Di tích giếng cổ tại xã Gio An, huyện Gio Linh, Quảng Trị. Ảnh: PĐ

Hệ thống các giếng cổ tại xã Gio An là những công trình dẫn thủy cổ, cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất do người Chăm sáng tạo và được người Việt tiếp thu, giữ gìn cho đến ngày nay. Từng giếng đơn lẻ đều có giá trị khảo cổ, văn hóa nghệ thuật độc đáo.

Năm 2001, hệ thống giếng cổ ở Gio An đã được Bộ VHTT (nay là Bộ VHTTDL) xếp hạng là Di tích cấp quốc gia với tên gọi: “Hệ thống khai thác và xử lý nước (14 giếng cổ)”. Vào tháng 9.2019, UBND tỉnh Quảng Trị đã có Tờ trình đề nghị Bộ VHTTDL xem xét cho phép lập hồ sơ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt “Hệ thống công trình khai thác nước cổ vùng Quảng Trị”. Đến năm 2020, Bộ VHTTDL đã có văn bản về việc chuẩn bị hồ sơ di tích quốc gia đặc biệt này của tỉnh Quảng Trị.

Nguồn nước từ giếng cổ đã giúp cho người dân địa phương trồng loại rau liệt đặc sản. Ảnh: PĐ

Theo UBND tỉnh Quảng Trị, trong quá trình nghiên cứu, lập nhiệm vụ quy hoạch Di tích quốc gia “Hệ thống khai thác và xử lý nước (14 giếng cổ)” ở Gio An và tiến tới xây dựng hồ sơ di tích quốc gia đặc biệt trình Bộ VHTTDL để trình Thủ tướng Chính phủ quyết định, thì nội hàm tên gọi hiện tại chưa phản ánh đầy đủ tính chất, quy mô, ý nghĩa giá trị của di tích trên cả hai phương diện tính khoa học và thực tiễn.

Chính vì thế, UBND tỉnh Quảng Trị có văn bản gửi Bộ VHTTDL xem xét thay đổi tên gọi của di tích quốc gia này thành “Hệ thống dẫn thủy cổ Gio An”.

Hệ thống giếng cổ Gio An nổi tiếng cả nước với lịch sử hàng nghìn năm tuổi nhưng nguồn nước trong veo, mát lành. Nguồn nước này đã giúp cho người dân xã Gio An trồng và phát triển loại rau liệt (địa phương gọi là xà lách xoong), đặc sản của vùng.

S.THÙY