VH- Bê bối và tai tiếng đã buộc Viện Hàn lâm Thụy Điển phải đưa ra quyết định khó khăn và đau đớn là hoãn trao Giải thưởng Nobel về văn học năm 2018.

Từ năm 1901 đến nay, cơ quan này đảm trách việc thực hiện di chúc của nhà phát minh và nhà công nghiệp Alfred Nobel về trao giải thưởng hằng năm trên lĩnh vực văn học. Cũng từ đó đến nay, chỉ bởi chiến tranh thế giới thứ hai mà giải thưởng danh giá này bị gián đoạn, từ năm 1940 đến 1943. Việc không trao giải thưởng này cho năm nay, cho dù sang năm 2019 sẽ trao liền 2 lần, vì thế là chuyện “động trời” trên thế giới.

Nhưng quyết định ấy lại rất cần thiết và thức thời đối với Viện Hàn lâm Thụy Điển và vì thế là đúng đắn cho dù Viện Hàn lâm Thụy Điển không còn có sự lựa chọn nào khác nếu muốn khôi phục lại uy tín và nếu muốn việc trao giải thưởng danh giá này không bị biến dạng thành màn kịch vụng và trò hề. Và nếu muốn bảo tồn cả danh lẫn giá của giải thưởng Nobel về văn học thì không thể có quyết định khác.

Không ai phủ nhận giá trị to lớn về tinh thần của giải thưởng này. Nhưng giải thưởng nào cũng vậy, chúng chỉ có được giá trị thực sự và được tôn trọng khi quá trình xét chọn luôn minh bạch và công bằng, luôn đúng với những tiêu chí đã đề ra. Một khi hội đồng xét chọn không còn xứng đáng với trọng trách này nữa thì kết quả xét chọn không thể có được tính thuyết phục cao và không thể hoàn toàn đúng đắn, công minh và khách quan. Một khi những thành viên có quyền xét chọn không còn đáng được tin cậy về nhân phẩm và khả năng chuyên môn thì làm sao công chúng có thể tin được và chấp nhận được quyết định xét chọn của họ. Viện Hàn lâm Thụy Điển hiện trong tình trạng như thế nên có thể gây tổn hại cho danh và giá của giải thưởng Nobel về văn học. Dừng lại để tự sửa đổi, để khắc phục sai lầm và sai trái là cách giúp cơ quan này vớt vát lại những gì còn có thể vớt vát được cho chính nó trước hết và cho giải thưởng. 

LAM SA