Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Chính trị

29 Tháng Ba 2024

Chính sách xã hội nhìn từ Nghị quyết Hội nghị TƯ 5 khóa XI: (Bài cuối) - Khuyến nghị chính sách đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045

Thứ Năm 06/10/2022 | 14:36 GMT+7

VHO- Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong phát triển và củng cố hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam kể từ Nghị quyết 15-NQ/TƯ được ban hành vào năm 2012, nhưng hệ thống này vẫn tiếp tục cần được cải cách và củng cố hơn nữa hướng đến mục tiêu hiện thực hoá quan điểm của Đảng và Nhà nước về an sinh xã hội cho tất cả mọi người.

Chính sách xã hội vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển bền vững

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, từ sau Nghị quyết Trung ương 5 khóa XI, chúng ta đã có một loạt những đổi mới, trước hết là sự cải thiện toàn diện đời sống của nhân dân, bao gồm đời sống vật chất đời sống tinh thần. Thứ hai, về mặt nhận thức đối với chính sách xã hội cũng được thay đổi và đặc biệt bắt đầu từ Đại hội XII của Đảng, chính sách xã hội được nhận thức là quản lý phát triển xã hội hay nói cách khác toàn bộ các chính sách xã hội được đặt trong một định hướng chung tổng thể về sự phát triển, đảm bảo sự thống nhất và tác động mang lại hiệu quả lớn hơn với toàn xã hội nhằm giải quyết các vấn đề về con người và hạnh phúc của nhân dân.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho rằng cần phát huy vai trò sức mạnh của hệ thống chính trị trong giải quyết các vấn đề chính sách xã hội 

“Tuy nhiên chúng ta cũng biết rằng, mục tiêu mang lại hạnh phúc cho người dân không chỉ dừng ở đây vì còn rất nhiều điều có thể mang lại hạnh phúc cho nhiều người dân hơn. Không phải bây giờ mà chúng ta đã đặt ra ngay trong Nghị quyết Đại hội lần thứ 13 của Đảng, đã chỉ ra những hạn chế, khó khăn và thách thức, trước hết là những vấn đề chính sách xã hội chưa được quan tâm đúng mức, chưa được kết hợp chặt chẽ đồng bộ. Đó là trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, công tác giảm nghèo chưa thực sự bền vững, chưa có giải pháp để xử lý vấn đề phân hóa giàu - nghèo, gia tăng bất bình đẳng về thu nhập, mâu thuẫn xã hội, chất lượng dịch vụ y tế ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bằng dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn bất cập, bất cập chính sách tiền lương thu nhập và BHXH, BHYT, phúc lợi xã hội còn hạn chế.

Do đó, cần phát huy vai trò sức mạnh của hệ thống chính trị, chuyển hướng đồng bộ từ nhận thức đến hành động trong việc giải quyết các vấn đề chính sách xã hội, nâng cao nhận thức vai trò trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong vai trò lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện và giám sát thực hiện các chủ trương đường lối của Đảng, đặc biệt là giải quyết những hạn chế trong việc tổ chức, thực hiện. Rất nhiều chính sách xã hội của chúng ta đặt ra rất tốt nhưng tổ chức thực hiện lại không tốt. Do đó, cần nhận thức đầy đủ hơn, đổi mới mạnh mẽ đồng bộ về thể chế, cơ chế và quản lý thực hiện việc, thiết kế lại hệ thống cung cấp dịch vụ xã hội, tăng cường quản lý phát triển xã hội đảm bảo xã hội tiến bộ công bằng, phát triển bền vững trong chính sách xã hội như phúc lợi xã hội”, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương phân tích.

