóa và Du lịch Hàn Quốc, các chuyên gia, nhà khoa học, các giảng viên, đại diện các cơ quan về du lịch, môi trường, quy hoạch.

Theo Liên Hợp Quốc, hiện nay có khoảng 56% dân số thế giới - 4,4 tỉ dân sống ở các thành phố. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục, với dân số đô thị sẽ tăng hơn gấp đôi quy mô hiện tại vào năm 2050, khi đó gần 7 trên 10 người sẽ sống ở các thành phố.

Với hơn 80% GDP toàn cầu được tạo ra ở các thành phố, đô thị hóa có thể góp phần tăng trưởng bền vững thông qua tăng năng suất và đổi mới nếu được quản lý tốt. Cùng với các trụ cột quan trọng khác, du lịch là thành phần trung tâm trong nền kinh tế, đời sống xã hội của nhiều đô thị trên thế giới, là yếu tố then chốt trong chính sách phát triển của các đô thị.

Hiệp hội du lịch và lữ hành thế giới cho biết, hiện gần một nửa số chuyến du lịch quốc tế toàn cầu diễn ra ở các đô thị. Những đô thị lớn như: London, New York vừa là trung tâm lớn về kinh tế tài chính, đồng thời còn là những trung tâm quan trọng thu hút khách du lịch của thế giới.

Thực tế phát triển du lịch tại các đô thị trên thế giới cho thấy, du lịch tại các đô thị đem lại nguồn thu lớn, đóng góp quan trọng trong cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, thu nhập cho dân cư đô thị.

Bên cạnh đó, phát triển du lịch không những là động lực thúc đẩy sự phát triển của nhiều đô thị mà còn góp phần thúc đẩy thực hiện của Chương trình nghị sự đô thị mới và 17 Mục tiêu phát triển bền vững, đặc biệt là Mục tiêu 11: Làm cho các thành phố và khu định cư của con người trở nên hòa nhập, an toàn, kiên cường và bền vững.

Việt Nam hiện nay có 888 đô thị với 5 thành phố trực thuộc Trung ương

Tính đến 9.2022, Việt Nam hiện nay có 888 đô thị với 5 thành phố trực thuộc Trung ương, đóng góp 70% GDP cả nước. Trong đó có nhiều đô thị có lịch sử lâu đời, có bản sắc văn hoá đặc trưng, hoặc đô thị hiện đại có khả năng hấp dẫn khách du lịch. Hà Nội (Thăng Long - Kẻ Chợ) thành phố hơn 1.000 năm; TP.HCM (Sài Gòn - Gia Định) hơn 300 năm tuổi, một thời là Hòn ngọc Viễn Đông; Hội An, đô thị thương cảng hơn 300 năm; Huế (Phú Xuân), kinh đô cổ thời Nguyễn; Đà Lạt, thành phố cao nguyên; Đà Nẵng, thành phố có lịch sử phát triển lâu đời nhưng mang nhiều nét thành phố hiện đại, ấn tượng với nhiều công trình kiến trúc đặc biệt…đều là những đô thị có tiềm năng và khả năng phát triển du lịch.

Những năm qua, cùng với sự phát triển du lịch của Việt Nam, du lịch tại các đô thị cũng phát triển mạnh, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Nổi bật trong đó là Hà Nội và TP.HCM, 2 thành phố đứng đầu cả nước về phát triển du lịch.

Nhiều đô thị, nơi có tiềm năng nổi trội, du lịch đã phát triển thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt trong việc tạo việc làm cho xã hội, tạo sức lan tỏa kéo theo nhiều ngành nghề liên quan cùng phát triển như ở các đô thị Sapa (Lào Cai), Hạ Long (Quảng Ninh), Sầm Sơn (Thanh Hóa), Cửa Lò (Nghệ An), Hội An (Quảng Nam), Nha Trang (Khánh Hòa), Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu)…

Nhìn chung, sự phát triển du lịch tại các đô thị đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo cơ hội việc làm; cải thiện cảnh quan, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ công cộng và tăng cường sự phát triển bền vững của các đô thị.

Du lịch tại các đô thị phát triển mạnh, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế xã hội của địa phương

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy cho biết: “Du lịch đã trở thành một nguồn thu hút lớn đối với nền kinh tế Việt Nam trong thập kỷ qua, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và thúc đẩy phát triển các ngành khác. Giai đoạn vừa qua, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam tăng khá nhanh tạo điều kiện thuận lợi để khai thác phát triển du lịch. Hoạt động du lịch tại các đô thị Việt Nam cũng đã đạt được những kết quả tích cực, chiếm tỉ trọng chủ yếu về khách du lịch và tổng thu từ khách du lịch của cả nước”.

“Tuy nhiên, sự phát triển du lịch tại các đô thị vừa qua đã bộc lộ một số vấn đề đáng lưu ý, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững. Do vậy hội thảo được tổ chức nhằm xác định rõ những vấn đề nổi cộm, tìm ra những hướng đi và nêu các giải pháp giải quyết vấn đề cấp thiết này, đồng thời đề xuất đột phá về định hướng chiến lược để phát triển du lịch bền vững tại các đô thị của Việt Nam”, ông Phạm Văn Thủy nói.

