VH- Trong những ngày qua, cơ quan chức năng của địa phương và Bộ Y tế đã tích cực vào cuộc để xem xét và đưa ra những giải pháp bước đầu đối với 42 người tại xã Kim Thượng (Tân Sơn, Phú Thọ) phát hiện nhiễm HIV/AIDS. Để có cái nhìn khách quan về vấn đề mà dư luận hiện đang rất quan tâm này, phóng viên Văn Hóa đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (ảnh).

Thưa ông, đến tại thời điểm này Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã có thể đưa ra nhận xét gì về tình hình nhiễm bệnh HIV tại xã này?

- PGS.TS Nguyễn Hoàng Long: Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Phú Thọ và qua kiểm tra thực tế tại xã cho thấy, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại xã Kim Thượng là vào năm 2012. Trong những năm gần đây số người nhiễm HIV mới được phát hiện và số người tử vong do AIDS tại địa bàn xã Kim Thượng có tăng. Đặc biệt, từ năm 2015 đến nay đã có 5 người tử vong vì AIDS.

Trước tình hình đó, ngành Y tế tỉnh đã triển khai nghiên cứu, làm xét nghiệm HIV và phát hiện được 42 người bị nhiễm HIV trên tổng số 490 mẫu tại xã này. Trong số người nhiễm HIV được phát hiện, có những người đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Điều này có thể cho thấy xã Kim Thượng là một điểm dịch HIV tích lũy đã lâu. Với tỷ lệ 42/490 thì tình hình dịch HIV ở đây được coi là khá nghiêm trọng, cao hơn khoảng 2,5 lần so với mức trung bình toàn quốc.

Vậy đến khi nào thì có kết luận về nguyên nhân gây bệnh tại đây?

- Một số nghi ngờ cho rằng do y sĩ tại địa phương dùng chung bơm kim tiêm là nguyên nhân lây lan dịch bệnh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy số người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS, nhưng mới đi khám tại nhà y sĩ này cách đây vài tháng. Như vậy, không thể kết luận việc lây nhiễm HIV là do y sĩ dùng chung bơm kim tiêm. Bộ Y tế đã giao cho Viện Vệ sinh – Dịch tễ Trung ương làm đầu mối, phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan có liên quan của tỉnh Phú Thọ khẩn trương triển khai nghiên cứu khoa học, khách quan để tìm hiểu nguyên nhân. Cần phải xem xét toàn diện các đường lây và các yếu tố liên quan như tình trạng người dân trong xã đi làm ăn xa khi nông nhàn, tình hình tệ nạn mại dâm, nghiện chích ma túy, cũng như nhiều yếu tố nguy cơ khác. Việc này cần có thời gian để thực hiện.

 Đoàn công tác của Cục Phòng, chống HIV/AIDS thăm một trong 42 bệnh nhân mới bị phát hiện nhiễm HIV/AIDS Ảnh: MINH HUỆ

Hiện nay, người dân bị nhiễm đang rất hoang mang. Địa phương cần phải làm thế nào để tránh những hệ lụy đáng tiếc xảy ra?

- Chính quyền địa phương cần thông báo kết quả xét nghiệm HIV cho những người không may bị nhiễm HIV; tư vấn, hỗ trợ để điều trị ngay bằng thuốc ARV miễn phí cho những người nhiễm HIV trong xã. Cần giải thích cho bệnh nhân, gia đình và cộng đồng hiểu rõ: Nếu một người nhiễm HIV mà được điều trị bằng thuốc ARV sớm và tuân thủ điều trị thì vẫn có thể sống khỏe mạnh và có tuổi thọ tương đương người không nhiễm HIV. Hơn nữa điều trị ARV sẽ giúp giảm tải lượng virus HIV trong máu và có thể giảm đến 95% khả năng lây nhiễm HIV cho vợ hay bạn tình qua quan hệ tình dục. Hiện nay, việc điều trị bằng thuốc ARV rất đơn giản. Thuốc ARV được cấp miễn phí tại bệnh viện huyện hoặc trạm y tế xã. Người nhiễm HIV có thể lĩnh thuốc hằng tháng về uống tại nhà; khi ổn định có thể ba tháng đến cơ sở y tế lĩnh thuốc một lần…

Bước tiếp theo tỉnh Phú Thọ và chính quyền huyện Tân Sơn làm gì để có thể kiểm soát được tình hình dịch bệnh?

- Chúng tôi đã chỉ đạo ngành y tế tỉnh Phú Thọ tổ chức mở rộng xét nghiệm HIV miễn phí cho người dân trong vùng và các khu vực khác của tỉnh Phú Thọ nếu có nhu cầu. Chỉ có xét nghiệm mới biết một người có nhiễm HIV hay không. Việc xét nghiệm sàng lọc tìm HIV hiện nay cũng rất đơn giản, có thể làm tại trạm y tế xã hoặc tại nhà.

QUỲNH HOA (thực hiện)