VHO - Sáng 14.2 (tức ngày mùng 5 Tết), tại thôn Lùm Nưa, xã Vạn Xuân, UBND huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Nàng Han.

Thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng trao chứng nhận công nhận Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Nàng Han cho lãnh đạo huyện Thường Xuân và xã Vạn Xuân

Dự Lễ đón nhận có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng; lãnh đạo Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL); Sở, ban, ngành cấp tỉnh, huyện Thường Xuân cùng đông đảo cán bộ, Nhân dân trên địa bàn và du khách thập phương.

Tại buổi lễ, thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng đã trao chứng nhận công nhận Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Nàng Han cho lãnh đạo huyện Thường Xuân và xã Vạn Xuân.

Lễ hội Nàng Han năm 2024 càng long trọng và ý nghĩa hơn khi được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng nhấn mạnh: Những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng của di sản văn hóa, tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác giữ gìn, bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời coi đó là nhiệm vụ quan trọng, một trong những động lực tạo nên bản sắc và sức mạnh nội sinh trong quá trình phát triển của tỉnh.

Tỉnh Thanh Hóa đã có nhiều di tích lịch sử, văn hóa được xếp hạng. Mới đây nhất, Lễ hội Nàng Han đã vinh dự được Bộ VHTTDL quyết định đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Lễ hội Nàng Han xưa đã được các thế hệ người dân gìn giữ, trao truyền cho đến hôm nay, giúp các thế hệ sau thêm tự hào về cội nguồn, về quê hương, đất nước.

Hoạt cảnh sân khấu tái hiện Nàng Han cùng dân bản đánh giặc

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Từng đề nghị các cấp chính quyền và Nhân dân huyện Thường Xuân phối hợp chặt chẽ với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các đơn vị có liên quan để triển khai nghiêm túc, hiệu quả Lễ hội Nàng Han và bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của lễ hội. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn nữa các giá trị của Lễ hội Nàng Han để giới thiệu, quảng bá di sản đến rộng rãi công chúng trong và ngoài tỉnh.

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp thiết thực, cụ thể để giữ gìn, phát huy bản sắc, truyền thống, các giá trị văn hóa tốt đẹp của Lễ hội trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với văn hóa, con người và lịch sử; góp phần đưa di sản thành tài sản, biến tiềm lực thành nguồn lực phát triển kinh tế của địa phương.

Lễ hội Nàng Han là dịp để đồng bào Thái xã Vạn Xuân tỏ lòng biết ơn đối với Nàng Han - người con gái dân tộc Thái của bản Lùm Nưa, với lòng dũng cảm, sự mưu trí đứng lên bảo vệ quê hương và người dân vùng tổng Trịnh Vạn

Theo Quyết định số 3413/QĐ-BVHTTDL ngày 10.11.2023 của Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong số 36 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ở khắp ba miền, tỉnh Thanh Hóa có ba lễ hội truyền thống được công nhận, gồm: Lễ hội Mường Khô (thuộc các xã Điền Trung, Điền Lư, Điền Quang, Điền Hạ, Điền Thượng, huyện Bá Thước), Lễ hội Nàng Han (xã Vạn Xuân, huyện Thường Xuân) và Lễ hội Sết Boóc Mạy (xã Cán Khê, huyện Như Thanh).

Lễ hội Nàng Han là lễ hội truyền thống của đồng bào 16 xứ Thái mường Chiềng Bán (hay Chiềng Ván) xã Vạn Xuân, huyện Thường Xuân. Lễ hội diễn ra vào những ngày đầu xuân, chính hội được tổ chức vào mùng 5 tháng Giêng hàng năm, kéo dài trong suốt cả mùa xuân. Lễ hội mang tính hướng thiện, phản ảnh đời sống văn hóa, tín ngưỡng của cộng đồng người Thái nói chung và người Thái mường Chiếng Bán nói riêng.

Lễ hội là dịp để đồng bào Thái xã Vạn Xuân tỏ lòng biết ơn đối với Nàng Han - người con gái dân tộc Thái của bản Lùm Nưa, với lòng dũng cảm, sự mưu trí đứng lên bảo vệ quê hương và người dân vùng tổng Trịnh Vạn. Đây một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc, sản phẩm văn hóa độc đáo do cộng đồng người Thái ở xã Vạn Xuân sáng tạo, gìn giữ và trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Bên cạnh những giá trị lịch sử về sự phát triển của người Thái ở Vạn Xuân được phản ánh rõ nét trong việc xây dựng bản làng, khai phá đất đai, lễ hội còn mang tính nhân văn và tính nguyên hợp cao; là một hình thức lễ hội đặc biệt, vừa có lễ, vừa có hội kết hợp với diễn xướng, múa hát tập thể.

Chính vì lẽ đó lễ hội đã tích hợp được nhiều giá trị văn hóa phi vật thể của tộc người Thái, với gần như đầy đủ các loại hình như ngữ văn truyền khẩu (truyền thuyết Nàng Han); các tập quán xã hội và tín ngưỡng (thờ cúng, làm đồ tế lễ); các tri thức, văn hóa dân gian về ẩm thực được thể hiện qua các lễ vật cúng...

Lễ hội gồm hai phần: Tế lễ trong hang Mường và phần hội. Phần tế lễ, thầy mo cùng nhân dân địa phương rước lễ vật từ thôn Lùm Nưa vào trong hang Mường để tế Nàng Han và các thần linh cai quản bản mường, cầu mong ấm no, hạnh phúc, mùa màng tươi tốt.

Phần hội diễn ra ở ngoài hang Mường. Mọi người vui chơi, múa hát quanh cây hoa và tham gia các trò chơi dân gian như đánh cồng chiêng, khua luống, nhảy sạp, kéo co, đẩy gậy, tò lẹ, tung còn... Đây là nét văn hóa truyền thống của đồng bào Thái xã Vạn Xuân. Thông qua lễ hội, nhân dân trong xã được giao lưu văn hóa, tăng thêm tình đoàn kết trong cộng đồng.

Lễ hội Nàng Han ngoài giá trị văn hóa, lịch sử còn mang ý nghĩa giáo dục các thế hệ con, cháu về lòng yêu nước, truyền thống chống giặc ngoại xâm, đạo lý uống nước nhớ nguồn, mà còn bảo tồn, gìn giữ những nét văn hóa của địa phương.

Cùng với Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Nàng Han, từ ngày 12 -14.2 (tức từ ngày mùng 3 đến ngày mùng 5 tháng Giêng năm Giáp Thìn), Lễ hội Nàng Han năm 2024 đã được huyện Thường Xuân tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao sôi nổi, thu hút đông đảo Nhân dân tham gia.

THANH THỦY