VHO - Dù đã có nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng do tự chế pháo nổ, tuy nhiên, càng gần đến dịp tết, tình trạng mua thuốc nổ để tự chế pháo sử dụng, đem đi tiêu thụ vẫn tiếp diễn. Điều đáng nói, các vụ tai nạn liên quan đến pháo, phần lớn đều xuất phát từ việc đặt mua thuốc nổ online, sau đó lên mạng xã hội học cách chế tạo pháo và sự cố thường xảy ra trong quá trình này.

Liên tiếp phát hiện các vụ chế tạo pháo
Hàng năm, cứ vào thời điểm trước và trong dịp Tết, tình trạng chế tạo, tàng trữ, buôn bán và sử dụng pháo nổ, trái phép lại gia tăng và diễn biến phức tạp. Điều đáng nói là hiện nay đã có rất nhiều vụ việc các em học sinh, thanh, thiếu niên tự tìm hiểu, chế tạo pháo trái phép thông qua các trang web trên mạng xã hội. Mới nhất vào chiều 5.12, Công an xã Sơn Phú (huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) vừa phát hiện 4 học sinh (đang học THCS) có hành vi mua bán các tiền chất gây nổ trên mạng xã hội để chế tạo pháo nổ.

Tại cơ quan Công an, các học sinh này thừa nhận, nguyên nhân do thường xuyên theo dõi các video hướng dẫn chế tạo pháo nổ. Sau đó, thông qua các kênh bán hàng điện tử và mạng xã hội, 4 học sinh đã tìm mua hóa chất, vật liệu để chế tạo pháo nổ theo hướng dẫn của video. Bước đầu, lực lượng công an đã thu giữ 1,2kg tiền chất thuốc nổ, 6 quả pháo tự chế, 3m dây cháy chậm. Công an đã lập hồ sơ xử lý vụ việc, đồng thời phối hợp với gia đình và nhà trường có biện pháp xử lý học sinh vi phạm.

Trước đó, ngày 23 – 24.11, Công an Hương Khê (Hà Tĩnh) đã phát hiện 9 trường hợp trong độ tuổi học sinh có liên quan đến hành vi tàng trữ, chế tạo pháo. Các học sinh này khai nhận đã đặt mua hóa chất, công cụ trên mạng về sau đó tự chế pháo hoa. Lực lượng chức năng đấu tranh mở rộng và phối hợp với nhà trường, gia đình trong quản lý, giáo dục, răn đe các em.

4 học sinh đang học THCS huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) cùng tang vật pháo nổ tự chế. Ảnh: Công an cung cấp.

Thời gian qua, lực lượng chức năng Hà Tĩnh đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc, đối tượng liên quan đến hành vi chế tạo pháo. Thiếu tá Phạm Đình Sang, Đội trưởng Đội Đăng ký, quản lý vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo (Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội Hà Tĩnh) cho biết: “Từ đầu năm đến nay, Công an tỉnh đã bắt giữ 243 vụ/400 đối tượng, thu giữ 6,5 tấn pháo, 1.219 quả pháo, 1,55 kg thuốc pháo, 37,7 kg tiền thuốc pháo. Trong đó, ngoài các vụ về mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép, lực lượng chức năng bắt giữ, xử lý 16 vụ/39 đối tượng chế tạo pháo trái phép; 101 vụ/126 đối tượng sử dụng trái phép. Cơ quan chức năng đã khởi tố 40 vụ/86 bị can; xử phạt vi phạm hành chính 203 vụ, 314 đối tượng với số tiền hơn 1,4 tỷ đồng. Điều đáng nói, trong số các vụ án xử lý về chế tạo, sử dụng trái phép pháo, nhiều đối tượng đang lứa tuổi thanh thiếu niên, học sinh; thời điểm cận tết, hành vi vi phạm về pháo xảy ra nhiều nhất trong năm. 
Tai nạn thương tật suốt đời
Đã có nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng do tự chế pháo nổ, nếu nhẹ là bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính, còn nặng hơn sẽ bị xử lý hình sự. Đáng lo ngại nhất là các em học sinh có thể bị thương tật, thậm chí là tử vong. Đã nhiều ngày trôi qua, nhưng vụ tai nạn xảy ra tại trên địa bàn thôn 8, xã Đỉnh Bàn (Thạch Hà) tối 17.11 xảy ra một vụ nổ khiến 1 người tử vong, 2 người bị thương nặng khiến nhiều người thương xót. Nạn nhân của vụ tai nạn đều ở độ tuổi thanh thiếu niên 15 - 24 tuổi. Điều tra ban đầu, cơ quan chức năng phát hiện chất lưu huỳnh và một số chi tiết liên quan, vụ nổ xảy ra nghi do chế tạo pháo.
Nhiều vụ tai nạn liên quan đến việc học sinh tự chế pháo nổ, trong đó có nhiều vụ dẫn đến hậu quả dai dẳng. Ngày 25.12.2022, sau khi mua thuốc nổ (nghi là lưu huỳnh) trên mạng xã hội, một nam sinh đang học tại một trường THCS ở xã vùng biển huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đã sử dụng máy xay sinh tố để xay chất nổ, mục đích là để chế tạo pháo. Quá trình đó, thuốc phát nổ khiến em này phải nhập viện trong tình trạng chấn thương nặng ở tay và vùng mặt. Đến nay nam sinh phải mang thương tật suốt đời. Hay như em Đ.B.L. (SN 2004) tử vong do vết thương quá nặng. Theo xác minh, em L. cùng các bạn đã liên hệ qua Facebook để tìm mua các vật liệu chế tạo thuốc nổ rồi lên Youtube xem video hướng dẫn chế tạo và làm theo dẫn tới hậu quả đau lòng. Tối 19.1.2020, sau khi tự chế pháo từ tinh diêm, em L.T.S. (SN 2005, HS Trường THCS Cẩm Trung - Cẩm Xuyên) bị bỏng nặng vùng mặt, suýt mù mắt…