Trải qua chặng đường 10 năm thực hiện chính sách xã hội, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ LĐ,TB&XH cùng các bộ, ngành, tổ chức quốc tế và các chuyên gia đang tổ chức đánh giá kết quả việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa XI để từ đó có những kiến nghị, đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm góp phần tăng cường quản lý phát triển xã hội, đảm bảo tính bền vững trong chính sách… hướng tới xây dựng một hệ thống an sinh xã hội hoàn thiện đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

Đề cao vai trò của Nhà nước trong thiết kế chính sách

Trên thực tế, hiện nay có một bộ phận lớn người dân chưa được bao phủ bởi hệ thống an sinh xã hội. Mặc dù chính sách có, nhưng họ không tiếp cận được, như BHXH tự nguyện cho lao động phi chính thức, hay lao động phi chính thức trong chính sách hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động…

“Điều này chúng ta có thể hình dung như việc xây dựng một bệnh viện quốc tế, hiện đại, tiện nghi nhưng không phải người dân nào cũng tiếp cận được”, PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ LĐ,TB&XH) so sánh. Bà Lan Hương cho rằng, chúng ta thiết kế ra chính sách nhưng không kiểm soát được đối tượng và không cung cấp được dịch vụ đến đối tượng mà chúng ta mong muốn. Nguyên nhân là chúng ta không có hệ thống thống kê đối tượng, không có mạng lưới cơ sở cơ bản. Và cuối cùng vai trò của Nhà nước ở đây là vừa thừa vừa thiếu, ở chỗ Nhà nước đã thiết kế chính sách rất tốt nhưng trong tổ chức, cung cấp dịch vụ lại có sự chồng chéo, thiếu sự tham gia của người dân và các tổ chức dịch vụ khác.

Nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho thấy, phụ nữ tham gia BHXH từ rất sớm, độ tuổi từ 18-30 tuổi đạt tỷ lệ cao nhất với gần 60%. Tuy nhiên, sau đó tỷ lệ này bắt đầu giảm dần còn khoảng 35% ở độ tuổi 40-44. Đa số người rút BHXH một lần là phụ nữ (69% năm 2019), ở khu vực tư nhân nên khi về già chỉ có 15% phụ nữ trên 65 tuổi có lương hưu (nam giới là 27.3%). Điều này bộc lộ bất bình đẳng giữa nam và nữ trong an sinh xã hội, khi phụ nữ lập gia đình và sinh con, nếu gia đình gặp khó khăn về tài chính thì phụ nữ là người phải rời khỏi hệ thống an sinh, lĩnh trợ cấp BHXH một lần để có tiền gánh đỡ cho gia đình nhỏ, con cái.

Các chuyên gia ILO cho rằng, chính sách an sinh xã hội phải sửa đổi để tăng cường bình đẳng trong hệ thống BHXH như điều chỉnh thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu với phụ nữ, trợ cấp cho phụ nữ (dù đóng hay không đóng BHXH) khi sinh con, trợ cấp cho trẻ em để giảm áp lực tài chính cho gia đình, để giảm số trường hợp nhận BHXH một lần (tỷ lệ lớn là phụ nữ). Dữ liệu từ tháng 2- 12.2020 cho thấy, các nước trên thế giới có trên 1.000 chương trình an sinh xã hội được triển khai để ứng phó, Việt Nam cũng có nhưng dường như một số hỗ trợ chưa hiệu quả đối với người lao động phi chính thức. Điều này khẳng định, dù có chính sách, dù có mong muốn nhưng chưa tiếp cận đến đúng đối tượng vì không biết họ là ai, không có thông tin, dữ liệu, tài khoản...  Trong khi tại những quốc gia có hệ thống an sinh xã hội tốt hơn thì đáp ứng tốt hơn, nhanh hơn, Chính phủ có dữ liệu, tài khoản của công dân thì chỉ cần 1 cú nhấp chuột có thể hỗ trợ.

Nhiều người lao động trong khu vực phi chính thức không tiếp cận được các chính sách hỗ trợ đã được thiết kế

