Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Chính trị

29 Tháng Ba 2024

Khát vọng phục dựng Điện Kính Thiên

Thứ Tư 12/10/2022 | 10:36 GMT+7

VHO- Tại hội thảo khoa học quốc tế về nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội diễn ra mới đây, một lần nữa lại dấy lên khát vọng phục dựng Điện Kính Thiên, vấn đề đã được bàn thảo từ rất lâu nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được.

 Du khách tham quan bậc thềm rồng Điện Kính Thiên Ảnh: TRẦN HUẤN

Các chuyên gia, học giả trong nước và quốc tế chung nhận định, trong các nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị Khu di tích Hoàng thành Thăng Long thì nghiên cứu, khôi phục không gian Chính điện Kính Thiên là nhiệm vụ đặc biệt, bởi vị trí và tầm quan trọng không gì có thể thay thế của không gian này.

Hiện giờ là cơ hội và đã đến lúc phải làm

PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam nhấn mạnh, không gian Điện Kính Thiên thời Lê là không gian thiêng quan trọng nhất của kinh đô Thăng Long trên các phương diện quy hoạch kinh đô, kiến trúc, nghệ thuật, mỹ thuật, tâm linh, vị trí và chức năng. Đây là nơi diễn ra các nghi thức quốc gia quan trọng nhất của đất nước, nơi đề ra các quyết sách dựng nước, giữ nước thành công của các cấp lãnh đạo cao nhất trong suốt chiều dài hàng nghìn năm lịch sử. Không gian này được cấu trúc bởi ba thành phần kiến trúc cơ bản gồm: Chính điện Kính Thiên, sân Đan Trì (sân Đại Triều) và Đoan Môn. Điều này đã được minh chứng qua các ghi chép của lịch sử, thư tịch cổ.

Những cuộc khai quật ở khu vực Chính điện Kính Thiên đã phát hiện được tầng văn hóa đầy đủ nhất, dày nhất so với tất cả các vị trí khác thuộc Hoàng thành Thăng Long. Trong cuộc khai quật năm 2015, trong tầng văn hóa tại khu vực Chính điện Kính Thiên, các nhà khảo cổ học đã phát hiện một hệ thống di tích phong phú, dày đặc phát triển liên tục từ thời kỳ tiền Thăng Long (Đại La - Đinh - Tiền Lê) đến thời Lý, Trần, Lê Sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, Nguyễn. Cũng theo ông Tín, lược sử không gian Chính điện Kính Thiên cho thấy, sử cũ đã 25 lần nhắc tới tên Điện Kính Thiên, 6 lần gọi Điện Kính Thiên là Chính điện, một lần gọi Điện Kính Thiên là Điện Kim Loan. Sở dĩ gọi Điện Kính Thiên là Chính điện vì đây là nơi Hoàng đế cử hành nghi lễ Đại triều và các nghi lễ quốc gia quan trọng hàng đầu của đất nước.

TS Hà Văn Cẩn, Viện Khảo cổ học khẳng định, nghiên cứu khảo cổ học tại Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long trong 10 năm qua đã thu được những kết quả to lớn, giúp hiểu rõ được khoảng 35% diện mạo không gian Chính điện Kính Thiên và Điện Kính Thiên. Nếu tiếp tục khai quật và nghiên cứu, thời gian tới có thể nắm bắt được 35% kết cấu không gian này. Còn 30% giới nghiên cứu sẽ khai thác tư liệu lịch sử, tư liệu nghiên cứu so sánh với các cố đô của Việt Nam hay Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… để có thể tiến tới phục dựng Chính điện Kính Thiên với tính xác thực cao. KTS Nguyễn Quốc Thông, Chủ tịch Hội đồng Kiến trúc, Hội Kiến trúc sư Việt Nam khẳng định, việc khôi phục Chính điện Kính Thiên là khát vọng, mong mỏi của quốc gia, dân tộc. Ông cho rằng, hiện giờ là cơ hội và đã đến lúc phải làm. Kết quả nghiên cứu khảo cổ học đã cho chúng ta những thành phần, căn cứ quan trọng nhất, nền tảng cơ bản nhất để phục dựng không gian thiêng này. Cùng với đó, quá trình khảo cổ học cũng đã cung cấp những vật liệu kiến trúc, kỹ thuật kiến trúc, tuy chưa đầy đủ nhưng đủ để hình dung, cũng như là cơ sở để tiếp tục nghiên cứu xác định hình hài không gian Chính điện Kính Thiên.

Từ giá trị to lớn của khu di sản, ông Tống Trung Tín đại diện giới khảo cổ học Việt Nam kiến nghị các cấp lãnh đạo có thẩm quyền tiếp tục cho phép Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đẩy mạnh việc thực hiện các khuyến nghị của UNESCO và cam kết của Chính phủ Việt Nam và UBND TP Hà Nội. Kiến nghị UNESCO, ICOMOS cho phép Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đẩy mạnh việc nghiên cứu, bảo vệ, bảo tồn, chỉnh trang toàn bộ khu di sản, nhất là tại khu vực Trung tâm (không gian Chính điện Kính Thiên) để làm tăng thêm 3 giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.

