VHO- Lễ mừng lúa mới là phong tục truyền thống của đồng bào dân tộc Gia Rai sau khi thu hoạch mùa màng, nhằm tạ ơn thần linh đã ban cho dân làng mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no. Đây là dịp để bà con chung vui, hưởng thành quả lao động và cầu mong thần linh tiếp tục phù hộ cho dân làng sức khỏe, mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

[EasyDNNGallery|121457|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121458|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121459|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Đồng bào Gia Rai chuẩn bị những bông lúa ngon nhất để làm lễ dâng lên thần linh và linh hồn ông bà tổ tiên 

Theo phong tục truyền thống, Lễ mừng lúa mới của người Gia Rai thường được tổ chức vào tháng 12 dương lịch, sau khi bà con đã thu hoạch xong nông sản. Mỗi hộ dân góp 1 ký gạo mới, 1 ghè rượu để chuẩn bị cho việc cúng lễ. Lễ cúng mừng lúa mới có phần lễ và phần hội.

Nơi tổ chức lễ thường được tổ chức ở nhà rông của làng vào khoảng 9h sáng. Sau khi chuẩn bị xong lễ vật, Già làng khấn,Cầu mong thần linh (Yang ơi kơdu, ơi kơdai, yang chứ, yang ia) và linh hồn ông bà tổ tiên ăn cơm mới phù hộ cho dân làng được mùa bội thu, mưa thuận gió hòa, năm sau thu hoạch nhiều hơn năm trước, lúa đầy chòi bắp đầy nhà ăn không hết.

[EasyDNNGallery|121460|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121461|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121462|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Lễ cúng mừng lúa mới tại nhà chủ lúa gồm lễ là 3 chóe rượu, 1 con heo. Già làng khấn cầu mong thần linh và linh hồn ông bà tổ tiên ăn cơm mới phù hộ cho dân làng được mùa bội thu, mưa thuận gió hòa, năm sau thu hoạch nhiều hơn năm trước, lúa đầy chòi bắp đầy nhà ăn không hết

Lễ vật gồm 1 con heo hoặc 1 con gà trống (nếu cúng con gà thì cơm, rượu mỗi thứ 1 chén,1 ché); 3 ché rượu; cơm 3 chén; rượu 3 chén; 1 cây nêu; 1 chòi lúa; 1 bó lúa còn nguyên hạt; 1 thúng lúa; Nia: 1 cái, thúng 1 cái, đĩa 3 cái, chén 6 cái, liềm 1 cái, gùi 3 cái.

Trong lễ cúng có 3 phần. Cúng ở rẫy lúa, cúng ở chòi lúa và cúng ở nhà chủ lúa. Lễ cúng mừng lúa mới tại nhà chủ lúa lễ vật gồm 3 chóe rượu, 1 con heo (các lễ vật được chuẩn bị trước). 

Phần cúng nhà chủ lúa được bắt đầu với động tác 7 lần chạm vào chóe rượu của thầy cúng là dâng lễ và cầu khấn 7 vị thần (thần đất, thần trời, thần nước, thần nuôi dưỡng, thần che chở, thần bảo vệ, thần lúa)xin phép các thần cho gia đình được rước hồn lúa và lúa về nhà. Hôm nay gia đình xin dâng các thần linh 1 chóe rượu và 1 con heo. 

[EasyDNNGallery|121463|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Theo phong tục tập quán của người dân tộc Gia Rai là mẫu hệ, chính vì vậy sau khi cúng xong nguời được mời rượu đầu tiên là người vợ và phụ nữ trong nhà

[EasyDNNGallery|121464|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Sau khi người vợ và phụ nữ trong nhà uống xong theo mời chủ lúa và anh của vợ chủ lúa, sau đó lần lượt khách đến dự từ lớn đến nhỏ cùng uống rượu 

Sau khi dâng lễ xong đến phần mời rượu, chóe rượu thứ 1 theo chế độ mẫu hệ, đầu tiên là người vợ, mẹ vợ, mẹ của chủ lúa cùng uống một lúc (người anh vợ của chủ lúa đang chia cho vợ chủ lúa 1 chén thịt heo, mẹ chủ lúa 1 chén thịt heo và chia cho thầy cúng chén thịt heo và 1 ống rượu), tiếp theo đến chủ lúa, anh vợ chủ lúa cùng uống rượu (lúc này thầy cúng chia cho chủ lúa 01 chén thịt và anh vợ chủ lúa 1 chén thịt), (Sau khi anh vợ uống xong) thì lấy 01 đùi trước của con heo trao cho thầy cúng để tạ ơn thầy cúng. Chóe thứ 2 được mời người Bác vợ của chủ lúa và người Bác của chủ lúa để tỏ lòng biết ơn 2 người bác. Chóe rượu thứ 3 được mời thầy cúng để tỏ lòng biết ơn. Sau phần lễ là phần hội, trong men rượu cần, tiếng cồng, tiếng chiêng, điệu xoan của đồng bào và du khách vang khắp núi rừng.

[EasyDNNGallery|121465|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121466|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121467|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121468|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|121469|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Sau phần nghi Lễ mừng lúa mới là phần hội, trong men rượu cần những tiếng cồng, tiếng chiêng, điệu xoan say đắm vang khắp núi rừng Tây Nguyên

[EasyDNNGallery|121470|Width|600|Height|500|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

Khách đến dự cùng uống rượu chung vui với đồng bào trong Lễ mừng lúa mới

Lễ mừng lúa mới không chỉ thể hiện bản sắc văn hóa độc đáo của người Gia Rai, mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh, tạo thành sợi dây gắn kết cộng đồng người Gia Rai trên khắp các buôn làng. Đây là nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Gia Rai cần được bảo tồn và gìn giữ để thế hệ con cháu tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

TRẦN HUẤN