VHO - Nhận lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ ngày 10-11.9.2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến thăm chính thức cấp Nhà nước tới Việt Nam. Trong khuôn khổ chuyến thăm, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã hội kiến Tổng thống Joe Biden và tặng Tổng thống một cuốn sách đặc biệt: Một con người, một con đường và một lịch sử: Hồ Chí Minh - Thư gửi nước Mỹ do Nhà xuất bản (NXB) Hội Nhà văn ấn hành.

Bìa cuốn sách Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng làm quà tặng cho Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: DƯƠNG MINH LONG

Sáng ngời cốt  cách Chủ tịch Hồ Chí Minh 

Chia sẻ về câu chuyện “bếp  núc” của cuốn sách, nhà thơ  Nguyễn Quang Thiều, Chủ  tịch Hội Nhà văn Việt Nam  cho hay, ý tưởng phát hành  cuốn sách đến từ việc Hội  Nhà văn Việt Nam dự định lập  tủ sách tại NXB của Hội.
Tủ  sách nằm trong dự án khánh  thành, khai trương Trung tâm  phát triển, quảng bá sách văn  học Việt Nam. Điểm đặc biệt  của tủ sách nằm ở chỗ, đây sẽ  là tủ sách chuyên trưng bày,  quảng bá những tác phẩm  viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh  được xuất bản trên thế giới.  Những tập thơ kinh điển của  nhiều nhà thơ nổi tiếng trên  thế giới, viết về Bác trong hàng  chục năm qua từ năm 1945  được sưu tầm, đưa vào tủ sách.  Cuốn sách Một con người, một  con đường và một lịch sử: Hồ  Chí Minh - Thư gửi nước Mỹ là cuốn sách khởi đầu cho dự án  tủ sách cùng tên. 
“Khi có ý tưởng về tủ sách,  chúng tôi đã báo cáo với Chủ  tịch nước Võ Văn Thưởng, khi  ấy giữ cương vị là Thường trực Ban Bí thư. Sau khi lắng nghe, ông Võ Văn Thưởng đã lập tức  đồng ý và thể hiện sự tâm đắc.  Ông cũng đề nghị NXB Hội  Nhà văn làm một cuốn đặc biệt  cả về nội dung lẫn hình thức để gửi tặng Tổng thống Joe  Biden”, nhà thơ Nguyễn  Quang Thiều nhớ lại. 
Sau khi nhận được ý  kiến của Thường trực Ban  Bí thư khi đó, các thành  viên của NXB Hội Nhà văn  đã họp bàn, quyết tâm làm  nên một cuốn sách với những giá trị văn hóa, lịch  sử đặc biệt. Dành nhiều  tâm huyết, NXB đã kết  nối, sưu tầm những bức  thư của Chủ tịch Hồ  Chí Minh gửi nước Mỹ được lưu trữ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Viện Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao và thậm chí là cả những cơ quan ngoại giao của Mỹ... Với những bản dịch  tiếng Anh, NXB giữ nguyên để  tôn trọng nguyên tác. Với một  số bức thư Bác gửi được đăng  trên Báo Nhân Dân, chưa có  bản dịch, NXB đã mời 2 dịch  giả để dịch cuốn sách. Trong  đó, có một người là giáo sư,  nhà thơ tên tuổi của Mỹ luôn  dành cho Bác những tình cảm  trân quý nhất. Việc dịch một  số bức thư của Bác sang tiếng  nước ngoài nhằm giúp bạn bè  quốc tế có thể hiểu chính xác  nội dung của lá thư; hiểu rõ  hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh  và sức lan tỏa của cuộc cách  mạng giải phóng dân tộc. 
Điểm đặc biệt của cuốn sách  còn đến từ những giá trị văn  hóa được lột tả qua phần hộp  đựng của cuốn sách. Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, các nhà thiết kế làm hộp bằng  gốm men lam, do các nghệ  nhân Huế thực hiện. Riêng  phần gốm men, các nghệ  nhân phải làm đến 3 lần mới  thành công, để đảm bảo độ  tinh xảo, màu sắc cũng như sự  rõ nét trong từng chi tiết.  

