Khơi dậy tiềm năng văn hóa truyền thống để phát triển du lịch

VHO - Dân tộc Sán Chỉ xóm Đồng Kệu, xã Phú Đình, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên còn lưu giữ được nhiều giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, các hoạt động lao động sản xuất, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực phong phú, người dân hiền hòa, mến khách là cơ sở để xây dựng nơi đây trở thành điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn.

Khảo sát thực tế tại nhà sàn truyền thống của các hộ dân xóm Đồng Kệu, xã Phú Đình

Hiện nay, xóm Đồng Kệu, xã Phú Đình có 94 hộ dân, 426 nhân khẩu, dân tộc Sán Chỉ chiếm 95% dân số, sinh sống tập trung ở vùng núi thấp, dưới chân dãy núi Hồng, trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, người Sán Chỉ vẫn sử dụng tiếng mẹ đẻ và rất coi trọng ngôi nhà sàn truyền thống.

Người dân nơi đây còn giữ gìn được nhiều bản sắc văn hóa độc đáo, trong đó có nhà sàn truyền thống. Ở Đồng Kệu vẫn còn 36 nhà sàn truyền thống; 27 nhà sàn xây theo kiểu truyền thống, kiểu dáng kiến trúc, cách sắp đặt, bài trí trong nhà cũng khá giống với đồng bào dân tộc Tày. Các nhà sàn truyền thống đều trên 50 năm tuổi, có nhà lên đến 70-80 năm tuổi, nhiều hộ gia đình Sán Chỉ trong xóm có nhiều thế hệ cùng sinh sống.

Cũng như đồng bào dân tộc thiểu số khác trên địa bàn, người Sán Chỉ ở xóm Đồng Kệu vẫn còn lưu giữ nhiều loại hình văn hóa đặc sắc như hát Sấng cọ (còn gọi là hát Lưu Tam), trình diễn dân gian nhảy Tắc xình.và nhiều trò chơi dân gian như tung còn, đánh yến, đánh cù, đánh khăng, đi cà kheo, nhảy sạp...

Bên cạnh đó, người Sán Chỉ có kho tàng truyện cổ, tục ngữ, thành ngữ, dân ca phong phú, chủ yếu là truyền miệng được người già kể lại. Các truyện có nội dung về sự tích các loài vật, đồ vật; dân ca, tục ngữ chủ yếu nói về kinh nghiệm sản xuất, về ứng xử xã hội và phê phán những thói hư tật xấu trong cuộc sống. Xóm Đồng Kệu còn nhiều nghệ nhân cao tuổi người Sán Chỉ biết làm nhà sàn, hát Sấng cọ, nhảy Tắc xình, đan nón... 

Điểm nhấn quan trọng, trên địa bàn xã Phú Đình có 12 di tích lịch sử - văn hóa, lịch sử cách mạng, danh lam thắng cảnh, trong đó có 4 di tích thành phần nằm trong Di tích Quốc gia đặc biệt An toàn khu (ATK) Định Hóa, gồm: Địa điểm di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Tỉn Keo; Cụm di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Khuôn Tát; Thắng cảnh Thác Khuân Tát; Di tích Lịch sử đồi phong tướng. Ngoài ra còn có các di tích có giá trị quan trọng như Di tích Tổng Bí thư Trường Chinh ở đồi Nà Mòn; Di tích Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng ở Thẩm Khen. Hàng năm, các di tích và công trình văn hóa nơi đây đón hàng trăm nghìn lượt khách đến tham quan di tích, trải nghiệm du lịch sinh thái.

Nhà tưởng niệm Bác Hồ địa danh nổi tiếng thuộc xã Phú Đình, huyện Định Hóa

Có thể nói, người Sán Chỉ  xóm Đồng Kệu còn lưu giữ được nhiều giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc, người dân hiền hòa, mến khách, với cảnh quan, khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, bao quanh xóm là đồi núi xen kẽ các cánh đồng lúa. Cùng với các hoạt động lao động sản xuất, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực phong phú, đây là cơ sở để xây dựng loại hình du lịch cộng đồng gắn với bản sắc văn hoá hấp dẫn du khách.

Hiện nay, xóm Đồng Kệu có trên 50 hộ sẵn sàng tham gia phát triển du lịch cộng đồng, với mong muốn được tham gia bảo tồn các di sản văn hóa, thành lập các CLB văn hóa, văn nghệ phục vụ cho bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch cộng đồng.

Đến với Đồng Kệu, du khách không những được khám phá, tìm hiểu thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa, cách mạng, mà còn được hòa mình vào cuộc sống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những ngôi nhà sản, thưởng thức ẩm thực phong phú của đồng bào dân tộc Sán Chỉ nơi đây.

Mặc dù có tiềm năng, thế mạnh về phát triển du lịch, nhưng hiện nay xóm Đồng Kệu vẫn chưa được khai thác triệt để, chưa thực sự thu hút khách du lịch và tạo ra nguồn thu cho người dân. Cơ sở hạ tầng cho hoạt động du lịch dịch vụ, các cơ sở kinh doanh lưu trú chưa đáp ứng cho phát triển du lịch, kết nối với nguồn tài nguyên du lịch trên địa bàn huyện Định Hóa.

Để khơi dậy tiềm năng phát triển du lịch, Sở VHTTDL Thái Nguyên và UBND huyện Định Hóa đang xây dựng dự án "Bảo tồn làng văn hóa truyền thống dân tộc Sán Chỉ, xóm Đồng Kệu, xã Phú Đình, huyện Định Hóa" gắn với phát triển du lịch cộng đồng, kết nối với các khu, điểm du lịch xây dựng các tour du lịch, tạo ra các sản phẩm du lịch đặc trưng, từng bước đánh thức tiềm năng du lịch bằng các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Chỉ nhằm tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.

Với sự hưởng ứng tích cực của người dân xóm Đồng Kệu, sự vào cuộc tích cực của cấp uỷ, chính quyền địa phương xã Phú Đình, tin rằng trong thời gian tới với tài nguyên thiên nhiên phong phú cùng những giá trị văn hóa độc đáo, nơi đây sẽ trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách khi về tham quan, trải nghiệm. 

Đó cũng là mục tiêu mà Sở VHTTDL Thái Nguyên, UBND huyện Định Hóa hướng tới nhằm triển khai có hiệu quả các nội dung của Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" giai đoạn I của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, từng bước tạo sự gắn kết giữa phát triển du lịch cộng đồng và bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa - lịch sử trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

QUỲNH VY; ảnh: H.MẠNH