VHO - Khẳng định kết quả của ngành VHTTDL trong năm 2023 đã đóng góp tích cực vào thành tựu chung của đất nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, bước sang năm 2024, toàn ngành tự tin, bản lĩnh và mạnh mẽ hơn để phát huy tối đa sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam và vững bước đi lên. Trong mọi hoàn cảnh, văn hóa chính là sức mạnh nội sinh để dân tộc ta luôn kiên cường, không khuất phục trước mọi khó khăn. “Văn hóa còn thì dân tộc còn. Văn hóa mất thì dân tộc mất…”.

 Sáng 3.1 tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự và chủ trì Hội nghị tổng kết công tác năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024 do Bộ VHTTDL tổ chức. Hội nghị được kết nối trực tuyến từ điểm cầu Hà Nội đến 63 điểm cầu các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tham dự Hội nghị có Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng; lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo Bộ VHTTDL và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

“Sức mạnh nội sinh của dân tộc” được phát huy mạnh mẽ

Thủ tướng Phạm Minh Chính vui mừng nhận thấy, thời gian qua, vị trí, vai trò, tầm quan trọng của các lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch ngày càng được nâng cao hơn, toàn diện hơn, sâu sắc hơn cả về nhận thức và hành động.

Nhắc lại những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng, của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”; Văn hóa là nền tảng tinh thần, là sức mạnh nội sinh của dân tộc; “Văn hóa còn thì dân tộc còn. Văn hóa mất thì dân tộc mất”; Văn hóa có tính dân tộc, khoa học, đại chúng; Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội…, Thủ tướng nhấn mạnh, những quan điểm lớn và xuyên suốt này khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đến lĩnh vực văn hóa.

Thủ tướng nhận định, chúng ta bảo vệ, xây dựng, phát triển đất nước dựa trên nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá. Trong đó, nội lực gồm 3 trụ cột chính là con người, thiên nhiên và truyền thống văn hóa lịch sử. Chúng ta đã làm tốt việc phát huy những thành tố trụ cột này, đặc biệt, văn hóa được xác định là “sức mạnh nội sinh của dân tộc” đã được phát huy mạnh mẽ. Những kết quả này cần được tiếp tục làm tốt hơn nữa trong thời gian tới.

“Dân tộc ta không bao giờ khuất phục trước khó khăn, thách thức và trước bất cứ kẻ thù nào. Có những lúc tưởng như đã bị dồn vào chân tường, nhưng chúng ta vẫn kiên cường, ứng biến linh hoạt để vượt lên, để đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Rõ hơn những nhận định này, Thủ tướng nêu bật kết quả toàn ngành đã nỗ lực đạt được trong năm 2023. Những kết quả quan trọng của toàn ngành VHTTDL đã đóng góp tích cực vào thành tựu, kết quả chung của đất nước.

Theo đó, bám sát chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, trong năm 2023, Bộ đã hoàn thành 133/148 (90%) nhiệm vụ Chính phủ giao; chủ động, tích cực tham mưu đẩy mạnh công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Nhiều hội nghị quan trọng bàn về cơ chế, chính sách, giải pháp thúc đẩy phát triển VHTTDL được tổ chức thành công như Hội nghị toàn quốc đầu tiên về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, 2 hội nghị toàn quốc về du lịch, hội nghị về phát triển thể thao thành tích cao.

Ngành tổ chức thành công chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về Văn hóa Việt Nam (1943-2023); kỷ niệm 78 năm Ngày thành lập Ngành văn hóa (28.8.1945 - 28.8.2023)… Nhiều giá trị văn hóa truyền thống, di sản văn hóa của dân tộc được kế thừa, bảo tồn, tôn tạo, phát triển và được quốc tế công nhận. UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là Di sản Thiên nhiên thế giới. Việt Nam lần thứ hai trúng cử thành viên của Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027; Đà Lạt và Hội An trở thành Thành phố sáng tạo của UNESCO… Môi trường văn hóa cơ sở và phong trào TDĐKXDĐSVH tiếp tục phát triển có chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực; phát huy giá trị và vai trò của gia đình, cộng đồng và xã hội; chuyển biến tích cực trong xây dựng, phát triển con người Việt Nam toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong lĩnh vực thể thao, TDTT quần chúng tiếp tục phát triển sâu rộng. Thể thao thành tích cao tiếp tục đạt nhiều kết quả ấn tượng. Về du lịch, Bộ chủ động tham mưu Chính phủ ban hành các chính sách đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp du lịch phục hồi và phát triển. Du lịch Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng bứt phá khi khách du lịch quốc tế năm 2023 ước đạt 12,5 triệu lượt (vượt xa mục tiêu 8 triệu lượt khách và gấp 3,5 lần năm 2022); khách du lịch nội địa ước đạt 108 triệu lượt, vượt 5,8% kế hoạch; tổng thu từ du lịch ước đạt 672.000 tỉ đồng, vượt 3,38%.

Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, với nền tảng thành công đã có, với nguồn sức mạnh nội sinh vô cùng quan trọng, đội ngũ làm công tác VHTTDL nước nhà tiếp tục chung sức, đoàn kết, đồng lòng, đổi mới sáng tạo và cống hiến nhiều hơn nữa để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong năm 2024, khẳng định vị thế và vai trò trong mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

 Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 của ngành VHTTDL. Ảnh: TR.HUẤN

Truyền thống và hiện đại, sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại

Thủ tướng nhấn mạnh, để phát huy tối đa tiềm năng để tiếp tục phát triển, phải luôn chủ động, đổi

 mới sáng tạo, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, quốc tế hóa nền văn hóa Việt Nam và dân tộc hóa văn hóa thế giới.

Một số tồn tại cũng như khó khăn, thách thức đang đặt ra đòi hỏi toàn ngành cần nỗ lực vượt qua. Trong đó, dù tiềm năng lớn nhưng thể chế, cơ chế, chính sách cho VHTTDL còn hạn hẹp. Chính sách bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc chưa hoàn thiện. Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa và Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam trong giai đoạn mới cần sớm được hoàn thiện, ban hành.

Thủ tướng nhấn mạnh một số vấn đề như đời sống vật chất và tinh thần của nghệ sĩ, vận động viên... còn khó khăn, cần những cơ chế, chính sách phù hợp. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, nhất là vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa còn thiếu đồng bộ. Lĩnh vực TDTT còn hạn chế, bất cập ở cả thể thao quần chúng và thể thao thành tích cao. Du lịch vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Một số vụ việc phức tạp để kéo dài gây thất thoát, lãng phí nguồn lực, bức xúc trong dư luận. Công tác truyền thông chính sách còn chưa đạt hiệu quả như mong muốn...

Thủ tướng mong muốn những bất cập này sẽ được toàn ngành đoàn kết, chung tay tháo gỡ. Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ mong muốn đất nước sẽ có thêm những công trình, thiết chế văn hóa, thể thao tầm vóc, vừa mang bản sắc dân tộc, vừa tạo dấu ấn đột phá, tầm cỡ thế giới.

Thủ tướng nhấn mạnh, cần tiếp tục nghiêm túc quán triệt, thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về VHTTDL; chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021. Nhận định năm 2024 sẽ tiếp tục có những khó khăn, thách thức, Thủ tướng yêu cầu Bộ, ngành tự tin, bản lĩnh và mạnh mẽ hơn để phát huy tối đa sức mạnh của nền văn hóa, sức mạnh nội sinh, sức mạnh con người Việt Nam để vững bước đi lên. Một số phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm cũng đã được Thủ tướng lưu ý. Trong đó có nhiệm vụ khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền ban hành Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035; Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam trong giai đoạn mới. Tiếp tục bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị di sản, văn hóa dân tộc; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, khai thác di sản; từng bước giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển. Ưu tiên đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo đi đôi với nâng cao chất lượng, hiệu quả hệ thống thiết chế văn hóa. Phát huy mạnh mẽ vai trò của gia đình trong bồi dưỡng, xây dựng đạo đức, nhân cách con người, đề cao chuẩn mực giá trị đạo đức xã hội.

Củng cố nâng cao hiệu quả, đổi mới mô hình hoạt động, cách thức quản lý của cơ quan quản lý nhà nước về TDTT. Đổi mới phong trào TDTT quần chúng gắn với cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”. Đẩy mạnh phát triển thể thao thành tích cao chuyên nghiệp, tiếp tục thực hiện chiến lược đầu tư trọng điểm cho các môn thể thao Việt Nam có lợi thế… Về du lịch, tổ chức đánh giá, tổng kết việc thi hành Luật Du lịch 2017; sơ kết việc thực hiện Nghị quyết số 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Trong giai đoạn phát triển mới, Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành VHTTDL sẽ phát huy truyền thống tốt đẹp và kết quả đã đạt được, tiếp tục chung sức, đoàn kết, đồng lòng, kỷ luật, kỷ cương, đổi mới sáng tạo hơn nữa, cống hiến nhiều hơn nữa; xứng đáng là những “chiến sĩ xung kích” trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, với khí thế mới, động lực mới tạo thành công mới, hoàn thành xuất sắc mục tiêu, nhiệm vụ năm 2024, phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, góp phần vì mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Phát huy vai trò động lực đối với sự phát triển bền vững đất nước

 Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng điều hành Hội nghị

Trân trọng cảm ơn Thủ tướng đã gửi gắm nhiều thông điệp quan trọng đối với sự phát triển của toàn ngành trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Thủ tướng đã gợi mở những nhiệm vụ trọng tâm để từ đó, toàn ngành VHTTDL sẽ cùng tạo sức mạnh tổng hợp để đạt được những thành tựu mới trong năm 2024. Bộ trưởng khẳng định, ngành VHTTDL sẽ quán triệt, cụ thể hóa những chỉ đạo của Thủ tướng thành hành động trong chương trình, nhiệm vụ của năm. “Bộ VHTTDL mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ phát triển các lĩnh vực VHTTDL, tạo động lực quan trọng góp phần vào sự phát triển của đất nước”, Bộ trưởng bày tỏ.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, năm 2023 đã đi qua với nhiều dấu ấn về kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa của đất nước. Đây cũng là năm toàn ngành VHTTDL được đón nhận nhiều hơn sự quan tâm, lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Thủ tướng Chính phủ, sựủng hộ, hưởng ứng tích cực của nhân dân với vai trò chủ thể sáng tạo trong xây dựng và phát triển văn hóa. Bám sát phương châm hành động của Chính phủ năm 2023 “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả”, quán triệt phương châm “Quyết liệt hành động - Khát vọng cống hiến” đã được ngành đề xuất, thực hiện từ đầu nhiệm kỳ, trong năm qua, toàn ngành tiếp tục có những thay đổi căn bản, toàn diện tư duy từ “làm văn hóa” sang “quản lý nhà nước về văn hóa”.

Trong năm, toàn ngành đã chủ động rà soát các “khoảng trống” trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về VHTTDL để tham mưu đề xuất Chính phủ, Quốc hội nhiệm vụ hoàn thiện thể chế, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước thông qua công cụ pháp luật, đồng thời “khơi thông” nguồn lực, “kiến tạo” sự phát triển mà điểm nhấn quan trọng được Đảng, Chính phủ, Quốc hội giao chủ trì là xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035.

 Toàn ngành đã tập trung tham mưu trúng, đúng, kịp thời cho Cấp ủy Đảng trong việc cụ thể hóa các chủ trương, quan điểm của Đảng về văn hóa. Chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Đề cương về Văn hóa Việt Nam với 3 nội hàm Dân tộc, Khoa học và Đại chúng được lan tỏa, các thành tố về hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới được lượng hóa để vận dụng trong thực hiện, làm cơ sở cho nhiều Tỉnh, Thành ủy trong xây dựng, ban hành Nghị quyết chuyên đề về văn hóa. Từ đó, có thể nhận định, nhận thức về văn hóa đã có sự thay đổi theo hướng tích cực và cho phép kỳ vọng “Nhận thức đúng sẽ có hành động đẹp”.

 Toàn cảnh Hội nghị

Bên cạnh đó, công tác xây dựng môi trường văn hóa gắn với xây dựng con người văn hóa đã đi đúng hướng, lấy địa bàn cơ sở làm trọng tâm, nhân dân là chủ thể để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa. Nhận thức sâu sắc hơn về vai trò văn hóa là động lực đối với sự phát triển bền vững đất nước, phát triển văn hóa cần sự chung tay của các cấp, các ngành, Bộ VHTTDL đã phối hợp chặt chẽ với các Ban, Bộ, ngành, địa phương để nâng tầm quy mô tổ chức, chất lượng các sự kiện văn hóa nghệ thuật cấp vùng, cấp quốc gia.

Quan tâm mạnh mẽ hơn việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế quan trọng của đất nước. Với sự quan tâm, chủ trì của Thủ tướng Chính phủ, Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam lần thứ nhất do Bộ VHTTDL tham mưu đã được tổ chức thành công, làm cơ sở cho việc đề xuất, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Chiến lược mới về phát triển công nghiệp văn hóa trong giai đoạn tới…

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, điểm lại những kết quả đã đạt được, toàn ngành càng nhận thức thấu đáo rằng, “không được chủ quan, tự mãn và càng không được nhụt chí, nản lòng trước khó khăn như lời Tổng Bí thư đã căn dặn ngành ta trong Thư chúc mừng nhân dịp Hội nghị Tuyên dương gương điển hình tiên tiến trong lĩnh vực văn hóa toàn quốc năm 2023, kỷ niệm 78 năm ngày thành lập Ngành, để năm 2024 phát huy vai trò động lực của VHTTDL đối với sự phát triển bền vững đất nước”. 

 PHƯƠNG ANH; ảnh: TRẦN HUẤN