Hơn cả một cuốn sách

Tiếp tục với trang bìa, nhà  thơ Nguyễn Quang Thiều  chia sẻ, để lựa chọn được bức  ảnh cho trang bìa cuốn sách,  các thành viên của NXB đã  phải dày công sưu tầm những tấm hình về Bác của những  nhiếp ảnh gia, phóng viên  nước ngoài. “Mặc dù ảnh của  những nhiếp ảnh gia nổi tiếng  trong nước chụp Bác nhiều  nhưng chúng tôi vẫn muốn  lựa chọn bức ảnh của nhiếp  ảnh gia quốc tế, để lan tỏa  thông điệp về hình ảnh Chủ  tịch Hồ Chí Minh luôn trong  trái tim nhân loại. Bức ảnh  được chọn là của một phóng  viên người Pháp. Hình ảnh  Người trong bức ảnh, thông  qua đôi mắt đã toát lên những  suy tưởng; thể hiện ý chí, khát  vọng mãnh liệt về một đời tận  hiến vì nước, vì dân. Để thêm  phần trang trọng, khung ảnh  cũng được làm bằng da khâu  tay”, Chủ tịch Hội Nhà văn  Việt Nam cho hay. 

Với phần nội dung, cuốn  sách đã giới thiệu những bức  thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh  gửi cho nước Mỹ; từ những học  sinh, phụ nữ, người dân bình thường, nhà báo tới những sĩ  quan, Thượng nghị sĩ, Ngoại  trưởng và Tổng thống. Dù ở  bất cứ hoàn cảnh nào của lịch  sử, gửi cho ai và vì lý do gì,  những lá thư đều chứa đựng  tinh thần nhân văn cao cả, thể  hiện khát vọng hòa bình, ý chí  đấu tranh cho độc lập, tự do và  lòng tự hào dân tộc.  
Bức thư đầu tiên được  viết năm 1919, ký tên người  thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc. Bức thư cuối cùng viết năm 1969, ký tên Hồ Chí  Minh, Chủ tịch một quốc gia  độc lập. Những bức thư ngắn  gọn trải dài trong suốt nửa  thế kỷ nhưng đã dựng nên  chân dung một con người vĩ  đại mang tên Hồ Chí Minh; khắc họa một con đường chân  chính, dựng nên một lịch sử  kiêu hãnh của dân tộc Việt  Nam. Những bút tích, chữ ký  của Bác trong từng giai đoạn cũng đều được thể hiện rõ  nét trong cuốn sách nhằm tái  hiện lại một giai đoạn lịch sử. Phông chữ được chọn giống  như loại chữ đánh từ máy chữ Hermes mà Bác Hồ từng sử  dụng nhiều năm. Các trang in được đóng rời bằng tay. 

Với những ý nghĩa đặc biệt đó, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã quyết định chọn cuốn sách làm món quà đặc biệt tặng Tổng thống Mỹ Joe Biden nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của ông tới Việt Nam. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh, nếu tính từ bức thư đầu tiên được viết với  danh xưng người thanh niên  yêu nước Nguyễn Ái Quốc thì  thời gian đã đi qua hơn một  thế kỷ; còn bức thư cuối cùng  được viết bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh thì đã hơn nửa thế kỷ  trôi qua. Đã có biết bao đổi thay trên đất nước Việt Nam cũng như thế giới, nhưng tình yêu Tổ quốc, nhân loại, khát vọng tự do của một con người đại diện cho dân tộc mình mãi mãi không bao giờ thay đổi. 

Hơn cả một cuốn sách, một con người, một con  đường và một lịch sử: Hồ  Chí Minh – Thư gửi nước Mỹ đã gửi đi bức thông  điệp đến nước Mỹ và bạn  bè quốc tế về cốt cách văn  hóa của một nhà yêu nước vĩ đại, một chiến sĩ cộng  sản kiên cường. Người là  tấm gương sáng ngời, mẫu  mực về đạo đức cách mạng; biểu tượng về ý chí, nghị  lực và sự phấn đấu, hy sinh  không ngừng vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân  dân. Người để lại cho dân tộc  ta di sản vô cùng quý báu,  đó là thời đại, sự nghiệp, tư  tưởng, đạo đức, phong cách  Hồ Chí Minh.

ĐÌNH TOÁN