VHO - Lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn năm 2024 được tổ chức trong 3 ngày, từ 14- 16.2.2024 (mùng 5- 7 tháng Giêng năm Giáp Thìn), địa điểm tại khu vực chùa Đọi Sơn (xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam).

Vào ngày chính hội mùng 7 tháng Giêng (tức ngày 16.2.2024), lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn 2024 đã trang trọng diễn ra các nghi thức truyền thống, giàu bản sắc. Đó là nghi thức rước kiệu linh vị vua Lê Đại Hành từ trên chùa Đọi xuống, kiệu rước thành hoàng làng cùng tổ nghề từ thôn Đọi Tam ra làm lễ tại sân Tịch điền; màn múa rồng và đánh trống khai hội; đọc văn trình; nghi thức nhập linh khí quân vương và thực hiện nghi trình cày tịch điền…

Năm nay, chương trình có nhiều thay đổi. Đây là lễ hội truyền thống dựa theo tích nhà vua xuống đồng cày ruộng và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Theo dòng lịch sử, cách đây 1.036 năm, vua Lê Đại Hành - vị vua đầu tiên trong các triều đại phong kiến Việt Nam đã chọn vùng đất Đọi Sơn tổ chức lễ Tịch điền nhằm khuyến khích, nhắc nhở người dân coi trọng, chăm lo sản xuất nông nghiệp.

Theo thời gian, Lễ hội Tịch điền bị mai một dần và được khôi phục lại vào năm 2009 với quy mô lớn, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự. Lễ hội đã tái hiện truyền thống "Dĩ nông vi bản" để khuyến khích sản xuất nông nghiệp.

Các đại biểu dự Lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn 2024

Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được phục dựng và bắt đầu tổ chức từ năm 2009 đến nay. Sử sách ghi rằng: “Đinh Hợi, năm thứ 8 (987), mùa Xuân, vua bắt đầu cày ruộng Tịch điền ở núi Đọi, được một chĩnh nhỏ vàng, lại cày ở núi Bàn Hải, được một chĩnh nhỏ bạc, vì thế đặt tên là ruộng Kim Ngân”.

Không chỉ cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương và giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ

Không chỉ cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn nhằm khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương và giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ.

Phần lễ Tịch điền có các nghi thức: rước trống, rước linh vị vua Lê Đại Hành từ chùa Long Đọi Sơn xuống chân núi và nhập với đoàn rước Thành hoàng Làng cùng tổ nghề trống Đọi Tam dưới chân núi Đọi. Đoàn rước tiến về khu ruộng mà trước đây vua Lê Đại Hành đã đi cày đầu năm, khuyến khích người dân trồng lúa, chăm lo nông nghiệp.

Tiếp đó, lễ bái yết Thần Nông cầu cho một năm mới mùa màng bội thu, nhân khang vật thịnh. Đặc biệt, nghi lễ cày tịch điền đã tái hiện hình ảnh vua Lê Đại Hành bước lên lễ đài khấn cáo vua Lê và Thần nông, sau đó lão nông này đội mũ cửu long, mặc áo hoàng bào xuống ruộng đi cày, theo sau vua là đoàn gieo hạt giống bao gồm đỗ xanh, lạc và thóc. Sau khi vua cày xong, các vị lãnh đạo địa phương và các lão nông xuống cày.

Nghi lễ cày tịch điền đã tái hiện hình ảnh vua Lê Đại Hành bước lên lễ đài khấn cáo vua Lê và Thần nông, sau đó lão nông này đội mũ cửu long, mặc áo hoàng bào xuống ruộng đi cày

Theo sau vua là đoàn gieo hạt giống bao gồm đỗ xanh, lạc và thóc

Sau đường cày của vua, đại diện lãnh đạo tỉnh Hà Nam thực hiện những đường cày đầu Xuân cầu cho một mùa màng bội thu.

Ông Lê Xuân Sĩ Nhiệm, người nhiều năm phụ trách dắt trâu cày trong Lễ hội Tịch điền cho biết: "Tôi đã có 14 năm liền tham dự lễ hội Tịch Điền. Như thông lệ hàng năm, tôi là người được giao nhiệm vụ dắt trâu cho các lãnh đạo cấp cao của Nhà nước trong ngày mở hội. Mong rằng sau lễ Tịch điền năm nay, các vị tiên hiền sẽ minh chứng và phù hộ cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, nhà nhà yên ấm".

Màn múa trống sôi động

Theo lãnh đạo thị xã Duy Tiên, tại Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn 2024, ngoài màn múa trống, màn múa rồng, phần trang trí khánh tiết có sự thay đổi khi kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, phù hợp với thực tiễn. Nét mới của Lễ hội năm nay là ngoài các hoạt động như: trò chơi dân gian, hội thi vẽ trang trí trâu, trưng bày gian hàng giới thiệu các sản phẩm đặc trưng của Hà Nam... còn có thêm phần thi cày ruộng, tạo không khí sôi nổi, thu hút người dân và du khách về tham dự, tạo ấn tượng về nét văn hoá đặc sắc của địa phương.

Đây cũng là năm đầu tiên tổ chức cuộc thi cày tranh giải Nhất, Nhì, Ba giữa các đội thuộc các thôn trên địa bàn xã Tiên Sơn.

Bên cạnh đó, vẫn duy trì hội thi trang trí trâu, nhưng trâu được chọn cày Tịch điền không tham gia hội thi này.

Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2024 diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 14 – 16.2.2024 (tức ngày 5 - 7 tháng Giêng năm Giáp Thìn). Ngoài phần lễ gồm các nghi lễ tâm linh quan trọng, năm nay, BTC lễ hội đã tổ chức Hội thi vẽ, trang trí trâu; các trò chơi dân gian như: đánh đu, bịt mắt bắt dê, đi cầu khỉ, bịt mắt đập niêu, kéo co…; thi làm bánh dày của các dòng họ làng Đọi Tam; tổ chức giải vật Tịch điền mở rộng năm 2024, thi đấu cờ tướng, bóng chuyền hơi; trưng bày triển lãm các gian hàng giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tiêu biểu của tỉnh Hà Nam và thị xã Duy Tiên…

Không khí lễ hội sôi động với nhiều trò chơi dân gian thu hút nhân dân địa phương và du khách

Với ý nghĩa khuyến nông sâu sắc, là nét đẹp văn hóa trở về nguồn cội, với những nội dung mới được điều chỉnh, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn Xuân Giáp Thìn là điểm đến đầu Xuân thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương về dự.

THẢO PHƯƠNG; ảnh: TRẦN HUẤN