VHO- Mấy hôm gần đây, trên mạng xã hội lan truyền bức ảnh chụp một nhóm người cởi trần đứng trong khoang tàu điện Cát Linh - Hà Đông mang theo banner quảng cáo cho một chuỗi cửa hàng. Đã có nhiều ý kiến lên án hành vi không phù hợp này, đặc biệt khi hiện đang có khá nhiều hành động, hình ảnh phản cảm cả trên mạng xã hội lẫn ngoài đời thực, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường văn hóa của xã hội. Những hành động, hình ảnh này thực sự cần bị lên án, thậm chí xử phạt mang tính làm gương, để làm trong sạch hơn môi trường văn hóa, giúp định hướng hành vi ứng xử phù hợp hơn trong xã hội.

 Năm 2021 là một năm đặc biệt đối với văn hóa, nhất là sự kiện Hội nghị Văn hóa toàn quốc được tổ chức, giúp lan tỏa những thông điệp tích cực về văn hóa, tạo thêm động lực và quyết tâm cho toàn xã hội trong việc xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, để văn hóa khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Để làm được điều đó, việc quan trọng là chúng ta cần hình thành nên một nhận thức đầy đủ, đúng đắn từ mỗi người dân chung tay, góp sức xây dựng văn hóa. Văn hóa là sự nghiệp của toàn dân, vì thế, mỗi hành động đẹp của từng công dân sẽ là “những bông hoa đẹp”, góp phần hình thành nên “một rừng hoa đẹp”. Cũng vì vậy, chúng ta cần chấn chỉnh mỗi hành vi, lời nói, hình ảnh không đẹp, lệch chuẩn của mỗi cá nhân, sự việc để tránh những yếu tố ảnh hưởng đến nỗ lực chung của cả xã hội. Lấy cái đẹp dẹp cái ác, lấy cái tốt át cái xấu cũng là một nguyên tắc đạo đức để phát triển văn hóa.

Chính vì vậy, trước hết, chúng ta phải khẳng định rằng hành vi của nhóm nam thanh niên cởi trần, quảng cáo trên tàu điện Cát Linh - Hà Đông là một hành động xấu, không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc, hình ảnh phản cảm về văn hóa cần phải lên án để tránh xảy ra những hành động tương tự.

Trong bối cảnh quảng cáo luôn cần có những hình ảnh độc, lạ, gây sốc để tạo hiệu ứng với khách hàng, việc quảng cáo trên phương tiện giao thông mới, ở đây là tàu điện, có thể là mục đích chính của những người quảng cáo, và ở một khía cạnh tiêu cực, họ đã thành công. Tuy nhiên, tạo ra những hình ảnh phản cảm để gây chú ý của khách hàng lại là một lỗi vi phạm nghiêm trọng về đạo đức nói chung, đạo đức kinh doanh nói riêng. Đạo đức kinh doanh có một nguyên tắc quan trọng là tôn trọng khách hàng để tạo được tình yêu và sự tin tưởng từ phía khách hàng. Văn hóa của bạn là thương hiệu của bạn. Những ấn tượng đầu tiên, đặc biệt là sự thể hiện tôn trọng những nguyên tắc đạo đức của xã hội, sẽ quyết định cảm tình của khách hàng đối với sản phẩm.

Dù vậy, điều này đặt ra hai vấn đề liên quan đến quy định và thực hành quy định ứng xử văn hóa nơi công cộng, trong đó có không gian mới là tàu điện, và cách khai thác không gian tàu điện cho các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, quảng cáo trên tàu điện. Tàu điện trên cao, và sau này là tàu điện ngầm, là phương tiện mới giao thông mới ở nước ta, sẽ giúp hình thành một văn hóa giao thông mới. Vì thế, để hình thành văn minh sử dụng phương tiện giao thông công cộng như tàu điện, chắc chắn chúng ta cần có thêm những quy định phù hợp hơn, tuyên truyền tốt hơn về văn minh giao thông, có những hình ảnh, tấm gương để từ đó hình thành vững chắc văn minh giao thông ở Việt Nam, góp phần hình thành con người mới phù hợp với sự phát triển bền vững đất nước. 

 PGS.TS BÙI HOÀI SƠN