Tại hội thảo, PGS.TS Phạm Trung Lương, Phó Chủ tịch Liên chi hội đào tạo du lịch Việt Nam đã chia sẻ một số vấn đề về phát triển du lịch bền vững tại các đô thị.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương “Du lịch đô thị là hình thái du lịch được tổ chức phát triển trên địa bàn đô thị, nơi tập trung các giá trị tài nguyên du lịch mang tính đặc trưng của đô thị về văn hóa - lịch sử, kiến trúc, lối sống truyền thống cư dân bản địa nhằm thỏa mãn nhu cầu trải nghiệm của khách du lịch về những giá trị cốt lõi của đô thị”.

Khái niệm du lịch tại đô thị theo nghĩa hẹp chỉ đề cập đến các hoạt động phát triển du lịch diễn ra trong giới hạn không gian “lõi” của đô thị là khu vực nội thành, nơi chứa đựng những giá trị cốt lõi về lịch sử, văn hóa, ẩm thực, kiến trúc, nếp sống cư dân thị thành của một đô thị. Khái niệm du lịch tại đô thị theo nghĩa rộng sẽ bao gồm toàn bộ hoạt động du lịch được tổ chức ở cả khu vực nội thành và khu vực ngoại thành, nơi tiếp nối với không gian vùng nông thôn.

PGS.TS Phạm Trung Lương cho rằng để đảm bảo phát triển du lịch bền vững tại các đô thị cần quan tâm đến chính sách đối với phát triển đô thị mang tính đặc thù cho du lịch; phát triển năng lực quản lý của chính quyền đô thị theo hướng xanh và thông minh, có hiểu biết về du lịch; khả năng đáp ứng của hạ tầng đô thị.

Phát triển du lịch bền vững tại các đô thị cần quan tâm đến chính sách đối với phát triển đô thị mang tính đặc thù cho du lịch

Đại diện Viện Văn hóa và Du lịch Hàn Quốc, TS. Ju Young Park đã giới thiệu về dự án Thành phố trung tâm du lịch Hàn Quốc mà nước này đang triển khai. Đây là dự án nhằm giải tỏa sự tập trung khách du lịch quá lớn vào Thủ đô Seoul, phân bổ khách du lịch đến thông qua thúc đẩy thành phố trung tâm du lịch.

Hàn quốc xác định thành phố trung tâm du lịch là điểm du lịch đẳng cấp thế giới và là điểm đến của khách du lịch nước ngoài đồng thời là trung tâm du lịch.

Nước này đã lựa chọn 5 địa điểm để phát triển thành phố trung tâm du lịch trong đó có 1 thành phố du lịch quốc tế Busan đóng vai trò đô thị có sức hấp dẫn và khả năng cạnh tranh du lịch đẳng cấp toàn cầu.

4 thành phố trung tâm du lịch vùng có thương hiệu khu vực riêng, có quy mô chính quyền địa phương cơ bản với tài nguyên du lịch đẳng cấp thế giới và năng lực sẵn sàng tiếp nhận khách du lịch.

Nhiều giải pháp được đề xuất tại Hội thảo nhằm phát triển du lịch đô thị bền vững

Dự án đã xác định định hướng, chiến lược cho từng thành phố. Hiện nay thành phố du lịch quốc tế Busan đã có những thành công nhất định. Hàn Quốc tiếp tục duy trì và mở rộng các thành phố trung tâm du lịch để hiện thực hóa vòng tròn “Tăng cường khả năng cạnh tranh của tài nguyên du lịch - Tối đa hóa sự hài lòng của khách du lịch - Phục hồi ngành Du lịch - Phát triển khu vực (quốc gia)”.

Bên cạnh các ý kiến phát biểu tại hội thảo, Ban tổ chức đã nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp bằng văn bản. Các ý kiến cho thấy có nhiều vấn đề đặt ra đối với việc phát triển du lịch bền vững tại các đô thị ở Việt Nam hiện nay.

Viện trưởng Viện nghiên cứu du lịch Nguyễn Anh Tuấn cho rằng: “Các đại biểu đề cập từ các vấn đề về lý luận đến thực tiễn về phát triển du lịch bền vững tại các đô thị. Nhiều ý kiến tập trung phân tích, làm rõ các yếu tố tác động đến sự bền vững của hoạt động du lịch tại các đô thị như: công tác quy hoạch và quản lý đô thị, quản lý lưu lượng khách du lịch, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ các di sản văn hoá trong phát triển du lịch; về các giải pháp sử dụng công nghệ số để kiểm soát dòng khách du lịch, thực hiện chính sách “khuếch tán” để giảm áp lực tại đô thị, mở rộng các vùng du lịch vệ tinh cho đô thị….”

Các ý kiến của đại biểu đều nhấn mạnh đến phát triển du lịch bền vững tại các đô thị đòi hỏi sự quan tâm đến môi trường, văn hóa, xã hội, cùng với quản lý và quy hoạch hợp lý để đảm bảo rằng du lịch mang lại lợi ích bền vững cho cả đô thị và cộng đồng địa phương. Đồng thời, hướng tới một tương lai nơi các đô thị không chỉ là điểm đến du lịch hoàn hảo mà còn là đô thị của sự tăng trưởng bền vững, đô thị xanh, đô thị thông minh và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu.

NGUYỄN ANH