Chè lam là thức quà quê dẻo ngọt, thường được thưởng cùng trà nóng như một thú vui tao nhã. Theo như nhiều bậc cao niên kể lại, chè lam còn từng là đặc sản dùng để tiến vua. Và cho đến ngày hôm nay, chè lam vẫn là một trong những lễ vật trong nghi thức cúng dường của hội chùa Thầy.
Đi về xóm Phúc Đức, xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, chúng tôi gặp ông Tạ Văn Phúc, một nghệ nhân làm chè lam và được nghe những chia sẻ từ ông. Ông Phúc năm nay đã 66 tuổi và có thâm niên 38 năm giữ nghề. Lâu nay, cơ sở chỉ sản xuất nhiều vào dịp Tết và hội chùa Thầy, còn ngày thường thì sản xuất nhỏ giọt, không đều. Xưởng nhà ông Phúc hiện tại chỉ gồm 3 nhân công đó chính là 2 vợ chồng ông và người chị dâu, các dịp lễ tết sẽ có thêm các con cháu hỗ trợ. Trong dịp hội chùa Thầy, một ngày xưởng sản xuất được khoảng 60-70kg với giá bán từ 60.000-70.000 đồng/1kg cũng mang lại cho gia đình một nguồn thu nhập kha khá. Ông chia sẻ thêm, đây là nghề cha ông truyền lại, ông làm vừa để giữ nghề kiếm đồng ra đồng vào, vừa để phục vụ nhu cầu của bà con, không kinh doanh online.
Đến với hội chùa Thầy, du khách rất thích thú mua những gói chè Lam về làm quà
Chè lam ở Sài Sơn được làm từ những nguyên liệu dân dã đó là bột nếp, mạch nha, đường, gừng, vừng và lạc rang, bên trên phủ một lớp bột nếp màu trắng cắt thành miếng nhỏ vừa ăn. Nhờ làm từ bột nếp hương hoặc nếp nên bánh chè lam nơi đây có độ dẻo mịn. Vị ngọt thanh của mạch nha, bùi bùi của lạc rang, pha thêm chút cay nồng của gừng già, cùng với tách trà nóng sẽ là một sự kết hợp hoàn hảo khiến du khách về trẩy hội chùa Thầy khó có thể quên hương vị thơm ngon của thứ đặc sản được làm từ tấm lòng hiếu khách và sự chân tình của người Sài Sơn.
Vị ngọt thanh pha chút bùi bùi và cay nồng, thêm một ly trà nóng sẽ là sự kết hợp hoàn hảo
Trẩy hội chùa Thầy, không khó để bắt gặp những gian hàng bán chè lam đông đúc người mua của các cô, các mẹ luôn nở nụ cười hồn hậu. Đã về hội chùa Thầy, ai cũng muốn mua cho mình món bánh chè lam về làm quà cho người thân, bởi đây là thức quà thơm thảo dễ ăn, được nhiều lứa tuổi yêu thích. Chè lam mang mùi hương dịu ngọt thân quen chẳng thể lẫn vào đâu được bởi nó chứa đựng trong nó biết bao tinh túy, hồn quê. Hội chùa Thầy chính là dịp để món quà quê này được đưa đi khắp muôn nơi.
HƯƠNG DƯƠNG- LINH HOÀNG