 Những báu vật Hoàng cung. Ảnh: LẠI TẤN

Còn nhiều khó khăn

TS Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nêu, việc bảo tồn và nhất là phát huy giá trị di sản to lớn, độc đáo của Hoàng thành Thăng Long vẫn còn tồn tại những vấn đề nan giải. “Cùng với khảo cổ học, phục dựng những công trình vật thể, phi vật thể của Hoàng thành Thăng Long cũng đang là vấn đề nan giải. Phục dựng Điện Kính Thiên đã được nghiên cứu và đề xuất nhiều năm nay vẫn còn những vướng mắc về nhiều mặt chưa thể triển khai...”, ông nói.

Theo TS Nguyễn Viết Chức, trao đổi thẳng thắn và làm rõ các điểm nghẽn đó mới có thể đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả của việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long. PGS.TS Bùi Minh Trí chỉ rõ vấn đề khó khăn lớn nhất trong nghiên cứu phục dựng không gian Điện Kính Thiên hiện nay là sự hạn chế tư liệu về diện mạo, quy mô, hình thái nền móng, tức là phần dưới của công trình, bởi khảo cổ chưa khai quật khu vực nền Điện Kính Thiên. Vấn đề tiếp theo và cũng là vấn đề then chốt là cần phải có những đầu tư nghiên cứu chuyên sâu, chuyên nghiệp về các loại vật liệu xây dựng kiến trúc cung điện thời Lê Sơ dựa trên những phát hiện khảo cổ học để từng bước giải mã về tính chất, chức năng, tên gọi của các loại cấu kiện gỗ và các loại ngói lợp công trình.

Chuyên gia Tomoda, Viện Nghiên cứu di sản văn hóa quốc gia Tokyo lưu ý, việc phục dựng Điện Kính Thiên có thể phải phá bỏ các công trình chồng lớp khác, do đó cần phải suy nghĩ một cách hết sức nghiêm túc để không làm tổn hại đến giá trị di sản. Cần chú ý đến yếu tố thời tiết, khí hậu bản địa có thể làm ảnh hưởng, bào mòn hiện vật khi đưa ra khỏi lòng đất, nhất là những hiện vật có chất liệu từ đất nung hay di vật đồ gốm. Vì vậy, cần tính toán, nghiên cứu kỹ để đưa ra phương án bảo quản phù hợp nhất… TS Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Sử học Hà Nội cho rằng: “Nghiên cứu hoàn trả không gian Điện Kính Thiên và Chính điện Kính Thiên có ý nghĩa sâu sắc và đa chiều, khẳng định rõ hơn nữa giá trị di sản và nâng cao năng lực nghiên cứu, bảo tồn phục dựng. Đây là nền tảng, là công trình quan trọng nhất, có sức hội tụ và lan tỏa nhất của Hoàng thành Thăng Long. Có thể nói, khi nào chưa phục dựng được Chính điện Kính Thiên thì chưa nối lại được mạch nguồn chủ chốt của văn hóa Đại Việt”.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Văn Sơn cũng chỉ ra, tư liệu để phục dựng không gian và Chính điện Kính Thiên còn chưa đầy đủ, là thách thức trong công tác phục dựng Chính điện Kính Thiên. Để có cứ liệu phục dựng, cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu trên các lĩnh vực khảo cổ học, sử học, kiến trúc, mỹ thuật... Trước hết, các nhà nghiên cứu cần làm rõ quy mô cấu trúc của chính điện, với việc hình thành các nhóm nghiên cứu chuyên sâu gồm: Hình thức và thiết kế, vật liệu và chất liệu, cách sử dụng và chức năng, truyền thống và kỹ thuật, vị trí và nơi dựng lập, tinh thần và cách thể hiện và những nhân tố khác bên trong, bên ngoài di sản.

“Từ kết quả nghiên cứu này sẽ cho phép dựng lên các chiều kích nghệ thuật, lịch sử, xã hội và khoa học của Chính điện Kính Thiên. Nếu việc này được tiến hành liên tục trong 3-5 năm thì trong vòng 10 năm tới chúng ta có hy vọng để phục dựng Điện Kính Thiên”, ông Sơn nêu. 

 Nghiên cứu hoàn trả không gian Điện Kính Thiên và Chính điện Kính Thiên có ý nghĩa sâu sắc và đa chiều, khẳng định rõ hơn nữa giá trị di sản và nâng cao năng lực nghiên cứu, bảo tồn phục dựng. Đây là nền tảng, là công trình quan trọng nhất, có sức hội tụ và lan tỏa nhất của Hoàng thành Thăng Long. Có thể nói, khi nào chưa phục dựng được Chính điện Kính Thiên thì chưa nối lại được mạch nguồn chủ chốt của văn hóa Đại Việt.

(TS NGUYỄN VĂN SƠN, Chủ tịch Hội Sử học Hà Nội)

 BẢO PHƯƠNG

Print

Hãy Đăng nhập hoặc Đăng ký đăng nhận xét.

Danh mục bài viết

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
3031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liện hệ quảng cáo: 024.22415051

Tổng Biên tập:NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Tòa soạn: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top