VHO- Lần đầu tiên, nhóm người nguy cơ cao như: người suy giảm miễn dịch từ vừa đến nặng, người không thể tiêm vắc xin hoặc không thể sản sinh đủ kháng thể ngừa Covid-19 dù đã tiêm đủ vắc xin… sẽ có cơ hội sử dụng kháng thể đơn dòng điều trị dự phòng Covid-19, để nhanh chóng bảo vệ, giảm nhập viện và tử vong.

Khi sử dụng các vắc xin ngừa Covid-19, bao gồm các kháng nguyên được đưa vào người, cơ thể “nhận diện” rồi tự sản sinh ra kháng thể, gọi là miễn dịch chủ động. Trong khi đó, nhiều trường hợp ở người bị suy giảm miễn dịch từ vừa đến nặng sau khi tiêm thì khả năng sản sinh không đủ, thậm chí không sinh ra kháng thể để phòng ngừa Covid-19. Để giải quyết vấn đề này, kháng thể đơn dòng Evusheld – một thành tựu của y học thế giới đi theo con đường miễn dịch thụ động, nghĩa là tiêm vào cơ thể một lượng kháng thể đã được tổng hợp sẵn. Nhờ đó, Evusheld cung cấp đủ lượng kháng thể cần thiết để chống lại SARS-CoV-2, trung hòa các tác nhân gây bệnh và chống xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh. Người bệnh có thể tiêm Evusheld bằng đường tiêm bắp (cơ mông).

Kháng thể đơn dòng Evusheld được Bộ Y tế cấp phép sắp về tới Việt Nam

Evusheld là kháng thể đơn dòng đầu tiên trên thế giới được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép nhằm dự phòng trước virus SARS-CoV-2, đặc biệt trên nhóm người nguy cơ cao, nhóm người yếu thế, suy giảm miễn dịch, nhóm người không có khả năng sinh kháng thể dù đã được tiêm đủ liều vắc xin phòng Covid-19, hoặc những người không thể tiêm vắc xin. Trước khi có Evusheld, nhóm người này gần như không có biện pháp phòng bệnh chủ động hiệu quả, ngoại trừ cách ly với nguồn lây, đồng thời, đây cũng là nhóm dễ chuyển nặng, nhập viện và tử vong khi mắc Covid-19.

Khác với vắc xin, nghiên cứu PROVENT của AstraZeneca cho thấy, chỉ vài giờ sau khi tiêm Evusheld cơ thể đã có đủ lượng kháng thể cần thiết để bảo vệ không mắc Covid-19 với hiệu quả lên tới 83%, và không có trường hợp nào bệnh nặng hay tử vong trong suốt 6 tháng theo dõi.  Hiệu quả này được quan sát thấy ở cả những người bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý hoặc đang sử dụng các thuốc hoặc phác đồ điều trị ức chế miễn dịch và có thể không tạo được đáp ứng miễn dịch với vắc xin phòng Covid-19 như: người cấy ghép tạng, ung thư, HIV, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch (ví dụ như dùng corticoid liều cao, kéo dài) hoặc đã điều trị trong vòng 6 tháng… Thậm chí, những người không thể tiêm bất kỳ loại vắc xin Covid-19 nào hiện có vì từng xảy ra tác dụng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần của vắc xin Covid-19 như: dị ứng nặng, sốc phản vệ… vẫn được chỉ định tiêm. Evusheld được chứng minh có hiệu quả phòng ngừa ít nhất 6 tháng, đặc biệt có thể phòng ngừa cả biến thể Omicron.

Với những đặc tính ưu việt đó của Evusheld, nhiều người gọi đây là “Siêu vắc xin” khi có khả năng bảo vệ cả những người không có khả năng hoặc không thể sử dụng vắc xin thông thường để phòng Covid 19 một cách nhanh chóng, an toàn và hiệu quả.

Hiện Chính Phủ Mỹ đã đặt mua 1,7 triệu liều Euvusheld của AstraZeneca và triển khai tiêm Evusheld cho những người bệnh chưa có đủ kháng thể chống lại Covid-19. FDA cho phép điều trị dự phòng Covid-19 bằng Evusheld ở người lớn và thanh thiếu niên (từ 12 tuổi và có cân nặng từ 40kg trở lên). Đây là những người bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng do tình trạng sức khỏe hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch; những người có khả năng không đáp ứng miễn dịch đầy đủ với vắc xin Covid-19, những người không đủ điều kiện tiêm ngừa Covid-19 do bị ung thư máu hoặc các bệnh ung thư khác đang được hóa trị; những người đang dùng thuốc sau khi cấy ghép nội tạng; những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch do các bệnh tự miễn như xơ cứng bì toàn thể, viêm khớp dạng thấp…, hay những người bị bị phản ứng nghiêm trọng khi tiêm vắc xin… Tại Mỹ, số lượng này hiện chưa đủ đáp ứng toàn bộ nhu cầu cần được bảo vệ trước Covid-19 của nhóm người suy giảm miễn dịch lên tới khoảng 7 triệu người.

Tại Việt Nam, thông qua sự phân phối của Công ty Cổ phần Vacxin Việt Nam (VNVC), hệ thống BVĐK Tâm Anh là đơn vị đầu tiên được Bộ Y tế cấp phép để đưa kháng thể đơn dòng Evusheld vào sử dụng, kịp thời nhằm bảo vệ những người bệnh yếu thế trước Covid-19. GS.TS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho rằng: “Nhiều bệnh nhân suy giảm miễn dịch, ung thư, viêm khớp tự miễn, ghép tạng hoặc các bệnh hệ thống… rất dễ bị tổn thương trước Covid-19 đang phải sống trong lo âu và tự cách ly với xã hội dù đã được tiêm vắc xin. Nhưng kháng thể đơn dòng như Evusheld sẽ cung cấp thêm một lớp “phòng thủ ngay tức thì” để gia tăng bảo vệ cho những trường hợp có nguy cơ cao này, thắp lên trong họ hy vọng được sớm quay trở lại cuộc sống bình thường mới như những người khác, đồng thời giảm thiểu nguy cơ chuyển biến nặng, nhập viện và tử vong ở những người này”.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính khoảng 2% dân số toàn cầu thuộc nhóm dễ bị tổn thương trước Covid-19 do bị suy giảm miễn dịch vừa và nặng. Do đó, những liều kháng thể đơn dòng Evusheld được đặt nhiều hy vọng vào khả năng giúp giảm thiểu những nguy hại gây ra do đại dịch Covid-19 và bảo vệ nhóm người yếu thế.

Q.HOA