“Trong tương lai, tôi cho rằng phải thiết kế chính sách xã hội dựa trên quyền và công bằng. Ở nước ngoài họ làm theo vùng và theo đối tượng, chính sách an sinh xã hội cho khu vực nông thôn và thành thị khác nhau. Còn nếu chúng ta cứ làm theo ngành dọc thì có chính sách rồi nhưng không phải ai cũng được hưởng lợi từ chính sách ấy. Đồng thời thay đổi vai trò của Nhà nước, Nhà nước vẫn tập trung đầu tư công, cho chính sách phát triển phát xã hội, cho phúc lợi xã hội; còn đầu tư công cho an sinh xã hội thì đề nghị tập trung vào vùng sâu vùng xa, vào các vùng hiểm nghèo và vùng lõi khó khăn mà người dân hiện nay chưa tiếp cận được chứ không phải ở thành thị. Nếu tập trung đầu tư công cho an sinh xã hội vào các thành phố lớn thì bất bình đẳng sẽ càng tăng lên. Xây dựng hệ thống chính sách xã hội nhiều trụ, nhiều lớp nhằm hỗ trợ người yếu thế. Về chính sách BHXH xây dựng đa tầng, tầng 1 là tầng bắt buộc theo nguyên tắc tối thiểu, tầng 2 là theo nguyên tắc đóng - hưởng, tầng 3 là tự nguyện”, bà Nguyễn Thị Lan Hương nhấn mạnh.

Đảng ta đã xác định mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao, thì chính sách xã hội cũng cần phải hướng tới xây dựng và thực hiện chính sách xã hội bao trùm, toàn diện, bền vững, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội dựa trên quyền con người. Phát triển hệ thống an sinh xã hội đa tầng, toàn diện, phổ cập và hiện đại, hỗ trợ người dân ứng phó kịp thời, thích ứng linh hoạt và hiệu quả trước các rủi ro; bảo đảm ngày càng tốt hơn nhu cầu cơ bản, thiết yếu của nhân dân…

Trước những thách thức và yêu cầu đặt ra trong phát triển hệ thống an sinh xã hội có khả năng bao phủ, không bỏ sót đối tượng, theo PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, các chính sách xã hội được ban hành cần đặt trong tổng thể kế hoạch phát triển quốc gia, không mâu thuẫn nhau, làm triệt tiêu động lực phát triển và cũng không mâu thuẫn với các chính sách khác. “Xây dựng những chính sách xã hội cần sự đầu tư của Nhà nước ở những khu vực mà các chủ thể khác không muốn và không có khả năng đầu tư; những chính sách thu hút các nguồn lực từ các doanh nghiệp và xã hội, người dân; những chính sách xã hội liên quan đến việc hợp tác công  - tư. Các chủ thể doanh nghiệp, tổ chức xã hội và người dân cần nhận thức được tầm quan trọng của thực hiện chính sách xã hội, cùng với Nhà nước đóng góp các nguồn lực như nhân lực, vật lực, tài lực trong thực hiện các chính sách xã hội”. PGS Đoàn Minh Huấn nêu ý kiến.

Sự tham gia của người dân trong hệ thống an sinh xã hội

Nhận diện xây dựng chính sách ở giai đoạn mới, TS.Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, đề xuất ba định hướng đột phá trong lĩnh vực quản lý nhà nước khi xây dựng chính sách xã hội đến năm 2030 phải thống nhất thực hiện chính sách xã hội theo hướng chia sẻ, Nhà nước, xã hội và người dân theo nguyên tắc an sinh, an dân và an cư. Chính sách xã hội nếu chỉ dựa vào Nhà nước là không đủ và không thể bao phủ hết. Đồng thời, cần linh hoạt thay đổi điều chỉnh chính sách phù hợp với phát triển kinh tế và khả năng ứng phó của người dân đối với những áp lực, cú sốc; phải thay đổi cung cấp dịch vụ và ứng dụng chuyển đổi số, đồng bộ về hệ thống quản lý, giám sát. Mặt khác, cần nâng cao trách nhiệm của mỗi người dân trong hệ thống an sinh xã hội, nâng cao năng lực tự an sinh của người dân trong xã hội, phải tự lo an sinh cho cá nhân của mình, gia đình phải tự lo cho gia đình và cộng đồng phải tự lo cho cộng đồng…

 

                                                                                               QUỲNH HOA

Print

Hãy Đăng nhập hoặc Đăng ký đăng nhận xét.

Danh mục bài viết

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liện hệ quảng cáo: 024.22415051

Tổng Biên tập:NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Tòa soạn: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top