Đề xuất xây dựng bảo tàng văn hóa Brâu tại chỗ gắn với phát triển du lịch cộng đồng

VHO - Sáng 24.8, tại TP Kon Tum, Viện Dân tộc học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) phối hợp Ban Dân tộc tỉnh tổ chức Hội thảo Văn hóa của tộc người Brâu ở vùng biên giới tỉnh Kon Tum hiện nay- thực trạng biến đổi và giải pháp bảo tồn.

Quang cảnh Hội thảo

Tham dự có hơn 50 đại biểu đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, UBND huyện Ngọc Hồi, UBND xã Pờ Y và các già làng, nghệ nhân người Brâu thôn Đăk Mế; các tổ chức nghiên cứu, đào tạo về dân tộc học, nhân học và các ngành khoa học xã hội kế cận trong nước.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghiên cứu năm tham luận: Kết quả thực hiện Đề án phát triển kinh tế- xã hội DTTS rất ít người Brâu giai đoạn 2016 -2020 và những vấn đề đặt ra giai đoạn 2021-2025” của Ban Dân tộc tỉnh; Bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc Brâu trên địa bàn tỉnh của Sở VHTTDL; Giữ gìn và quảng bá nét đẹp văn hóa của dân tộc Brâu ở Kon Tum của Trường Trung học cơ sở-Trung học phổ thông Liên Việt Kon Tum; Công tác bảo tồn văn hóa truyền thống của người Brâu ở xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi của UBND xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi; Một số kết quả nghiên cứu ban đầu về văn hóa truyền thống của người Brâu ở làng Đăk Mế và vấn đề bảo tồn, phát huy hiện nay của Viện Dân tộc học.

Nhìn chung, các tham luận tập trung vào ba hướng, đó là sưu tầm và nghiên cứu, bảo tồn và phát huy, truyền dạy và quảng bá. Đặc biệt, đề xuất xây dựng bảo tàng văn hóa Brâu tại chỗ theo mô hình làng văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng được Hội thảo đánh giá khả thi và gợi mở nhiều hướng đi tích cực trong bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống của tộc người Brâu hiện nay.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Thị Tám-Trưởng Ban tổ chức Hội thảo mong muốn tiếp tục nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà quản lý, các nhà khoa học về văn hoá của tộc người Brâu để có thể hoàn thiện những ý tưởng nghiên cứu phù hợp và có ý nghĩa trong tương lai.

Brâu là tộc người thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khmer, một trong năm tộc người có dân số dưới 1.000 người ở Việt Nam. Theo số liệu khảo sát năm 2023, tại làng Đắk Mế, xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum có có 174 hộ với 546 người Brâu. Theo các tài liệu đã công bố, cộng đồng người Brâu ở Đắk Mế có nguồn gốc ở Nam Lào và Đông Bắc Campuchia, một bộ phận nhỏ người Brâu di cư sang Việt Nam khoảng 160 - 170 năm (từ 6 - 7 thế hệ) và sinh sống trong khu vực ngã ba biên giới của ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia. Qua quá trình giao lưu với các dân tộc khác trên địa bàn, đến nay văn hoá của tộc người Brâu ở Kon Tum có nhiều biến đổi, khiến một bộ phận lớn thanh niên không mặn mà với văn hóa truyền thống của mình. Trong đó, một số giá trị văn hóa truyền thống mất đi, cái mới chưa hình thành, tạo nên sự hụt hẫng trong đời sống văn hóa, dẫn đến hệ quả những giá trị văn hóa vật thể bị suy kiệt, đã và đang bị mai một, mất mát.

Tộc người Brâu có những giá trị văn hóa dân gian phong phú, đặc biệt là hệ thống tín ngưỡng, phong tục lễ hội mang đậm chất tự nhiên và nhân văn, khiến con người không chỉ gần gũi và hòa đồng với thiên nhiên, mà hòa đồng giữa con người với nhau thành một cộng đồng gắn kết bền chắc. 

Là DTTS có dân số rất ít, người Brâu làng Đắk Mế được thụ hưởng nhiều chính sách đặc thù xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng, xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế, xã hội, bảo tồn văn hóa của Chính phủ. Tác động của các yếu tố bên ngoài, của các tộc người cận cư và của chính sách dân tộc cũng như của đổi mới hơn 3 thập niên qua đã làm thay đổi đời sống mọi mặt nói chung và đời sống văn hóa nói riêng của người Brâu. Qua quá trình giao lưu với các dân tộc khác trên địa bàn, đến nay văn hóa của tộc người Brâu ở Kon Tum có nhiều biến đổi, khiến một bộ phận lớn thanh niên không mặn mà với văn hóa truyền thống của mình.

MINH THÔNG