Nổ lớn trong đêm do pháo tự chế tại xã Đỉnh Bàn, Thạch Hà (Hà Tĩnh) khiến 1 người tử vong, 2 người bị thương nặng

Tại Nghệ An, vào đầu tháng 12.2022, một nam sinh trên địa bàn huyện Thanh Chương cũng phải nhập viện trong tình trạng dập nát bàn tay. Sự việc được cho là trong quá trình chế tạo pháo nổ, do bất cẩn dẫn đến thuốc pháo bén lửa phát nổ gây sát thương. Tại các huyện Tân Kỳ và Nam Đàn liên tiếp 2 vụ nổ trong quá trình chế tạo pháo dịp sát tết Nguyên đán do các em học sinh THTP thực hiện, đã khiến 5 học sinh thương vong. Trong số này, một nam sinh tại trường THPT Tân Kỳ 3 đã không qua khỏi, còn một nam sinh lớp 10 trường THPT Mai Hắc Đế (Nam Đàn) phải phẫu thuật cắt bỏ hai bàn tay không thể phục hồi.
Trên thực tế, chỉ cần gõ cụm từ “hướng dẫn làm pháo nổ” trên trang tìm kiếm thông tin Google, trong khoảng 0,23 giây đã cho ra hơn 5 triệu kết quả. Đặc biệt, trên YouTube - một nền tảng chia sẻ video trực tuyến lớn nhất thế giới còn có những video hướng dẫn làm pháo nổ một cách chi tiết với hàng triệu lượt xem, hàng trăm ngàn lượt thích, bình luận, cổ vũ và hỏi về cách làm pháo. Các video được chia sẻ một cách công khai, được đón nhận, bất chấp sự nguy hiểm có thể xảy ra và việc đốt pháo nổ bị cấm từ lâu.
Theo cơ quan điều tra cho biết, dự báo từ nay đến tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật về pháo sẽ diễn biến phức tạp. Hiện nay, Công an tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An đã tham mưu UBND tỉnh sẵn sàng mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm vào dịp trước Tết. Trong đó, lực lượng công an sẽ tập trung công tác quản lý, tuyên truyền, vận động thu hồi và phòng ngừa, đấu tranh quyết liệt với các vi phạm về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo, không để diễn biến phức tạp trong dịp tết Nguyên đán; đồng thời, kiên quyết xử lý với đối tượng này. Bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng công an, chính quyền địa phương, cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ ngành giáo dục và đặc biệt là chính mỗi gia đình trong việc quan tâm, giáo dục nâng cao ý thức để con em hiểu và tránh xa những hành vi vi phạm liên quan đến pháo nổ.

                                                                                                                                                                      PHẠM NGÂN